Podróże na własnej skórze

Jest to mapa jednostronna w skali 1:30'000. Przedstawia wschodnią część Beskidu Żywieckiego z Babiogórskim Parkiem Narodowym. Zasięg mapy wyznaczają: Stryszawa na północy, Magurka (1'114 m n.p.m.) na zachodzie, Kiczory na południu i Zubrzyca Górna na wschodzie. Babia Góra (1'725 m n.p.m.) od wieków przyciągała uwagę podróżników i badaczy, fascynowała pisarzy i poetów. Mówiło się, że na jej szczycie, nie bez powodu zwanym Diablakiem, miały swoją siedzibę złe moce. Kapryśna, niedostępna góra ze swoją pierwotną przyrodą do dziś pobudza fantazję. Prawdziwą osobliwością i niezwykłym przeżyciem dla turystów jest rozległa panorama z niepowtarzalnym widokiem na Tatry oraz wschód słońca podziwiany ze szczytu. Babia Góra spośród wszystkich gór polskich, pod względem wysokości ustępuje jedynie szczytom tatrzańskim. Jej charakterystyczną cechą jest asymetria stoków: południowe, opadające w kierunku Orawy są względnie łagodne w stosunku do dobrze widocznych z Zawoi, stromych i urwistych stoków północnych, zwanych „wielką zerwą Babiej Góry”. U północnych podnóży Babiej Góry rozciąga się największa pod względem powierzchni wieś w Polsce – Zawoja. Jest to atrakcyjna miejscowość wypoczynkowa oraz idealna baza wypadowa w Pasmo Babiogórskie. Na mapie zastosowano cieniowanie w celu uzyskania wrażenia plastyczności rzeźby terenu. Na odwrocie znajduje się informator turystyczno-krajoznawczy o prezentowanym regionie wraz z propozycjami wycieczek i fotografiami.

„Miasta i opowieści powstają w podobny sposób: zawsze tworzą je zwycięzcy, dla zwycięzców i zgodnie ze świadectwami zwycięzców” – mówi Sharon Rotbard, izraelski architekt, wydawca i pisarz. A potem krok po kroku pokazuje, jak stworzono mit Tel Awiwu, stolicy państwa Izrael, białego, modernistycznego miasta, które powstało na wydmach z „piany fali i chmur”, a zatem z marzenia.
Owszem, bez marzenia i wizji nie byłoby Tel Awiwu. Ale za ich zasłoną dokonało się coś nader realnego i brutalnego – zniszczenie starej Jafy, miasta Arabów, które dziś znamy jako część izraelskiego miasta, w 1949 roku oficjalnie włączoną w obręb metropolii.
Tel Awiw nie tylko wyparł czy wręcz unicestwił arabską Jafę. Konstruując swoją historyczną i architektoniczną tożsamość, także stale się w niej przeglądał. „Białość” izraelskiego miasta, która w 2004 roku zapewniła jej miejsce na liście światowego dziedzictwa UNESCO, ma zatem przynajmniej dwa źródła. Jednym są opiewane w oficjalnych dokumentach tradycje modernistyczne, zwłaszcza ta wywodząca się z Bauhausu, drugim – na zasadzie kontrastu i zaprzeczenia – przemilczana historia i materialna substancja dawnego, arabskiego „miasta na wydmach”.

Roy Jacobsen & Anneliese Pitz, Człowiek, który kochał Syberię
Przełożyła: Iwona Zimnicka
Seria Dzieł Pisarzy Skandynawskich
FASCYNUJĄCA PODRÓŻ PO XIX-WIECZNEJ SYBERII
Wysoko nad nami przelatywały dzikie gęsi, a ja leżałem zasłuchany w fale pod przepastnym, usianym gwiazdami niebem, pięknym i wysokim. Chwile takie jak ta wprawiają człowieka w uniesienie.

W 1877 roku dwudziestopięcioletni Fritz Dörries wsiada na pokład parowca w Hamburgu i wyrusza do miejsca, które jest białą plamą na mapie. Przyświeca mu myśl: znaleźć motyla, którego jako dziecko zobaczył w książce. Mimo zimna oraz trudnych warunków uparcie dąży do celu. Jego wyprawa przeradza się w dwudziestodwuletni pobyt na Syberii Wschodniej podczas którego odkrywa tysiące nowych gatunków roślin i zwierząt.
Fritz spędza noce w arktycznych temperaturach, przeżywa spotkanie z tygrysem i obserwuje wilki w świetle księżyca. W malowniczy sposób przybliża tę tajemniczą krainę, a jednocześnie przypomina, że nie da się zbadać jej do końca, bo Syberia zawsze będzie za duża, a człowiek za mały.

