Ogniwa paliwowe i hybrydowe układy napędowe w motoryzacji

Pełna faktów i anegdot, ubarwiona unikatowymi zdjęciami historia polskich wyścigów i rajdów samochodowych, poczynając od pierwszych brawurowych prób pana Grodzkiego, które bił rekordy swoim automobilem na trasie Paryż-Warszawa pod koniec dziewiętnastego wieku, aż do sukcesów Kajetana Kajetanowica, Sobiesława Zasady, Roberta Muchy a później Roberta Kubicy. Historia spisana wspólnie przez jednego z największych dziennikarzy motoryzacyjnych o ponad pół wiecznym doświadczeniu, wieloletniego redaktora Motoru i inicjatora sportu kartingowego w Polsce – Stanisława Szelichowskiego, oraz przez Roberta Muchę, zawodnika odnoszącego wielkie sukcesy w sporcie samochodowym.

Ten E-BOOK to analiza sytuacji i zdarzeń drogowych w kontekście przytoczonych norm i przepisów prawnych, zbiór informacji, porad

Tematyka podręcznika jest związana z szeroko rozumianymi badaniami silników spalinowych, a jego istotną część stanowią opisy badań prowadzonych bezpośrednio na stanowiskach pomia-rowych. Materiał zawarty w podręczniku podzielono na dwie części. W pierwszej, zatytułowanej „Wiadomości ogólne”, zamieszczono wprowadzenie do badań silników spalinowych oraz pod-stawowe informacje
o budowie stanowiska pomiarowego i jego wyposażeniu, a także omówiono najważniejsze spo-soby opracowania i prezentacji wyników pomiarów. W części drugiej, zatytułowanej „Badania i diagnostyka silnika spalinowego”, zawarto podstawową wiedzę o wielkościach charakteryzują-cych pracę silnika oraz o sposobach ich wyznaczania, a także omówiono metody oceny stanu technicznego silnika.
W kilku rozdziałach tej części opracowania przedstawiono również informacje o metodach oce-ny szkodliwego wpływu silnika spalinowego na środowisko naturalne człowieka oraz o sposo-bach jego ograniczenia. Każdy z rozdziałów podręcznika zawiera teoretyczną wiedzę dotyczącą omawianego zagadnienia oraz propozycje przeprowadzenia badań skorelowanych z tematyką rozdziału, a w niektórych przypadkach również szczegółowy opis stanowiska badawczego, wy-kaz niezbędnej aparatury pomiarowej oraz sugestie odnośnie do przebiegu badań. Dla osób chcących poszerzyć swoją wiedzę
w dziedzinie związanej z badaniami silników spalinowych podano obszerny wykaz specjali-stycznej literatury.

Skrypt powstał na potrzeby ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu identyfikacja obiektów stero-wania na Wydziale Elektrycznym Politechniki Poznańskiej. Skrypt jest uzupełnieniem podręcz-nika Identyfikacja obiektów sterowania, metody dyskretne, parametryczne [12], jednak poruszo-no w nim też dodatkowe zagadnienia związane z identyfikacją nieparametryczną. Zakłada się, że osoby korzystające ze skryptu znają podstawy automatyki oraz analizy sygnałów. Najważ-niejsze zagadnienia niezbędne do wykonania kolejnych ćwiczeń są tu powtórzone i ewentualnie opatrzone odnośnikiem bibliograficznym z myślą o dalszej lekturze. Ćwiczenia w skrypcie przygotowane są w taki sposób, aby można było je przeprowadzić z użyciem środowiska Matlab z edytorem graficznym Simulink. Na końcu książki podano ważniejsze polecenia, które można stosować, programując w środowisku Matlab. Możliwe jest również wykonanie ćwiczeń w pro-gramach na licencji wolnego oprogramowania, jak Octave lub Scilab. Do niektórych ćwiczeń przedstawionych w skrypcie przygotowano dodatkowe plik Matlaba (dane lub skrypty). Są one dostępne na stronie internetowej [22]: eta-car.put.poznan.pl/joanna.zietkiewicz/dydaktyka/materialy-ios. Możliwość skorzystania z takich materiałów jest zaznaczona w odrębnych ćwiczeniach.

