Polish Archaeology in the Mediterranean 22 Research 2010

W maju 1943 roku rozchodzi się po Warszawie wiadomość, że w niepozornym budynku przy ul. Długiej 29 sprzedawane są dokumenty państw południowoamerykańskich, gwarantujące Żydom ukrywającym się wówczas po stronie aryjskiej bezpieczny wyjazd z Generalnego Gubernatorstwa do specjalnych obozów we Francji, gdzie mają czekać na wymianę na jeńców niemieckich internowanych przez aliantów. Mimo wątpliwości, tysiące osób wychodzi z ukrycia i przychodzi do Hotelu Polskiego, szukając tam ratunku. Z 2500 Żydów, którzy trafili na Długą, wojnę przeżyło niecałe 300. Czy Hotel Polski był pułapką, czy też możliwością ratunku, która się nie powiodła?

Prezentowana książka opisuje dzieje ludności niemieckiej zamieszkującej ziemie czeskie, począwszy od roku 1848, gdy po raz pierwszy dały tam o sobie znać konflikty narodowościowe, aż po wysiedlenie Niemców w 1948 roku.

Autor porusza następujące zagadnienia:
- konflikty czesko-niemieckie przed I wojną światową i próby ich rozwiązania,
- sytuacja mniejszości niemieckiej w międzywojennej Czechosłowacji,
- rola Niemców czeskich w polityce okupacyjnej III Rzeszy,
- przebieg wysiedleń po 1945 roku.

Piotr Majewski koncentruje swą uwagę przede wszystkim na I wojnie światowej i dwudziestoleciu międzywojennym, który to okres omówiony jest w głównej mierze na materiałach źródłowych. Czasy habsburskie oraz wydarzenia po 1938 roku, opisane są natomiast na podstawie innych opracowań.

Książka otrzymała Nagrodę KLIO 2008 na XVII Targach Książki Historycznej w Warszawie.

W polskiej literaturze naukowej brakowało dotąd tak dokładnego przedstawienia tematu. [...] Praca jest napisana bardzo dobrze. Imponuje znajomością szczegółów – zarówno faktów (wydarzeń), jak i przepisów prawnych i ich interpretacji. Autor słusznie przywiązuje wielką wagę do kwestii językowych, zgrabnie wykorzystując cytaty ze źródeł, co rusz dotyka mentalności Niemców i Czechów. Praca imponuje także wstrzemięźliwością i wyważeniem ocen: historyk związany z ziomkostwami uzna ją zapewne za proczeską, czeski nacjonalista – za filogermańską. I bardzo dobrze. (Z recenzji prof. dr. hab. Włodzimierza Borodzieja)

W przypadku książki Piotra M. Majewskiego o Niemcach sudeckich mamy do czynienia z doskonałą pracą o wysokich walorach naukowych. Krąg jej odbiorców wykracza zarazem daleko poza środowisko zawodowych historyków. Godna odnotowania jest zwłaszcza umiejętność syntezy, jaką wykazuje się autor, omawiając nie tylko wydarzenia XIX i XX wieku, lecz także sięgając do ich prehistorii w epoce nowożytnej. [...] Podkreślić trzeba również, że książka nie ogranicza się wyłącznie do historii Niemców sudeckich, ale konsekwentnie przedstawia ją na tle dziejów państwa Habsburgów, a następnie Czechosłowacji, a więc z uwzględnieniem kontekstu czeskiego ruchu narodowego. Dzięki temu Piotrowi M. Majewskiemu udało się dojść do wielu bardzo dobrze wyważonych ocen na temat możliwości, ograniczeń i niewykorzystanych szans polityki Niemców sudeckich. (Z recenzji prof. dr. hab. Martina Schulze Wessela, przewodniczącego Wspólnej Czesko-Niemieckiej Komisji Historyków)

