On Anarchism

Książka stanowi osobistą i aktualną analizę zjawiska faszyzmu w XX wieku oraz jego wpływu na świat współczesny autorstwa jednej z najwybitniejszych postaci amerykańskiej sceny politycznej, a zarazem pierwszej kobiety pełniącej funkcję sekretarza stanu USA. Wydawać by się mogło, że w świecie tak brutalnie doświadczonym przez zbrodnie faszyzmu nie ma miejsca dla dzisiejszych spadkobierców Hitlera i Mussoliniego. Madeleine Albright kwestionuje tę tezę, odwołując się do własnych wspomnień z dzieciństwa, które spędziła w targanej wojną Europie, oraz do osobistych doświadczeń ze służby w dyplomacji.
Faszyzm nie tylko przetrwał XX wiek, ale – jak twierdzi autorka – stanowi dzisiaj najpoważniejsze od czasów drugiej wojny światowej zagrożenie dla pokoju i sprawiedliwości. Duch przemian demokratycznych, który w momencie zburzenia Muru Berlińskiego ogarnął wszystkie kontynenty, obecnie jest w odwrocie. Stany Zjednoczone, od lat w awangardzie piewców wolności, rządzone są przez prezydenta, który karmi się tworzeniem nowych podziałów i pogardą dla instytucji demokratycznych. W wielu krajach problemy natury ekonomicznej, technologicznej czy kulturowej wywołują polaryzację poglądów politycznych, osłabiając centrum. Przywódcy, tacy jak Władimir Putin czy Kim Dzong Un, wykorzystują wiele instrumentów, jakimi posługiwali się faszyści w latach 20. i 30. minionego stulecia.
„Faszyzm. Ostrzeżenie” to lektura aktualna nie tylko na czasy współczesne. To książka, której autorka studiowała historię, a następnie sama miała okazję ją współtworzyć. Madeleine Albright wzywa do walki, daje lekcje, które należy przerobić, zadaje pytania, na które musimy znaleźć odpowiedź, aby nie powtórzyć tragicznych błędów przeszłości. Książka znakomicie wpisuje się w gorącą polityczną dyskusję o autorytaryzmie w dzisiejszej Polsce. Albright pisze: „Polacy dzielą się na tych, którzy krytycznie patrzą na Kaczyńskiego, przerażeni tym, że »nie żyją już w wolnym kraju«, oraz tych, którzy postrzegają go i jego partię jako obrońców polskiej tożsamości w wielojęzycznym świecie”.
***
MADELEINE ALBRIGHT – w latach 1997–2001 piastowała funkcję sześćdziesiątego czwartego amerykańskiego sekretarza stanu. W trakcie swojej bogatej kariery pracowała w Białym Domu, na Kapitolu i jako ambasador USA przy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jest profesorem stosunków międzynarodowych na Georgetown University w Waszyngtonie. W Polsce ukazała się jej książka Pani sekretarz stanu.

Kolegium Elektorów stanowi unikatowy element amerykańskiego systemu prawno-politycznego, nieznany w żadnym innym państwie. Wywodzi się z realiów końca XVIII w., gdy powstawały Stany Zjednoczone i trzeba było pogodzić sprzeczne interesy Unii jako całości z zachowaniem możliwie szerokiej suwerenności stanów, które tworzyły nowe państwo. Dzisiaj natomiast potrzeba utrzymywanie Kolegium Elektorów budzi wielorakie wątpliwości, a jego funkcjonowanie nie jest zrozumiałe nawet dla znacznej części wyborców amerykańskich.
Książka prof. Zbigniewa Lewickiego bardzo kompetentnie, a zarazem jasno ukazuje zarówno okoliczności powstania Kolegium Elektorów, jak i jego współczesne funkcjonowanie. Analizuje też rozmaite propozycje zmian tej instytucji wyjaśniając zarazem powody, dla których ich zrealizowanie nie jest praktycznie możliwe.
Niniejsze opracowanie jest jedynym polskim omówieniem tej złożonej problematyki. Winno zainteresować wszystkich, którzy co cztery lata śledzą fascynujący proces wybierania przywódcy wielkiego mocarstwa. Książka stanowi niezbędne kompendium wiedzy dla politologów i amerykanistów, a także dla wszystkich osób zainteresowanych przebiegiem procedur wyborczych.

Tematem niniejszej książki jest publicystyka Józefa Mackiewicza, nie wahajmy się powiedzieć: profetycznego pisarza-intelektualisty. Jego myśl – równie wartościowa jak jego twórczość literacka – pozostaje wciąż aktualna, długo jednak znajdowała się na marginesie zainteresowań badawczych historyków, zwłaszcza historyków myśli politycznej. Był Mackiewicz wyjątkowym znawcą problematyki rosyjskiej, bolszewickiej i sowieckiej oraz niemieckiej. Konsekwentnym, ideowym antykomunistą. Nade wszystko był jednak świadkiem epoki i znawcą spraw polskich w okresie historycznych przemian w połowie XX wieku.

