Odejdź Rzecz o polskim rasizmie

Tę książkę powinien przeczytać każdy w tym kraju – w końcu taka nasza przyszłość, jaka edukacja naszych dzieci!
Kiedy Polskę sparaliżował strajk nauczycieli, z jednej strony pojawiły się głosy, że nauczyciele nie powinni oczekiwać więcej, bo ich praca nie jest tak wymagająca, mają luksusowe dwa miesiące wakacji, a dzieci i tak uczą się dopiero na korepetycjach. Z drugiej strony zaczęto głośno mówić o tym, że polski program edukacji jest daleko w tyle za innymi krajami europejskimi, że niskie zarobki sprawiają, że do zawodu trafiają osoby z przypadku, a jakakolwiek inicjatywa ze strony nauczycieli z pasją rozbija się o brak pieniędzy i niekończący się proces reform. Co szwankuje w polskiej edukacji, że polskie uczelnie wyższe są tak daleko w światowych rankingach, a szkoła jest uciążliwym koszmarem dla uczniów, nauczycieli i rodziców. Ponoć nauczyciel ma być intelektualnym autorytetem dla swoich uczniów, ale czy rzeczywiście nim jest?

[…] Współczesne krytyczne wobec Birmy zachodnie, bliskowschodnie i nadwiślańskie głosy, słusznie oburzając się na prześladowania Rohingya, nie biorą wszakże pod uwagę ogromu zmian, jakie zaszły nad Irawadi, oraz specyfiki tego kraju. Lektura „Złotej ziemi” z pewnością im się przyda. Będąc świetnym zapisem chwili tuż przed zmianami, książka ta oferuje rzecz w obserwowaniu rzeczywistości birmańskiej bezcenną: perspektywę. Uświadamia, jak daleko Birma doszła w ciągu dekady. Pozwala spojrzeć na ten kraj i gnębiące go problemy z dystansu, z większą empatią. Powinna stać się lekturą obowiązkową dla każdego, kto nie pamięta Birmy sprzed 2011 roku (a tym, którzy pamiętają, z pewnością pomoże przypomnieć sobie, jak źle się działo w kraju pod generalskim butem). Po jej przeczytaniu spojrzenie na Birmę powinno stać się bardziej zniuansowane, głębsze.

Birma wciąż czeka na swoją „jedność w różnorodności”, na rozwiązanie etnicznego węzła gordyjskiego. Wciąż trwa mierzenie się z niejednoznacznym dziedzictwem kolonialnym. Nie zmienił się również – wzrósł wręcz – polityczny kult Aung Sana, założyciela państwa. Utrzymało się uwielbienie dla jego córki, Aung San Suu Kyi, i to mimo pięciu lat jej rządów, co wiązało się z koniecznością pójścia na liczne kompromisy moralno-polityczne. Birmańczycy – inaczej niż Zachód – świetnie rozumieją tę cenę i wciąż stoją za Suu Kyi murem. Bo jest dla nich niczym symboliczna tarcza, broniąca przed generałami. Ludzie w Birmie – zarówno Birmańczycy, jak i mniejszości – doskonale pamiętają uchwycone w „Złotej ziemi” przez Bogdana Góralczyka „długie trwanie” rządów Tatmadaw i za żadne skarby świata nie chcą by się powtórzyło. Niestety, mroczne widmo ery generałów powróciło 1 lutego 2021 roku, ponownie sprawiając, że Złota Ziemia roni łzy.

dr hab. Michał Lubina

Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ





Prof. zw. dr hab. Bogdan J. Góralczyk, politolog i sinolog, b. dyplomata, publicysta, wykładowca w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego i jego były dyrektor. W latach 2003–2008 był ambasadorem RP w Tajlandii, akredytowanym również w Republice Filipin i Związku Mjanma. Do Mjanmy – Birmy – później jeszcze wielokrotnie jeździł. Specjalizuje się we współczesnych stosunkach międzynarodowych, w tym w zagadnieniach globalizacji, tematyce europejskiej oraz rynków i przemian zachodzących w Azji. Szczególnie dogłębnie zbadał specyfikę, rolę i zmiany dokonujące się w Chinach i na Węgrzech (znając języki obu krajów), czego najlepszym dowodem są dwie książki wydane nakładem Wydawnictwa Dialog: „Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje” (2018) oraz „Węgierski syndrom Trianon” (2020).

Jak wygląda życie ludzi na niemal rzeczywistym końcu świata, gdzie nieokiełznana przyroda wciąż szykuje nowe wyzwania? Jak sobie radzą z ciągłym poczuciem zagrożenia katastrofami oraz brakiem zainteresowania i pomocy ze strony rządu? Jak na nich wpływa dominujące na chilijskim południu poczucie graniczności i odosobnienia?
Reportersko-eseistyczna książka Magdaleny Bartczak to próba odpowiedzi na te pytania. To również przede wszystkim opowieść o ludziach i miejscach. Historie tych, którzy zaginęli w czasach dyktatury, i tych, którzy do dziś czekają na ich powrót. O epoce rządów Pinocheta, które dla jednych były koszmarem, dla innych „najlepszym co mogło się przytrafić krajowi”. O rybackich wioskach i miasteczkach ukrytych wśród wulkanów i lasów Araukarii. O dawnej kolonii karnej, Punta Arenas – mieście wiatru, białych nocy i samobójców, położonym w pobliżu miejsca, gdzie Atlantyk spotyka się z Pacyfikiem. W końcu o przejmującej historii setek chilijskich dzieci, które w latach 70. i 80. XX wieku, wbrew woli rodziców, zostały odebrane im przez rząd.
Chile południowe to terytorium wielu różnych światów, z których każdy na swój sposób tętni niepokojem.
"Fascynujący obraz kraju wciąż szukającego własnej tożsamości. Magdalena Bartczak pisze o ludziach, którzy zmagają się z demonami przeszłości: eksterminacją rdzennych mieszkańców południowego Chile, Mapuczów czy nieprzepracowaną traumą po rządach junty. I robi to z ogromnym talentem, erudycją i taktem".
Maciej Wesołowski, reporter

