Pentagram rozwoju osobistego

Polskie Towarzystwo Psychologiczne jest niewątpliwie największą organizacją skupiającą polskich psychologów. Co trzy lata pod jego egidą organizowane są ogólnopolskie zjazdy naukowe. Ostatni z nich, trzydziesty czwarty, pod hasłem Oblicza współczesnej psychologii. Jedność w różnorodności?, odbywał się w Katowicach w dniach 18–21 września 2011 roku na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego, pod honorowym patronatem JM Rektora UŚ prof. zw. dr. hab. Wiesława Banysia. W Zjeździe uczestniczyło blisko 600 psychologów z całego kraju, reprezentujących niemal wszystkie wiodące ośrodki naukowe oraz instytucje praktyki zawodowej. XXXIV Ogólnopolski Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Psychologicznego był znakomitą okazją do spotkania się przedstawicieli różnorodnych, koegzystujących współcześnie wizji i koncepcji uprawiania psychologii, nawiązania bądź kontynuowania zapoczątkowanego już wcześniej dialogu oraz – przede wszystkim – budowania i umacniania poczucia jedności dyscyplinarnej. Na kanwie wystąpień i dyskusji zjazdowych powstały teksty składające się na niniejszy tom, napisane przez grono najwybitniejszych polskich psychologów i nawiązujące do niektórych najważniejszych zagadnień poruszanych podczas Zjazdu. W artykułach zaprezentowano wiele problemów nurtujących współczesną polską psychologię, zarówno natury ogólnej, jak i szczegółowej, zrelacjonowano wyniki badań empirycznych, a także rozważania teoretyczne i metateoretyczne. Niniejszy zbiór tekstów adresowany jest zarówno do psychologów, jak i do przedstawicieli innych nauk, zainteresowanych ważnymi problemami współczesnej psychologii oraz aktualnym stanem tej dyscypliny naukowej i dziedziny praktyki społecznej w Polsce i na świecie.

Krótka, konkretna, zwięzła książka Piotra Ciacka, to praktyczny przewodnik dla mentorów, psychologów i w ogóle ludzi pracujących z ludźmi. To przewodnik po pułapkach relacji, zasiekach procesów, które każdemu praktykującemu zdarza się niekiedy zastawić na siebie i swojego klienta. Oparta o prawdziwe przypadki może służyć jako „wykrywacz min”, jako inspiracja do autorefleksji nad swoją własną pracą i relacjami z ludźmi. Autor nie tylko diagnozuje i opisuje dysfunkcje procesu/relacji, ale także wskazuje na głębsze ich konsekwencje . Na koniec jednak podaje pomocną dłoń i wskazuje jak im zapobiegać, lub niwelować ich negatywne następstwa.

Książka stanowi pierwsze na polskim rynku tak obszerne i kompleksowe opracowanie poświęcone funkcjonowaniu osób z „ciemnymi” cechami osobowości w środowisku pracy. W prezentowanej monografii „ciemną” stronę osobowości reprezentują trzy społecznie szkodliwe cechy, tworzące tak zwaną ciemną triadę: makiawelizm, narcyzm i psychopatia. W związku z tym, że określone czynniki organizacyjne mogą wzmacniać lub osłabiać negatywne oddziaływania cech ciemnej triady, istotną rolę odgrywa właściwe zaprojektowanie miejsca pracy, uwzględniające specyfikę funkcjonowania osób z „ciemnymi” cechami osobowości. Książka stanowi istotną praktyczną wskazówkę w tym zakresie dla doradców i konsultantów personalnych, pracowników działów kadr oraz zarządzających zasobami ludzkimi.

Jak dowodzą liczne badania, praktykowanie różnych technik medytacji wywołuje znaczące zmiany psychologiczne. Zmiany te zależą od rodzaju stosowanej praktyki. Dlatego pojawia się zasadnicze pytanie: jakie mechanizmy decydują o odmiennej efektywności? Odpowiadając na nie, autor przyjął oryginalną strategię analityczną. Za punkt wyjścia obrał bowiem wyniki badań, a nie opracowań teoretycznych.

Przyjęta przez autora strategia pozwoliła nie tylko na wyodrębnienie wspólnego rdzenia medytacji różnych praktyk duchowych (m.in. modlitwy) oraz świeckich (m.in. uważności), ale także na wykazanie ich specyfiki („Wspólny rdzeń i specyfika medytacji”). W konsekwencji zaś umożliwiła ujawnienie tych czynników, które decydują o pozytywnej efektywności, a które ją osłabiają („Co naprawdę działa w medytacji”).

