Podstawowe wiadomości z gramatyki polskiej i włoskiej Szkic porównawczy

Książka przedstawia portret młodych ludzi angażujących się na rzecz mniejszości językowych Europy: Kaszubów (w Polsce), Górnołużyczan (w Niemczech), Bretończyków (we Francji) i Walijczyków. Odgrywają oni rolę przewodników po swoich kulturach, wskazują na problemy, trudności i wyzwania, z jakimi się spotykają w codziennym życiu i działaniu. Ich słowa ukazują sytuację socjolingwistyczną mniejszości, panujące ideologie językowe, rolę edukacji mniejszościowej oraz typy młodych użytkowników języków mniejszościowych. Analizie zostały poddane także praktyki kulturowe i tożsamościowe młodych w kontekście różnych form życia wspólnotowego oraz ich drogi do działania na rzecz mniejszości, wiodące od aktywnego uczestnictwa w kulturze, przez stopniowe angażowanie się w działania, a ż po aktywizm językowy.

„Logopedia Silesiana”, zgodnie z naukowo-badawczą tradycją czasopisma, wyjaśnia w szerokiej perspektywie opisu różnorodne aspekty mowy w rozwoju i zaburzeniach oraz dąży do przedstawienia bogatego kontekstu dyscypliny.
Piąty tom gromadzi prace naukowe oraz studia przypadków obejmujące teoretyczne rozważania i strategie badawczo-metodyczno-organizacyjne. Wdzięczni jesteśmy autorom, że zechcieli podzielić się naukową refleksją i doświadczeniem terapeutycznym na polu rozwijania zdolności człowieka do porozumiewania się i coraz lepszego funkcjonowania w słowie.
Mamy nadzieję, że zaprezentowane rozważania teoretyczne i praktyczne umożliwią doskonalenie terapeutycznego warsztatu i wyznaczanie skutecznej terapii złożonych klinicznie zaburzeń mowy.
(Prof. dr hab. Marian Kisiel, Przewodniczący Rady Naukowej „Logopedii Silesiany”)

Sous la rédaction de Wiesław Banyś en coopération avec Katarzyna Kwapisz-Osadnik et Fabrice Marsac



Na kolejny tom czasopisma składa się 20 artykułów, których autorzy podejmują zagadnienia związane z różnorodną tematyką językoznawczą: od badań kognitywistycznych z typowymi dla tego nurtu pytaniami, np. o konceptualizację wybranych pojęć, po inne ujęcia teoretyczne, np. odwołujące się do doktryny Stanisława Karolaka czy też wykorzystujące koncepcję Wiesława Banysia w rozważaniach na temat tłumaczenia maszynowego. W różnych ujęciach i kontekstach poruszane są także problemy fonetyczne, zagadnienia składniowe, leksykologiczne, semantyczne oraz związane z pragmatyką językoznawczą i retoryką.

Głównym tematem książki pod naukową redakcją Danuty Gabryś-Barker są podejmowane w różnych formach przez nauczyciela praktyka tzw. badania w działaniu (ang. action research). Podstawowym założeniem badania w działaniu jest dokonywanie przez nauczyciela w jego własnej klasie ewaluacji, mającej na celu usprawnienie procesów nauczania i uczenia się języka obcego. Wprowadzający tekst autorstwa Danuty Gabryś-Barker (Introducing action research…) skupia się na wadze pierwszych doświadczeń dydaktycznych, czyli okresu, w którym kształtują się motywacje i postawy przyszłych nauczycieli. Prowadzenie badań na tym etapie tworzy według autorki podstawy ciekawości badawczej oraz otwartości na innowacje w nauczaniu, jednocześnie pogłębiając wiedzę dydaktyka dotyczącą procesów zachodzących w klasie. Kolejne teksty zawarte w tomie charakteryzują różne narzędzia pomagające dydaktykowi w ewaluacji własnej pracy. Rozdział autorstwa Anny D. Biedrzyńskiej analizuje kwestionariusz jako narzędzie badań początkującego naukowca, a także skrótowo omawia wywiad jako gatunek pokrewny kwestionariuszowi. Joanna Bielska w rozdziale zatytułowanym The experimental method in action research skupia się z kolei na prezentacji podstawowych celów i założeń metody eksperymentalnej oraz wprowadza terminologię niezbędną do poprawnego stosowania tej metody. W rozdziale Diaries, observation and FL teachers’ creativity Maria Wysocka przedstawia model samodzielnej pracy nauczyciela języków obcych oparty na rejestracji lekcji w formie dzienników, wprowadzaniu zmian w procesie dydaktycznym oraz autoobserwacji. Zamykający tom rozdział autorstwa Grażyny Kiliańskiej-Przybyło skupia się na szczegółowej charakterystyce i ocenie metody studium przypadku (ang. case study). W swojej analizie autorka uwzględniła typy studium przypadku oraz jego miejsce w kontekście innych metod badawczych.