Z tej pozycji dowiesz się, że zabić cię może: taniec, brudne ręce, seks, w zasadzie wszystko…

W 1518 roku kobieta zaczęła tańczyć w centrum Strasburga. Po tygodniu dołączyły do niej 34 osoby, po miesiącu kolejne 400. Wszyscy zmarli z powodu ataków serca, udarów mózgu, wycieńczenia organizmu. Zatańczyli się na śmierć.

Od stuleci ludzkość była nawiedzana przez śmiercionośne plagi. Od czasów Imperium Rzymskiego, przez średniowiecze, aż po XX wiek dżuma, gruźlica, cholera i inne choroby starały się zabić jak najwięcej osób.

„Co nas (nie) zabije. Największe plagi w historii ludzkości” pozwala spojrzeć nam na najmroczniejsze chwile w historii. Z lekkością i humorem poznać najtragiczniejsze zarazy oraz bohaterów, którzy z nimi walczyli.

Podróż zmieniająca życie U schyłku XIX wieku, po długim okresie izolacji, Japonia otworzyła się na wpływy Zachodu. W 1871 roku do Stanów Zjednoczonych wysłano grupę japońskich dziewcząt z misją poznania obcej kultury, by po powrocie mogły przysłużyć się modernizacji ojczyzny. Po trudnym okresie adaptacji trzy z nich odnalazły się w nowej rzeczywistości. Sutematsu Yamakawa, Shige Nagai i Ume Tsuda wychowywały się w tradycyjnych samurajskich domach, ale dorastały już jako amerykańskie uczennice. W krótkim czasie stały się niemal celebrytkami, a o ich podróżach po kontynencie i tradycyjnych strojach rozpisywały się gazety. Przyjaciele z nowego kraju cenili je za błyskotliwość i optymistyczne podejście do życia. Po dziesięciu latach wróciły do Japonii – miejsca już dla nich obcego – zdeterminowane, by zrewolucjonizować tamtejszą edukację kobiet. Córki samurajów to historia odważnych dziewcząt, których losy splotły się z przemianami epoki Meiji. To porywająca, wielowątkowa opowieść o przełamywaniu barier i poszukiwaniu równowagi między dwoma światami. „Książka Janice Nimury jest fascynującą historią trzech kobiet wychowanych w dwóch jakże odmiennych kulturach. Dochowując wierności etosowi samurajskiemu, starają się one sprostać oczekiwaniom pokładanym w nich przez architektów nowoczesnej Japonii, a zarazem spełnić swoje życiowe ambicje”. Dr hab. Stanisław Meyer, japonista w Zakładzie Japonistyki i Sinologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor książki Historia Okinawy „W znakomicie skonstruowanej relacji Nimury trzy bohaterki jawią się jako postaci tak odmienne jak »trzy siostry« Czechowa”. „The New York Times Book Review” „Janice Nimura uchwyciła zarówno szeroki zakres procesów społecznych, jak i intymne szczegóły życia bohaterek, wypełniając luki w historii, o których istnieniu dotychczas nawet nie wiedzieliśmy. Córki samurajów w podróży życia to pisarstwo historyczne w najlepszym wydaniu i obowiązkowa lektura dla każdego, kto interesuje się Japonią”. Ruth Ozeki, autorka książki W poszukiwaniu istoty czasu „Janice Nimura skrupulatnie i wciągająco rekonstruuje historię przypominającą losy Alicji w Krainie Czarów po obu stronach lustra. Wspaniale skonstruowana narracja, subtelna i dopracowana”. Stacy Schiff, autorka książek Kleopatra oraz Véra Nabokova, laureatka Nagrody Pulitzera Janice P. Nimura ukończyła filologię angielską na Yale University. Po dłuższym pobycie w Japonii powróciła do rodzinnego Nowego Jorku, gdzie odbyła wschodnioazjatyckie studia magisterskie na Columbia University. Jej zainteresowania obejmują historię dziewiętnastowiecznych kobiet przekraczających kulturowe granice. Publikuje między innymi w „The New York Times”, „The Washington Post”, „Los Angeles Times” i „Chicago Tribune”. Ostatnia książka Nimury The Doctors Blackwell znalazła się w 2022 roku w finale Nagrody Pulitzera. Córki samurajów otrzymały wyróżnienie New York Times Notable Book w 2015 roku.

Karolina Wasielewska, dziennikarka i autorka bloga „Girls Gone Tech”, w „Cyfrodziewczynach” przypomina informatyczne herstorie. Akuszerkami informatyki w Polsce były kobiety. Autorce udało się dotrzeć do Polek, które konstruowały komputery i tworzyły języki programowania czy pierwsze aplikacje użytkowe, a później komputeryzowały m.in. Bibliotekę Narodową i Ministerstwo Sprawiedliwości. Niech życiorysy tych kobiet, które rozwiązywały nierozwiązywalne problemy, a ich odwaga w życiu zawodowym przenosiła się na decyzje podejmowane w sprawach prywatnych, będą inspiracją dla ich następczyń.