Wiele pojęliśmy i inaczej patrzymy na naturę niż Dörries, ale wciąż mamy i odkrywamy to, co niepojęte. Kto zatrzymuje się nad niezwykłością motylego skrzydła, zatrzyma się i nad tą książką.
Zośka Papużanka i Łukasz Wojtusik

Dolina Baryczy to  dwustronna mapa  w skali 1:50'000. Obejmuje cały obszar Parku Krajobrazowego Doliny Baryczy oraz tereny przyległe. Zasięg mapy wyznaczają: Ostrów Wielkopolski na północy, Twardogóra na południu, Rawicz na zachodzie i Mikstat na wschodzie. Jest to obszar wyjątkowo atrakcyjny przyrodniczo. Znajduje się tu największy w Europie kompleks sztucznych stawów rybnych. Stawy Milickie budowano sukcesywnie od XIII w., a zapoczątkowali je cystersi. Dziś to ważny ośrodek hodowli karpia. Co roku, jesienią, odbywają się Dni Karpia ze słynnymi odłowami ryb, którym towarzyszą imprezy i wydarzenia kulturalne. Stawy Milickie to również największy w Polsce rezerwat ornitologiczny. Ptasi raj przyciąga rzesze obserwatorów. Uprawianie birdwatchingu umożliwiają liczne wieże i czatownie. Bogate, a przy tym mało znane jest także dziedzictwo kulturowe tego obszaru. Osobliwością są szachulcowe kościoły, domy z rudy darniowej czy zabytkowe jazy. Skala mapy pozwoliła na dokładne naniesienie dróg, ścieżek, szlaków pieszych, rowerowych, kajakowych, dydaktycznych i spacerowych.

Elizabeth Ann Hawley to amerykańska dziennikarka i kronikarka wypraw w Himalaje. Postać legenda, dzięki której świat poznał najważniejsze wydarzenia światowego himalaizmu. W latach czterdziestych XX wieku pracowała jako researcher dla magazynu Fortune. Szybko jednak opuściła Stany, by podróżować po świecie i ostatecznie osiąść w Nepalu.
Była korespondentem agencji prasowej Reuters, kiedy relacjonowała pierwszą udaną amerykańską wyprawę na Mount Everest w 1963. Pomimo tego, że sama nigdy nie zdobyła żadnego ośmiotysięcznika stała się inspiracją, skarbnicą wiedzy i autorytetem w dziedzinie wypraw i opowieści o największych osiągnięciach, a także skandalach i katastrofach, które działy się w Himalajach i Karakorum.
Elizabeth Ann Hawley skrupulatnie dokumentowała kolejne górskie ekspedycje, budując renomę i popularność wspinaczy, takich jak choćby Edmund Hillary, Reinhold Messner, Chris Bonington, Tomaž Humar i Ed Viesturs. Rozstrzygała wszelkie wątpliwości związane ze zdobywaniem himalajskich szczytów, a tworzone przez nią archiwum powstawało w oparciu o osobiste rozmowy ze wspinaczami. Wielokrotnie pomagała polskim wyprawom w zdobyciu informacji o szczytach, które planowali zdobyć. Zmarła w styczniu 2018 roku w Katmandu pozostawiając po sobie archiwum "Himalayan Database" opisujące 9,5 tys. ekspedycji, na 450 znaczących nepalskich szczytów oraz około 70 tysięcy uczestników tych wypraw, począwszy od 1905 roku.

„Przeszłość i pamięć są moją ojczyzną” – pisze Andrzej Stasiuk. I przy dźwiękach fado wraca z Babadag do rodzinnej wsi na Podlasiu, oddając się wspomnieniom dzieciństwa i składając hołd cieniom przodków. „Lubię podróżować. Lubię siedzieć w swoim pokoju i wspominać. Podróże, własne życie, dzieciństwo, wspominać własne wspomnienia, własne kłamstwa. To wszystko się miesza i czasami próbuję jakoś dojść z tym do ładu” Andrzej Stasiuk „Nicość u Stasiuka! Mało kto się z nią tak boryka we współczesnej polskiej literaturze, bo mało jest dziś pisarzy prawdziwie metafizycznych. Taki jest właśnie Stasiuk, czy się to komu podoba, czy nie: nie zanudza opowieściami o byle czym, nie pompuje się rekwizytami kultury wysokiej, nie udaje, że nie jest tym, kim jest. Od lat, od "Dukli" pewnie, stara się patrzeć w nicość, która go zachodzi od różnych stron, i nie odwrócić od niej oczu. Od lat Stasiuk stara się przezwyciężyć nihilizm, który zawsze czai się tam, gdzie zrozpaczony człowiek zadaje sobie pytanie "dlaczego bardziej jest nic, niźli coś?". O tym właśnie jest "Fado": o tym, że wszystko w naszym życiu przydarza się tylko nam.” Michał Paweł Markowski „Stasiukowi dostało się swego czasu za akcentowanie plebejskiego, mówiąc eufemistycznie, składnika naszej rzeczywistości, ale po ostatnich wyborach jego krytykom (którzy widzieli już Rzeczpospolitą wśród europejskich potęg) chyba zrzedła mina. Pisarz wykazał się tu godnym pozazdroszczenia zmysłem obserwacji i darem przewidywania. Książkę zamyka mocny akcent prozatorski: teksty poświęcone pejzażom geograficznym i mentalnym wschodniej i południowo-wschodniej Polski, dorastającej córce pisarza i jego dziadkom, a wreszcie... Janowi Pawłowi II. Jeśli jest to zapowiedź powrotu Stasiuka do rodzimej tematyki, to bardzo obiecująca. Z miejsca włączyłbym te utwory do spisu lektur szkolnych, obok fragmentów prozy Iwaszkiewicza (o ile poeta ze Stawiska jeszcze się w nich uchował). "Stróże", "Spokój", "Połowa października, powrót", "Ciało ojca" – Stasiuk pokazuje tu prawdziwą klasę.” Aleksander Kaczorowski