Pan Tadeusz

Czasem poezja pozwala na przejście niebezpiecznej drogi i odkrycie swoich głęboko schowanych lęków oraz myśli. Zbiór wierszy o zastanawiającym i lekko prowokującym tytule “A co jeśli Jezus miał depresję?” to nie tylko opis tej trudnej, egzystencjalnej eskapady, ale także przykurzona mapa. Odczytają ją ci, dla których kosmos jest groźną i mruczącą materią – możliwą jednak do przeniknięcia poprzez sprytnie dobraną wiązkę słów. A co jest wewnątrz? Pewnie drobny przebłysk, ale to już zależy od wolnej interpretacji czułego odbiorcy.

Marek Krzystanek (1972 r.) kontynuuje wątki z Krwawych Zim (2007 r.), Białych Wilków (2011 r.) i Zimnego Słońca (2012 r.). Podmiot liryczny po powrocie z Doliny Wież próbuje żyć jak normalny człowiek, jednak bestie coraz częściej wdzierają się do jego świata. Żeby się ratować trzeba zniszczyć bestie i wszystkie połączenia z Zimą.

Marek Krzystanek wnikliwie obserwując nieustannie zmieniające się dekoracje powszechnie obowiązującej rzeczywistości zauważa, że wszystko co nas otacza jest równie prawdziwe jak naszyjnik z pereł leżący na chodniku. Im więcej dowiaduje się o intencjach, myślach innych ludzi / bestii tym bardziej oczywiste staje się, że świat, który w sobie nosi tylko potęguje wyobcowanie. Co jest prawdziwe? Czy „ja” z wewnętrznego świata może być realizowane poprzez ten świat? Bestionizm jest poetyką odpowiedzią na to pytanie – Rafał Trzcionka, Polyester Cage.

Kiedyś ks. Jan Twardowski wyraził pragnienie, by zamieszkać w swoich wierszach. Przyznaję, że mnie też coś takiego pociąga i stąd kolejne tomiki, które stale zaludniają moje szuflady. Ten jest już czternasty, a składają się nań głównie wiersze nowe, ale czasem i tu wsuwam jakąś myśl sprzed lat – jak mi się zdaje – przydatną, czy też wiersz szczególnie przeze mnie ulubiony, a z powodu niskich nakładów, dziś niedostępny.
Całość nosi tym razem tytuł „Boże ścieżki”. Bo jak kiedyś napisałam: Stwórca nie pozostawił nas samym sobie i tak jak w głowie żurawia czy gołębia umieścił niezwykły instrument umożliwiający ptakom nawigację, tak w głębi naszej istoty ukrył możliwość nawiązania kontaktu ze Sobą. Ona jest w nas wmontowana, ale odkrycie jej wymaga wysiłku, trzeba wejść na ścieżkę duchową, bo to jest ta sfera bliska Bogu.
I właśnie zapisane tutaj myśli pomagają mi w wydeptywaniu owych ścieżek. A jeśli dopomogą w tym jeszcze komuś z Czytelników, to będę bardzo szczęśliwa.

Nowe wiersze Jacka Dehnela są niezwykle aktualne – opisują ostatnie miesiące – i co niełatwe i nieczęsto się udaje – robią to świetnie. Na ogół potrzebujemy dystansu, aby utrwalić bieżące wydarzenia; tu widać, że teksty powstawały pod wpływem silnych emocji, a jednocześnie są precyzyjnie skonstruowane. Pisanie o tragediach wojennych bez popadania w patos jest trudne. Jacek Dehnel to potrafi. Tytułowa bruma to przesilenie zimowe, najkrótszy dzień w roku, zimowy chłód. I taka też jest tonacja tomu - mimo różnorodności tematów i wątków, przeszywa chłodem bezlitosnego spojrzenia pozbawionego złudzeń.

Nowa książka Jacka Dehnela „Bruma” to świetny tom. Ostry, demaskatorski, nie waham się użyć tego słowa, współczesny.
Krystyna Krynicka

W poezji Olsztyn nigdy nie został przedstawiony tak szeroko i głęboko. Książka zawiera pięć poematów, które są zapisem życia Olsztyna w szerokim sensie: kondycji intelektualnej współczesnego mieszkańca, jego uczuć, niepokojów, strachu, radości – wszystkiego, co się wiąże z jego życiem. Jest także zapisem olsztyńskich miejsc, ich wyglądu i codziennego dziania się. Wszystko to zyskuje dojrzałą formę poetycką w surrealistycznym ujęciu, którego tak brakuje w dzisiejszej poezji.