„Książka obejmuje znakomite opracowanie dotyczące modlitwy i medytacji z uwzględnieniem ich aspektu duchowego, psychicznego i neurofizjologicznego. Stanowi ona zatem ważne źródło wiedzy na temat niekiedy konfrontowanych ze sobą wyżej wspomnianych, a zarazem tak istotnych elementów związanych z ludzkim życiem. Autor odwołując się do bogatej literatury naukowej, ukazuje ich specyfikę, dynamikę i funkcje w życiu indywidualnym i społecznym człowieka” (z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Głaza)

„Nie waham się powiedzieć, że autor dokonał tytanicznej pracy i jak przystało na tak szeroką i wielopoziomową publikację efekt budzi momentami zachwyt […]. Ogólną zaletą pozycji, świadczącą o oryginalności tej książki również na tle publikacji będących w obiegu międzynarodowym, jest m.in. włączenie modlitwy do jej treści […]. Oryginalnym wkładem autora jest też typologia medytacji opierająca się na metodzie przeglądu neurofizjologicznych badań prowadzonych w kontekście perspektywy sieci i teorii grafów, tj. jak to ujął autor, na neuro-psycho-matematyce”. (z recenzji dr. hab. Pawła Holasa)

Według prognoz International Programs Center przy U.S. Census Bureau, 24 września 2010 roku o 19:32 czasu uniwersalnego populacja świata wynosiła 6 870 906 129 ludzi. Ta liczba robi wrażenie. Oznacza bowiem, że 24 września 2010 roku istniało ponad 6,8 miliarda opinii na temat tego, co jest najbardziej irytującą rzeczą na świecie.
Zgrzyt paznokcia po tablicy.
Kruszenie styropianu.
Zaplątany kabel od słuchawek.
Głośna rozmowa telefoniczna w autobusie.
Mlaskanie przy jedzeniu.
Przedświąteczny tłum w galerii handlowej.
Istnieją dźwięki, zapachy i zachowania innych ludzi, które budzą w nas ogromną irytację. Jedyną rzeczą, której wówczas chcemy, jest natychmiastowe przerwanie drażniącej sytuacji. Jak to się dzieje, że nie możemy znieść takich drobiazgów? Dlaczego rzeczy, które nie mają w gruncie rzeczy większego znaczenia, drażnią nas i denerwują? Joe Palca i Flora Lichtman sięgnęli do badań i teorii by wyjaśnić, dlaczego na niektóre bodźce reagujemy silną awersją.
Z książki „Co nas drażni, co nas wkurza” Czytelnik dowie się:
· dlaczego cechy, które na początku wydawały nam się atrakcyjne w nowym partnerze, z czasem zaczynają nas irytować
· jak to się dzieje, że niektórych dźwięków nie potrafimy zignorować i jak to wykorzystują służby medyczne i porządkowe
· z jakiego powodu prowadzenie badań naukowych nad wydzieliną skunksów jest szalenie skomplikowane
· oraz w jaki sposób naukowcy denerwują badanych, by zdobyć wiedzę o działaniu „zirytowanego” mózgu.
Wydzielina skunksa, która kojarzy nam się z zapachem zepsutego jedzenia, zgrzyt paznokci na tablicy, który kojarzy nam się z krzykiem – te irytujące bodźce mogą mieć ze sobą coś wspólnego. Nieprzyjemne doznania łączą się w ich przypadku z reakcjami awersyjnymi, wykształconymi w toku ewolucji, żeby utrzymać nas przy życiu. Czynniki, które budzą w nas irytację, kojarzą nam się z czymś, czego organizm każe nam unikać, dlatego wyzwalają silną reakcję. To kwestia pomylonej tożsamości – nie potrafimy rozróżnić prawdziwego zagrożenia od czegoś, co je naśladuje.
Siedzicie na tarasie swojego domu z gazetą i poranną kawą. Przelatująca tamtędy mucha dochodzi do wniosku, że wasza głowa to najciekawsza i najbardziej intrygująca rzecz, jaką widziała w życiu. Niezmordowanie krąży wam wokół uszu. Nie zniechęca jej gazeta, teraz zwinięta i wykorzystywana w charakterze broni. Najwyraźniej ekscytację muchy tylko wzmaga to, że ją odganiacie. Poranna gazeta i kawa mogą działać na was kojąco, ale w obliczu uporczywego bzyczenia przestają się liczyć. Nie ma takiej możliwości, żeby nie irytowała was mucha, która lata wam wokół głowy. Jak to wyjaśnić?

Kolejna książka Jacka Dobrowolskiego, czyli niniejszy traktat o wolności, to brawurowa analiza węzłowych punktów wielkiego historycznego sporu o determinizm i wolność woli. A utor traktuje determinizm jako poważne wyzwanie poznawcze i etyczne, a broniąc wolności woli, osadza ją w „faktach deterministycznych”, należących do sfery ludzkiej podmiotowości i intersubiektywności. Wprawne oko dostrzeże w książce Dobrowolskiego rys postfilozoficzności, przez który należy ją postawić na półce z intelektualną awangardą.
prof. dr hab. Jan Hartman

Jacek Dobrowolski bardzo swobodnie porusza się w gąsz czu problemów generowanych przez spór o wolną wolę, trafnie dobiera przykłady, bardzo umiejętnie łączy własne analizy z materiałe m historycznym. Jest równie kompetentny jako metafizyk, epistemolog czy antropolog (…). Ta samodzielność myślenia, wielokrotnie prezentowana w różnych partiach książki, stanowi o jej duż ej wartości.
dr hab. Jacek Jaśtal