Opowiedzieć historię Polska dramaturgia współczesna po 2006 roku

Fundamenty naszych przekonań, mają oparcie na wpojonych tradycjach i przynależności kulturowej. W miarę upływu lat, szlifujemy własny światopogląd i hołdujemy wartościom, które traktujemy w swoim życiu jak kierunkowskazy. Jednak wszystko, co wykracza poza granice naszej wyobraźni, potrafimy ignorować lub określać mianem niedorzeczności. Jesteśmy sceptyczni, bowiem pomijamy pewien bardzo istotny fakt, że w ludzką naturę wpisany jest pierwotny lęk przed nieznanym.
"Dotyk wieczności" to opowieść, której akcja rozgrywa się w czasach współczesnych, ale echa wydarzeń sięgają również w bardziej odległą przeszłość i wiodą do epoki XIX wieku. Dobrze sytuowaną rodzinę, która toczy swą egzystencję na śląskiej ziemi, dosięga niespodziewana tragedia. W przededniu lata 2015 roku dwudziestoletni syn państwa Werlich popełnia samobójstwo...

Intruz, Pelleas i Melisanda i Ślepcy należą do najwybitniejszych utworów Maurice’a Maeterlincka, twórcy dramatu symbolicznego. Każda z tych tragedii wywarła ogromny wpływ na rozwój literatury i sztuki europejskiej oraz światowej. Ich wspólną cechą jest zamierzone niedookreślenie psychologii postaci i szkicowe przedstawienie akcji scenicznej, co pozwala skupić całą uwagę na zaskakującym procesie obnażania umykającego postrzeganiu sensu zjawisk. Wnikające w ukryte czeluści zdarzeń utwory Maeterlincka wydobywają na światło dzienne niedopowiedziane prawdy o człowieku i kierujących nim fundamentalnych pobudkach. Wyrażają równocześnie tajone lęki i bezradność człowieka wobec tajemnicy przeznaczenia. Przełomowe zarówno pod względem formalnym, pod względem poruszanych przez siebie tematów, jak i pełnej tajemniczości atmosfery – bliskiej sennym marzeniom, dramaty Maeterlincka są po dziś dzień niewyczerpanym źródłem inspiracji dla pisarzy, malarzy, muzyków czy twórców teatralnych.
Lektura dla szkół średnich

Maurice Maeterlinck (1862–1949) – belgijski dramaturg, poeta, eseista, pochodzenia flamandzkiego. Dużą popularność zyskały jego szkice filozoficzno-przyrodnicze Życie pszczół i Życie termitów.

Dramat ten, napisany w V wieku p.n.e. podczas wojny peloponeskiej, opowiada historię zmowy kobiet – na których czele stoi tytułowa bohaterka – decydujących się na solidarną kobiecą wstrzemięźliwość seksualną, mającą skłonić mężów do zawarcia pokoju. Pacyfistyczna wymowa dzieła, połączona z rubasznym dowcipem, od stuleci zapewniają rozrywkę i refleksję kolejnym pokoleniom odbiorców.

Nowe tłumaczenie „Lizystraty” wpisuje ten klasyczny utwór we współczesny kontekst oraz wydobywa z niego humorystyczny i obrazoburczy potencjał, ale przede wszystkim udowadnia uniwersalność tej opowieści. Olga Śmiechowicz, tłumaczka, tak określa jego charakter:

„Akt przekładu tekstu literackiego jest jego interpretacją. Nie chciałam proponować Czytelnikowi lektury antykwarycznego zabytku myśli ludzkiej, który przetłumaczony mot à mot, okaże się niestrawialny dla współczesnego metabolizmu. Czytając grecki oryginał, zastanawiałam się, jaka była intencja wypowiedzenia kolejnych wersów. Słowo w teatrze tworzy rzeczywistość. Moim najważniejszym zadaniem było więc wychwycenie sensu zapisanego przez antycznego autora i wyartykułowanie go współczesną, atrakcyjną polszczyzną, która będzie dynamicznie prowadzić Czytelnika przez całą historię. Dlatego mój przekład nie jest ani filologiczny, ani poetycki – jest propozycją myślenia o tekście antycznej komedii”.
Olga Śmiechowicz (ze wstępu)

Akcja powieści dzieje się w Rosji,
podczas I Wojny Światowej w środowisku polskich uchodźców

Zderzenia melancholii i queerowej wyobraźni, poczucia humoru i karkołomnych intelektualnych ciągów, brutalnej groteski i gorzkich samorozliczeń – wszystko to znajdziemy w tekstach dramatycznych znanego krytyka teatralnego, pisarza i dramaturga zebranych w tym tomie. Po niespodziewanej śmierci Pawła Soszyńskiego 18 września 2021 roku jego bliscy przyjaciele zdecydowali spróbować złożyć w całość odnalezione teksty.

Dramaty powstały w latach 2017–2020. Odzwierciedlają codzienne fascynacje i długotrwałe inspiracje Pawła Soszyńskiego. Z tych pięciu tekstów tylko Teo ukazał się za życia Pawła w miesięczniku „Dialog”. Duchologię polską wystawił Jakub Skrzywanek w 2018 roku w koprodukcji teatrów w Wałbrzychu i Sosnowcu. Trzy pozostałe dramaty przetrwały zapisane w ciągu maili i wiadomości w kilkunastu wersjach niczym skomplikowana układanka.

Do czytania w łóżku i wystawiania na wielkich scenach. Świat Soszyńskiego to teatr Polaków-łososi i górników-tancerzy erotycznych; teatr Zagłady i wojny skrytej za pokolorowaną na tęczowo bajką o blaszanym drwalu - i cygańskiej operetki; teatr biedny - i teatr monumentalny; by nie powiedzieć – „ubogi” i „ogromny”, bo dość już tej Polski.

Nowy przekład „Żab” Arystofanesa jest wybitnym osiągnięciem zarówno naukowym, jak też literackim. Olga Śmiechowicz odważnie, z dużym poczuciem humoru i brawurową kreatywnością językową zanurza swoje tłumaczenie w dzisiejszej mowie polskiej.
Postaci Arystofanesa ożywają, znowu bawią i prowokują, a nade wszystko stają się nam współczesne. Przekład, pomimo nowatorskiej formy wersyfikacji, zadziwiająco wiernie oddaje starogrecki oryginał. Autorka znakomicie rozumie klasyczną grekę. Żaby Olgi Śmiechowicz to jednak przede wszystkim świetny materiał dla aktorów. Teatralne fascynacje i doświadczenia uwrażliwiły badaczkę na performatywny wymiar dramatu. Ten tekst, pozostając znakomitym dziełem literackim, świetnie brzmi wypowiadany na głos.
Z recenzji wydawniczej
prof. dr. hab. Mirosława Kocura