Bardzo poruszające wiersze. Naznaczone niepewnością, poszukiwaniem siebie, pytaniami. „O” nieskończone, ale i najzwyklejsze. W powszednim życiu. W tym osiedlu, tej kamienicy, na rogu tej uliczki, co to WTEDY I TAM. Staramy się wedle norwidowskiego motta „patrzeć prostopadle w niebo”, ale czy umiemy zobaczyć? Mieszkamy prawdziwie tu (chyba na Służewie nad Dolinką). Modlimy się, spadając co chwila z trzeszczącej gałęzi. Nieuleczalnie chorzy na wieczność, bo może tylko Bóg jakoś napisać się daje. Pakujemy to, co się dało i co się nie udało. Wszystko teraz składamy do jednej walizki. Piszę słowami tych wierszy – tak już są we mnie. Odmawiam z poetką: Bardzo czyste są / nasze winy. / Jak szkło. / Bardzo biegli są / nasi winowajcy. / Jak rtęć... Niepokojąca, zmuszająca do myślenia poezja. Powiedziałbym, metafizyczna, lecz to tak poskręcane określenie. Ale poezja na pewno z dziedzictwa Sępa-Szarzyńskiego, Karpińskiego, Lieberta. Choć po swojemu dotykająca i życia codziennego, i wieczności. Nas samych i Boga. Ta „szamotanina we krwi” nie jest bezładna. Wszystko, co zapisuje poezja Ewy Eysymontt, ma znaczenie – nie gdzieś tylko w zatrzaśniętych twierdzach kontemplacji. Każdy wiersz jest najpełniej obok nas. Gdy jak to zwykle winda nawaliła, wspinamy się po schodach, żeby otworzyć – Takie tam, wielokrotnie skrobane i malowane, drzwi do WTEDY I TAM. Ernest Bryll Znaczeniowym i wyobrażeniowym ośrodkiem nowych wierszy Ewy Eysymontt pozostaje serce. Z jednej strony jest to serce należące do bohatera tekstów, z drugiej odsyła ono do rzeczywistości Bożej, wskazując – niejednoznacznie, lecz jedynie przez sugestię – na osobę Chrystusa, odwołując się przy tym do ikonografii przebitego serca Zbawiciela. Rytm serca bijącego w wierszach Ewy Eysymontt jest niespokojny, dyktowany lękiem i niepokojem, znajdującym jakąś ostoję w Sercu Jezusowym. Nie mamy tu wszakże do czynienia z liryką religijną rozumianą jako proste przytaknięcie katechizmowej prawdzie. Rzeczywistość tych wierszy ewokuje atmosferę dramatyzmu, znaczonego tak doświadczeniem wewnętrznym bohatera, jak i przywoływanym w tekstach doświadczeniem historycznym. Składają się one na tragizm ludzkiej kondycji wychylonej ku nadziei, upatrywanej w Sercu Najwyższego. I ono jednak jest tu zawsze sercem krwawiącym, rozdartym raną i bolejącym – niejako wraz z człowiekiem – nad udręką stworzenia. Zofia Zarębianka Ewa Barbara Eysymontt urodziła się w Lublinie, wychowała na warszawskim Mokotowie. Poetka, redaktor, dziennikarz. Ukończyła polonistykę na UW. Od 1969 r. drukowała wiersze w prasie i antologiach. Autorka tomików poetyckich: Cztery głosy świata (1981), Votum (2004). Odchowując dzieci, imając się różnych prac, twórcze istnienie przypominała w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Nie zarzucając poezji, jako dziennikarz współredagowała pismo dla dzieci i młodzieży „Kumpel” przy „Powściągliwości i Pracy”, „Cienie i Światło” (dla osób niepełnosprawnych). W parafii dominikanów, w K.O. „Solidarność – Służew” oraz SM „Służew nad Dolinką” pracowała społecznie wśród zaniedbanego wtedy blokowiska, skoro tu znalazła z rodziną przystań. Współtworzyła gazetki, np. „Wiązania”, „Herold Służewa”; pisywała do „Dominika nad Dolinką”. Jako rzeczniczka prasowa w Urzędzie Dzielnicy Mokotów (1992- 1999) otrzymała, bardzo dla niej cenne, medal dr. Jordana i tytuł „Przyjaciela Dzieci”.