Piąte

Zaczęła od miniatur cienkim pędzelkiem, skończyła jako użytkowniczka najdrapieżniejszego w poezji polskiej pazura. Jak z tego wynika, Anna Świrszczyńska (1909?1984), której pierwotny styl unicestwiła wojna, doznała jednego z najosobliwszych literackich wskrzeszeń. Godna jest studium o przemianach osobowości, a poznanie jej biografii przemianę tę tłumaczy. Czytelnik/czytelniczka tego wyboru jej wierszy musi się więc przygotować na niezłą emocjonalną huśtawkę. I zadać sobie pytanie, w którym wcieleniu Świrszczyńska wywarła większy wpływ na kształt poezji polskiej. Zresztą, co tam, odpowiem: w obu.

Eliza Kącka

To nie jest tradycyjna historia literatury ani podręcznik przekładoznawstwa. Andrzej Kopacki przełożył dwadzieścia jeden wierszy niemieckojęzycznych (od Goethego do dzisiaj) i opatrzył ich polskie wersje autokomentarzem translatorskim. Przekłady i szkice składają się tu na autorski układ figur poetyckich i dyskursów: od historycznoliterackich kamieni milowych (Goethe, Hölderlin) i wędrujących motywów (Trakl, Huchel) przez fenomeny estetyczne (Hofmannsthal, Rilke) i historię polityczną (Brecht, Eich), po problematykę żydowską (Lasker-Schüler, Ausländer) i toposy, takie jak natura versus kultura (Benn, Enzensberger). Książka o dwudziestu jeden wierszach dostarcza także materiału dowodowego na rzecz tezy, że przekład literacki przydaje się jako metoda literaturoznawcza. Jeśli pożytki płynące z jego lektury domagają się certyfikatu, znajdą go tutaj po wielekroć.

Słoń, nosorożec i tygrys na elewacjach kamienic Starego Miasta? Dzięki bogato zdobionemu i dowcipnemu literackiemu przewodnikowi po zakamarkach Krakowa odkryjesz, skąd się tam wzięły. Turyści uwielbiają nie tylko panoramy, ale również szczegóły. Dokumentując swoje wędrówki, często poszukują takich detali, po to by je uwiecznić, a także cieszyć się własną spostrzegawczością i umiejętnością wyłuskiwania z bogatego pejzażu znaczących elementów. Bestiariusz krakowski ułatwia te poszukiwania i poprzez literackie medium zwraca uwagę na elementy zdobnicze charakterystyczne dla zabudowy okolic krakowskiego Rynku. Bogusław Rostworowski wychował się w dwóch kulturach: polskiej i brytyjskiej, nie tylko więc pozwala swoim tekstom zaistnieć w dwóch językach, ale także łączy w swoim spojrzeniu charakter rozmiłowanego w mieście mieszkańca, a zarazem przybysza – sam zamieszkał w Krakowie dopiero jako osoba dorosła. What are elephants, rhinoceroses and tigers doing on the facades of houses in Kraków’s Old Town? Discover how they came to be there with the aid of this witty, richly illustrated literary guide to these little known treasures of Kraków. While tourists of course love townscapes, they no less appreciate the rich architectural details within them. And when documenting their trips, often they search for particular features and small details, not only to record them but also to satisfy a sense of achievement at having noticed these minor details within their overall architectural setting. To make this task easier, this Kraków Bestiary uses a literary medium to draw the visitor’s attention to these beautiful features, so characteristic of the architecture in the Main Square and its surrounding streets. Bogusław Rostworowski, who was raised in post-war England before returning to live in his Polish homeland as a young adult, presents his poems in both Polish and English. Thus, they express both the freshness of a newcomer’s perception as well as the love for his city. Powyższy opis pochodzi od wydawcy

Marcin Pawlik nie daje za wygraną: z bólem porzuca pragnienie ucieczki – zamiast tego wypróbowuje, wymienia i uzupełnia języki. Obsesja, jaką staje się własna pamięć, skłania do ponownego odgrywania znanych fraz, wymyślania własnych stylów. Zagubienie przeplata się tu nieustannie z pragnieniem powiedzenia ostatniego słowa. W poezji Pawlika to światło z filmowego projektora wytycza ścieżki. Przyjemność oglądania jednak nie wystarcza – ruchome obrazy nie zatrzymują pamięci, nie unieważniają myśli o własnych buntach, nie powstrzymują wrogich gestów. Rozbrajaniu języka towarzyszy wymyślanie chwilowych teorii, wśród których żadna nie znajdzie się na liście ulubionych. „Rozsmakować się i odjechać.” Olga Szmidt

W poezji Olsztyn nigdy nie został przedstawiony tak szeroko i głęboko. Książka zawiera pięć poematów, które są zapisem życia Olsztyna w szerokim sensie: kondycji intelektualnej współczesnego mieszkańca, jego uczuć, niepokojów, strachu, radości – wszystkiego, co się wiąże z jego życiem. Jest także zapisem olsztyńskich miejsc, ich wyglądu i codziennego dziania się. Wszystko to zyskuje dojrzałą formę poetycką w surrealistycznym ujęciu, którego tak brakuje w dzisiejszej poezji.

Teksty stworzone przez Annę Heart zapraszają do refleksji i chwili zatrzymania się, by posmakować tajemnicy pomiędzy słowami. Autorka przekazuje w nich osobiste doświadczenie zranień i moc uzdrowienia. Oswaja nas z miłością i śmiercią. Anna Heart potrafi słowami przeprowadzić wrażliwe kobiety przez chwiejące się mosty przemiany. Jej słowa pomagają nam przepoczwarzać się w motyla.
Kim jest ta współczesna poetka, pisarka, malarka i towarzyszka transformacji?
To kobieta zakochana w życiu, oddana własnej ścieżce duszy. Współczesna szamanka, która otwiera nam drzwi do niewidzialnego świata. Na co dzień tworzy programy dla kobiet, które pragną iść za głosem serca. Inspiruje, by życie pachniało jak ogród pełen kwiatów. Pomaga nawet wtedy, gdy przychodzi burza i niszczy wszystko, co dotychczas stworzyłyśmy.

Wierzę, że poprzez moje słowa przypomnisz sobie, jak ważna i potrzebna jesteś właśnie teraz w tym niezwykłym czasie przemiany. Trzymasz w ręku słowa, które pachną cynamonem i smakują jak miód połączony z domieszką chili. Są muzyką wolności i szczerym wyznaniem kobiety poszukującej szczęścia.
Anna Heart