Paragraf 22

„Dziennik” Anne Frank – młodej Żydówki zmuszonej ukrywać się wraz z rodziną przed ogarniającym świat szaleństwem wojny – stał się wyjątkowym, dramatycznym świadectwem epoki. Ostatni wpis do niego nosi datę 1 sierpnia 1944 roku. Trzy dni później wszyscy ukrywający się w „oficynie” wraz z rodziną Franków zostali aresztowani. Co było potem?
27 stycznia 1945 roku Otto Frank doczekał wyzwolenia z obozu koncentracyjnego Auschwitz. Natychmiast rozpoczął poszukiwania informacji o tym, co stało się z jego żoną Edith, córkami Margot i Anne oraz czterema innymi osobami, z którymi przez dwa lata ukrywał się przy ulicy Prinsengracht w Amsterdamie. W kilka miesięcy później przekona się, że pozostał jedynym, który przeżył Holokaust.
Niniejsza książka stanowi pogłębioną kontynuację poszukiwań rozpoczętych przez Otto Franka. Bazując na szczegółowych badaniach archiwalnych oraz dostępnych świadectwach odnośnie do dalszych losów ośmiu osób ukrywających się „oficynie”, autor rekonstruuje ich dzieje po aresztowaniu.
Efektem jego śledztwa jest porażająca relacja o życiu w obozach zagłady. Tym wnikliwsza i aktualniejsza, że mimo upływu tak wielu lat udało się mu dotrzeć do nowych informacji na temat życia i śmierci Anny Frank oraz jej współmieszkańców z „oficyny”.

Bas von Benda-Beckmann pracuje w Amsterdamie jako badacz w NIOD Institute for War, Holocaust and Genocide Studies – interdyscyplinarnym, międzynarodowym centrum gromadzenia archiwaliów i badań nad historią wojen światowych, masowej przemocy i ludobójstwa oraz ich długofalowych konsekwencji społecznych. W 2010 roku obronił doktorat na temat niemieckiej historiografii bombardowań alianckich. Jest także autorem pracy na temat historii holenderskiego ruchu oporu i powojennych konfliktów pamięci.

Prezentowany tom obejmuje konspiracyjne pisma wydawane przez trzy grupy ideowo-polityczne: trockistów, Polskich Socjalistów i komunistów oraz przez Blok Antyfaszystowski, będący pierwszą próbą porozumienia środowisk lewicy w getcie warszawskim. Podtytuł tomu: radykalna lewica niesyjonistyczna jest próbą ujęcia tego, co zarazem łączy wszystkie trzy – pozostające w ideowych sporach – grupy i odróżnia je od, z jednej strony, Bundu, z drugiej zaś – syjonistycznej lewicy (Poalej Syjon Lewica, Haszomer Hacair). Publikowany zespół obejmuje siedem tytułów prasowych: trockistowski „Czerwony Sztandar” i „Przegląd Marksistowski”, wydawane przez Polskich Socjalistów „Podziemne Ghetto”, komunistyczne „Morgn Fraj”, „Morgn Frajhajt” oraz „Fraje Prese”, wreszcie jeden numer pisma Bloku Antyfaszystowskiego – „Der Ruf”. Tom uzupełnia ulotka pierwszomajowa wydana przez trockistów w 1942 r. oraz biuletyn niewiadomego autorstwa, przygotowany po 18 kwietnia 1942 r.

ADOLF HITLER od przejęcia władzy po triumf w Polsce.
30 stycznia 1933 roku Adolf Hitler został kanclerzem rządu koalicyjnego. Wkrótce zaczął więzić i likwidować swoich lewicowych przeciwników, terroryzować resztę społeczeństwa oraz usuwać Żydów z życia publicznego. Ale dyktatura to tylko jedno oblicze jego rządów. Wielkie środki przeznaczane na cele militarne pobudzały gospodarkę, a roboty publiczne i anulowanie długu zagranicznego wyeliminowały bezrobocie. Między 1933 i 1939 rokiem Hitler pozyskał dla swojej wizji odnowionej Rzeszy większość Niemców. Były to lata jego triumfu w polityce wewnętrznej, podsycania konfliktów z sąsiadami i wyczekiwania na właściwy moment, by spełnić swe mocarstwowe ambicje. Jednak to, co było przyczyną sukcesów Hitlera – nieugięta wiara w wojnę jako narzędzie osiągnięcia wielkości, marzenie o podbojach w Europie Wschodniej i fanatyczny rasizm – z czasem okazało się również fatalną słabością jego reżimu. W dwuczęściowym Czasie Hitlera – ilustrowanym bogatym materiałem fotograficznym – McDonough przedstawia wzlot i upadek Trzeciej Rzeszy pod rządami Führera.
Tom Triumf kończy się po zmiażdżeniu Polski przez Niemcy w 1939 roku. To pierwsza przystępnie napisana historia reżimu nazistowskiego od czasów Powstania i upadku Trzeciej Rzeszy Williama L. Shirera i pierwsza, która skupia się wyłącznie na latach 1933–1945. „Jedna z książek roku!” - Dan Snow

Dziwne jest serce kobiece… tom 2 Wspomnienia z Pomorza i Hebdowa Zofii z Odrowąż-Pieniążków Skąpskiej to kontynuacja wydanego w 2019 tomu Dziwne jest serce kobiece…Wspomnienia galicyjskie. Autorka przenosi nas teraz na Pomorze, gdzie w odrodzonej Polsce toczą się dalsze losy jej i najbliższych. Tłem są zarówno ważne wydarzenia o randze narodowej, jak i drobne, lecz barwne przypadki życia spędzanego na prowincji. Druga część tomu to zapis dramatycznych przeżyć rodziny podczas II wojny światowej i okupacji. W tym czasie autorka żyje w podkrakowskim majątku Hebdów. Dziwne jest serce kobiecie… tom 2 jest wciągającą lekturą nie tylko dla miłośników wspomnień i rodzinnych sag, w której pojawia się wiele historycznych postaci.