Tom zawiera prace z wybranych dziedzin językoznawstwa. Pierwsze trzy artykuły poruszają problematykę reguł językowych i zakresów ich obowiązywania, a także interpretację niemieckich zdań wykrzyknikowych przez uczących się języka niemieckiego oraz parametry syntaktyczne w języku jidysz. Kolejny blok prac podejmuje zagadnienia z zakresu pragmatyki lingwistycznej. Przedmiotem analizy są niemieckie frazeologizmy pragmatyczne i ich przekładalność na język polski, strategie wartościowania Polaków w niemieckich komentarzach internetowych oraz sposoby wyrażania aprobaty i dezaprobaty w niemieckich replikach. Autorzy kolejnych trzech artykułów omawiają różnice w zakresie motywacji terminologii oraz stałych związków wyrazowych w polskim i niemieckim języku prawniczym, interlingwalne aspekty ich przekładu oraz czytelność decyzji administracyjnych. Prace leksykograficzne stanowią omówienie: internacjonalizmów w kontekście rozwoju świadomości językowej, metaforycznie używanych nazw geograficznych występujących w polskich tekstach prasowych oraz przezwisk motywowanych nazwami zwierząt występujących w językach: polskim, niemieckim i hiszpańskim. Tom zamykają artykuły poświęcone funkcjom tekstów zewnętrznych w słownikach językowych oraz stereotypom kobiety i mężczyzny we współczesnych tekstach z perspektywy rozważań genderowych.

Monografia zawiera klasyfikację najczęściej popełnianych przez Niemców błędów w języku polskim oraz szczegółową ich analizę językową prowadzącą do ustalenia błędów reprezentatywnych dla osób niemieckojęzycznych, które w latach 2005–2010 zdały państwowy egzamin certyfikatowy z języka polskiego jako obcego. W trakcie analizy wysunięto hipotezy dotyczące źródeł błędów oraz zbadano
zależności między poziomem opanowania języka polskiego a typem i/lub źródłem błędów. Autorka wskazała tzw. trudne miejsca w polszczyźnie dla osób niemieckojęzycznych i zaproponowała listę zagadnień, które powinny zostać włączone do treści nauczania języka polskiego jako obcego dla tej grupy. Uwzględnienie wniosków przedstawionych w monografii może przyczynić się do zmniejszenia liczby błędów językowych popełnianych
przez Niemców, a tym samym przełożyć się na większą skuteczność nauczania języka polskiego jako obcego.

Monografia Marty Skury stanowi szczegółową, wnikliwą analizę blisko dwóch tysięcy błędów językowych popełnionych przez Niemców w części pisemnej państwowego egzaminu certyfikatowego z języka polskiego. […] Autorce udało się trafnie i kompetentnie ukazać specyfikę języka polskiego w odniesieniu do języka niemieckiego i tym samym zwrócić uwagę na to, jakie problemy występują najczęściej, na co należy położyć szczególny nacisk w procesie nauczania i uczenia się. Praca zawiera dużo naukowo trafnych oraz kompetentnych obserwacji i […] będzie pożyteczną publikacją z zakresu typologii potencjalnych błędów w języku polskim u uczących się z wyjściowym językiem niemieckim. (Prof. dr hab. Danuta Rytel-Schwarz, Uniwersytet Lipski)

Badacz podejmujący się analizy błędów językowych musi mieć zaufanie do swojej wiedzy językoznawczej, ponieważ tego rodzaju analiza wymaga wielowymiarowego spojrzenia na mechanizmy błędotwórcze. Autorka tej monografii potwierdza swoje wysokie kompetencje merytoryczne w każdym z rozdziałów: wtedy, gdy omawia literaturę przedmiotu związaną z badaniem polszczyzny Niemców, przedstawia koncepcje badawcze związane z analizą błędów, charakteryzuje i opatruje niezwykle ciekawymi i wartościowymi komentarzami błędy fleksyjne, składniowe, leksykalne, frazeologiczne, stylistyczne (w tym wynikające z braku wiedzy o kulturze) pojawiające się w zebranym materiale. […] Pracą Marty Skury mogą być zainteresowani nie tylko glottodydaktycy badacze i uczestnicy kierunkowych studiów lub specjalizacji „Nauczanie języka polskiego jako obcego”, ale także egzaminatorzy oraz glottodydaktycy praktycy. A jest nas coraz więcej… (Dr hab. Grażyna Zarzycka, prof. Uniwersytetu Łódzkiego)

*********

Errors Made by the Germans Learning Polish. The Language Analysis for Glottodidactics

The monograph presents the classification of the most common errors made by the Germans in Polish and their detailed analysis in order to determine errors characteristic of this group. The analysis allows to form hypotheses regarding the sources of the errors, which are investigated using a list of interdependencies between the level of Polish language fluency and the type and/or source of the errors. The author also provides a list of issues which should be included in Polish language teaching programmes for German native speakers.