Władza nie potrzebuje żadnego usprawiedliwienia, będąc przecież czymś zasadniczym dla istnienia wspólnot politycznych; tym, czego potrzebuje, jest uprawomocnienie. Powszechne traktowanie obu tych słów zamiennie wydaje się zwodnicze i powoduje zamieszanie, tak samo jak zrównywanie posłuszeństwa z poparciem. Władza rodzi się wszędzie tam, gdzie ludzie zbierają się razem i działają wspólnie, przy czym swą prawomocność czerpie ona bardziej z inicjalnego gromadzenia się aniżeli z działania, które następuje potem.
Prawomocność, gdy się ją podważa, odwołuje się do przeszłości, natomiast usprawiedliwienie odnosi się zawsze do celu leżącego w przyszłości.
Przemoc można starać się usprawiedliwiać, jednak nigdy nie będzie ona prawomocna. Władza i przemoc to przeciwieństwa. Gdy jedna panuje absolutnie, druga jest nieobecna. Przemoc pojawia się tam, gdzie władza jest zagrożona, gdy zaś zostaje pozostawiona samej sobie, kończy się to zanikiem władzy. Nie jest więc prawdą – i to jest wniosek poprawny – że przeciwieństwem przemocy jest brak przemocy. Pojęcie władzy bez przemocy – nonviolent power – wydaje się całkowicie redundantne. Przemoc może zniszczyć władzę, natomiast nie potrafi jej wytworzyć.
(z rozdziału O przemocy)
Konsekwencją radykalnej przemocy jest śmierć będąca doświadczeniem apolitycznym, umiera się bowiem zawsze w głębokiej samotności i niemocy. To jej egzystencjalny, jednostkowy wymiar. Natomiast istnieje jeszcze polityczny wymiar śmierci, polegający na poświęceniu życia za zbiorowość, do której się należy, której się broni i z którą się utożsamia. Na tym polega patriotyzm w chwilach najcięższej próby. Dzięki poświęceniu własnego życia aktualizuje się i odnawia istnienie całej wspólnoty. Wspólnota polityczna – grecka, polska, każda – żywi się śmiercią pojedynczych osób; jest to jej nieodmiennie upiorny, zarazem wzniosły wymiar i charakter.
(z Przedmowy Piotra Nowaka)

Przez niebezpieczne morza między Turcją, a Grecją przeprawiają się tysiące łodzi, a każda z nich pełna ludzi uciekających przed wojną i prześladowaniami. Wszystkich ich napędza marzenie o bezpiecznej przyszłości w UE. Ale przypadek łodzi 370 jest zupełnie wyjątkowy.
Ta historia jest symbolem niszczenia świata na naszych oczach, tak jak 3-letni Alan Kurdi stał się symbolem wszystkich dzieci umierających na Morzu Egejskim.
Dzięki dociekliwym wywiadom i intensywnym badaniom, autorzy zebrali świadectwa tego, co działo się na ciemnym oceanie z łodzią wypełnioną ludźmi. W sprawę uwikłani są prawnicy i sądy w Wielkiej Brytanii, Turcji, Rosji i Libii.
Ale książka jest również bardzo osobistym portretem dwójki zwykłych ludzi, bez doświadczenia w szpiegostwie, egzekwowaniu prawa lub dyplomacji, którzy decydują się na starcie z przemytnikami, skorumpowaną policją, oraz śmiertelnym zagrożeniem. Ich podróż i praca zamieniają się w gorączkowy thriller, w którym ujawnia się tajemnica morderstw z politycznymi podtekstem.
Książka wyjaśnia kluczową część największego globalnego kryzysu uchodźców w naszych czasach. Podnosi głosy ludzi, którzy zostali utopieni i rzuca światło na wielomilionowy przemysł, w którym przemytnicy i politycy z Turcji i UE grają w grę geopolityczną… ludzkim życiem.

Contrary to the usual image of the press as cantankerous, obstinate, and ubiquitous in its search for truth, Edward Herman and Noam Chomsky depict how an underlying elite consensus largely structures all facets of the news. They skilfully dissect the way in which the marketplace and the economics of publishing significantly shape the news. They reveal how issues are framed and topics chosen, and contrast the double standards underlying accounts of free elections, a free press, and governmental repression between Nicaragua and El Salvador; between the Russian invasion of Afghanistan and the American invasion of Vietnam; between the genocide in Cambodia under a pro-American government and genocide under Pol Pot.
What emerges from this groundbreaking work is an account of just how propagandistic our mass media are, and how we can learn to read them and see their function in a radically new way.