Pisarstwo Zofii Skąpskiej nabiera w tym tomie dodatkowych rumieńców, a historia Jej życia i życia Jej rodziny to niemal gotowy scenariusz na film czy serial obyczajowo-przygodowy. Barwne, soczyste postaci, zaskakujące losy bohaterów, a życie Autorki bogate w dramatyczne i zaskakujące zdarzenia... Warto przeczytać.
Wiesław Myśliwski

Po drugi tom wspomnień Zofii Skąpskiej sięgnąłem pełen uznania dla wartkości narracji i zdolności obserwacji Autorki, co zapamiętałem z tomu pierwszego. Historia jednej rodziny osnuta wokół historycznych przeżyć całego kraju to opowieść niemal uniwersalna o losie Polski i Polaków pierwszej połowy XX wieku. Bogate, ociekające faktami i zaskakującymi koligacjami przypisy stanowią dodatkowe tło opowieści, układają się w osobną, równoległą narrację o Polsce, której już nie ma.
Józef Hen

Nostalgia za rodzinną Sądecczyzną konfrontuje się w drugim tomie wspomnień Zofii Skąpskiej z trudem rozpoczynania nowego życia na Pomorzu, w którym wszystko jest inne: pejzaże, ziemia, zapachy, ludzie, obyczaje. Drugi tom wspomnień Zofii Skąpskiej jest fascynującym zapisem niełatwej akceptacji tej inności i stworzenia w nowym miejscu swojej małej ojczyzny na dwie międzywojenne dekady. Polecam.
Eustachy Rylski

Matkę mego Ojca widziałem nie więcej niż dwa, trzy razy w życiu. Miałem wówczas lat kilka, Babcia odpowiednio więcej...

Była więc osobą mało mi znaną i emocjonalnie dość odległą; tak poukładały się rodzinne losy. Ale wszystko się odmieniło, gdy okazało się, iż w zasadzie bez większego trudu potrafię odczytać dość specyficzny, zawiły charakter Jej pisma. A było co czytać i przepisywać; pozostawiła dwadzieścia jeden stukartkowych zeszytów zapisanych gęsto, trudno czytelnym pismem. Wspomnień obejmujących osiemdziesiąt lat życia, niemal dzień po dniu notowanych.

Przepisując rękopis poznawałem nieznaną mi wcześniej Babcię, lepiej niż gdybym spędził z nią dzieciństwo. Poznawałem Jej myśli, marzenia i poglądy. Stawała mi się coraz bliższa z każdą przeczytaną i przepisaną stronicą. Dowiadywałem się o Jej dniu powszednim, o zajęciach domowych, dzieciństwie mego Ojca i jego rodzeństwa, o Jej pasjach społecznych, zamiłowaniach artystycznych, współpracy z prasą początkowo lwowską, później sądecką, krakowską, pomorską...
Rafał Skąpski

Publikacja prezentuje wyniki prac prowadzonych w ramach projektu naukowego Instytutu Pileckiego „KL Gusen jako miejsce eksterminacji Polaków”, kierowanego przez prof. Wandę Jarząbek. Historia obozu, który w powszechnej świadomości nadal pozostaje w cieniu KL Mauthausen, nie doczekała się wcześniej obszernego opracowania o charakterze monograficznym. Zgromadzony zespół autorów wypełnia tę lukę, nie tylko ukazując rozmaite aspekty życia w obozie, lecz także stawiając pytania o obecność jego historii w świadomości społecznej.

Autorzy koncentrujący się na sytuacji Polaków przebywających w Gusen wiele uwagi poświęcili strategiom służącym przetrwaniu w obozowej rzeczywistości oraz jej oswojeniu. Kluczowe okazywały się tu rozmaite formy życia kulturalnego i religijnego, a także budowanie wzajemnych relacji, opartych na powiązaniach narodowych i służących samopomocy. Ważną częścią jest tekst poświęcony rekonstrukcji składu osobowego pierwszego transportu do KL Mauthausen-Gusen i losów więźniów, którzy się w nim znaleźli. Rozważania zamykają teksty poświęcone pamięci o Gusen, jej trwałości, formie i znaczeniu w dzisiejszych czasach, zarówno dla Polaków, jak i dla Austriaków.

Zamieszczone w tomie teksty nie składają się na pełen obraz życia więźniów i działania Gusen, pozwalają jednak zrozumieć specyfikę obozu, który pozostaje jednym z symboli eksterminacji polskiej inteligencji. Przypominając jego wstrząsającą historię, autorzy wskazują także na kierunki badań, które warto i należy podjąć w przyszłości.

W publikacji opisano historię rozwoju, konstrukcję, wyposazenie, uzbrojenie i zastosowanie podczas II wojny światowej amerykańskich lotniskowców eskortowych typu Casablanca. Był to wyprodukowany w największej liczbie – 50 egz. - typ lotniskowców nie tylko podczas II wojny swiatowej, ale w ogóle w historii. Szczegółowo opisano historię służby i szlak bojowy jednego z lotniskowców opisywanego typu – Kitkun Bay (CVE-71). W tomiku zamieszczono szczegółowe dane teczniczne okrętu oraz jego plan w dwóch rzutach, schemat malowania, 43 zdjęcia i 3 plany.