Praca dotyczy możliwości syntetycznego ujęcia parametrów cząstek stałych emitowanych z silników o zapłonie samoczynnym. Realizacja tego zagadnienia jest rezultatem pozytywnych wyników badań parametrów cząstek stałych w różnych warunkach pracy silników spalinowych. Dotyczyły one badań emisji zanieczyszczeń w testach statycznych na hamowni silnikowej, w testach dynamicznych na hamowni podwoziowej oraz badań w rzeczywistych warunkach ruchu.
W pracy nie tylko zaprezentowano zależności między emisją cząstek stałych a parametrami określającymi stan pracy silnika (pojazdu), ale również podano propozycje szacunkowych metod oceny emisji cząstek stałych, z wykorzystaniem przyrządów do oceny m.in. masy części węglowej tych cząstek. Dokonano porównania wyników pomiarów masy i liczby cząstek stałych uzyskanych dzięki wykorzystaniu różnych przyrządów i wyznaczono zależności między udziałem cząstek w spalinach a mechanizmem ich powstawania. Prowadzone równolegle badania nad wykorzystaniem zastępczych metod pomiaru emisji cząstek stałych dowiodły, że opracowaną metodykę badawczą można zastosować w pokładowych procedurach diagnostycznych pojazdów, w których konieczne jest monitorowanie bieżącej emisji drogowej lub jednostkowej cząstek stałych w spalinach z uwzględnieniem ich masy i liczby.
Rozwinięciem podjętej tematyki jest nowe ujęcie wykorzystania wartości charakteryzujących pracę silnika i warunki ruchu pojazdu do identyfikacji parametrów cząstek stałych w spalinach silników o zapłonie samoczynnym. Do opisu warunków pracy silnika i pojazdu wykorzystano dwuwymiarowe histogramy gęstości prawdopodobieństwa, które ujmują łącznie wartości prędkości obrotowej i obciążenia silnika (lub wartości prędkości i przyspieszenia pojazdu) oraz czasu jego pracy w tych warunkach. Wynikiem tych działań jest propozycja modeli matematycznych opisujących podstawowe właściwości cząstek stałych (ich masę, liczbę i średnicę) w różnych warunkach pracy silników spalinowych (statycznych i dynamicznych). Zaproponowane modele matematyczne, uzyskane przy wykorzystaniu planowania eksperymentu, posłużyły do identyfikacji cząstek stałych pod względem ich masy, liczby i średnicy; opracowano je na podstawie wyników pomiarów stężenia związków szkodliwych i parametrów pracy silnika w testach statycznych, wykonywanych np. na hamowni silnikowej i w warunkach dynamicznych.
Tworzone modele parametrów cząstek stałych wykorzystujące parametry wejściowe uzyskane w warunkach dynamicznych potraktowano priorytetowo. Badania takie, niewykonywane dotychczas, podzielono na modele dla pojazdów lekkich i pojazdów ciężkich. Dowiedziono poprawności uzyskanych modeli parametrów cząstek stałych przez weryfikację, do której wykorzystano inne pojazdy niż użyte do tworzenia odpowiednich modeli.

W pracy podjęto problem weryfikacji gotowości przedsiębiorstw motoryzacyjnych do wdrożenia systemu zarządzania jakością. Potrzeba rozwiązania tego problemu naukowego wynika z rozbieżności poziomów utrzymywanych systemów jakości, co skutkuje kryzysem zaufania do skuteczności systemów zarządzania ja-kością. Drugim powodem jest także konieczność określenia warunków, które powinni spełnić przedsiębiorcy, aby wdrożenie systemu było skuteczne. Pozwoli to na wskazanie ewentualnych trudności i barier dla tego procesu. Aby sprecyzować determinanty powodzenia wdrożeń systemu zarządzania jakością w przedsiębiorstwach motoryzacyjnych, przeprowadzono badania diagnostyczne, w których skupiono się na ocenie wdrożeń w małych i średnich przedsię-biorstwach oraz przyczyn zaistniałych niepowodzeń. Badania wyjaśniające z wykorzystaniem metody eksperckiej i dowodzenia nie wprost doprowadziły do zidentyfikowania piętnastu warunków brzegowych wdrożenia systemu zarządzania jakością w branży motoryzacyjnej. Szczegółowe studia literaturowe potwierdziły wpływ tych czynników na powodzenie i skuteczność wdrożenia.
Kryteria brzegowe poddano kwantyfikacji, a następnie utworzono z nich model oceny przedwdrożeniowej przedsiębiorstw. Model jest przeznaczony dla małych i średnich przedsiębiorstw branży motoryzacyjnej, którą pojmuje się jako jeden z czterech rodzajów działalności: producenci części i podzespołów samochodowych, przedsiębiorstwa serwisu i napraw samochodów, przedsiębiorstwa trans-portu drogowego, dystrybutorzy części i punkty sprzedaży pojazdów.
Empiryczna walidacja modelu oceny przedwdrożeniowej objęła w pierwszej kolejności potwierdzenie skuteczności modelu, po drugie weryfikację czytelności kwestionariusza samooceny przedwdrożeniowej i po trzecie walidację adekwatności modelu do specyfiki przedsiębiorstw motoryzacyjnych. Zastosowanie modelu w praktyce pozwala potwierdzić, czy przedsiębiorstwo motoryzacyjne jest gotowe do skutecznego wdrożenia systemu zarządzania jakością albo ostrzec o przewidywanych trudnościach lub barierach grożących fiaskiem wdrażania.