*********

Dr hab., prof. ucz. Piotr Maciej Majewski (ur. 1972) (ORCID 0000-0001-9672-2283) – pracownik Zakładu Historii XX wieku w Instytucie Historycznym na Wydziale Historii Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor miesięcznika „Mówią wieki”. Doktoryzował się na Wydziale Historycznym UW w 2000 roku, tu też habilitował się w 2008 roku, a w 2020 roku uzyskał stanowisko profesora uczelni. W latach 2009-2017 zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, gdzie odpowiadał za przygotowanie wystawy głównej. Zajmuje się historią najnowszą Europy Środkowej i Wschodniej, m.in. stosunkami czesko-niemieckimi w XIX i XX wieku, polityką zagraniczną PRL, przymusowymi migracjami ludności w XX wieku oraz kulturą pamięci w Polsce i Czechach po 1945 roku.

Autor monografii: "Edvard Beneš i kwestia niemiecka w Czechach" (Warszawa 2001), "Nierozegrana kampania. Możliwości obronne Czechosłowacji jesienią 1938 roku" (Warszawa 2004), "Niemcy sudeccy" 1848–1948. Historia pewnego nacjonalizmu" (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007), "Zmarnowana szansa? Możliwości obrony Czechosłowacji jesienią 1938 roku" (Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk 2016), "Bojovat, či ustoupit?: Možnosti obrany Československa na podzim 1938" (Conditio humana, Gdańsk 2018), "Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu" (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019), "Niech sobie nie myślą, że jesteśmy kolaborantami. Protektorat Czech i Moraw 1939-1945" (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2021). Opublikował również tom "Polskie Dokumenty Dyplomatyczne. Rok 1973" (Warszawa 2006) oraz (wspólnie z P. Burasem) antologię polskich, czeskich i niemieckich tekstów dotyczących wysiedlenia ludności niemieckiej po II wojnie światowej pt. "Pamięć wypędzonych: Grass, Beneš i środkowoeuropejskie rozrachunki" (Warszawa 2003).

Since the initial arrival of Spanish, French and English explorers, North America has stirred controversies, discussions and conflicting interpretations. A source of fascination for explorers, settlers and those in the Old World, the continent has, not surprisingly, generated many myths, fictions and stereotypes. The United States of America, the first independent country established on the continent, in particular and virtually from its inception engendered various interpretations and misinterpretations, readings and misreadings, as expressed in scientific, scholarly and artistic endeavors. The United States meant different things to residents, who had to deal with the country’s sometimes painful realities, and to prospective immigrants, for whom America was primarily a noble idea or a dream. Even today, extreme variations in perspective predominate: America and Americans are portrayed from radically different and often mutually exclusive viewpoints. The present volume offers essays which detail the various ways in which the United States, its people, its history and its culture have been depicted, understood and misunderstood throughout centuries. The authors explore this vast subject with reference to literature, film, music, painting and politics. They write about the past, the present and the potential future using different methodologies which reflect the polyvocal nature of their subject. The image of America and its people that emerges is far from smooth and consistent, but that is entirely in keeping with the inexhaustible complexity and the infinite variety of the nation under consideration in this volume.

W niniejszej książce autor przedstawił problematykę zakresu odrębności ustroju administracji publicznej w Królestwie Polskim w okresie popowstaniowym (1864–1915) w konfrontacji z systemem organizacyjnym administracji w Cesarstwie Rosyjskim. Dociekania autora oparte zostały na dogłębnej analizie przepisów prawnych, stanowiących podstawę organizacji i funkcjonowania aparatu administracyjnego Królestwa Polskiego i Cesarstwa Rosyjskiego w tej epoce. Szczególnie wiele miejsca autor poświecił prezentacji polskiej i rosyjskiej myśli administracyjnej w XIX i na początku XX wieku, ujętej na szerokim tle europejskiej doktryny prawa administracyjnego.

W historii Ameryki tylko czterech oficerów awansowano do stopnia pięciogwiazdkowych admirałów floty: Williama Leahy’ego, Ernesta Kinga, Chestera Nimitza i Williama Halseya. Byli to najlepsi, najwybitniejsi synowie Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych i wspólnie poprowadzili ją do triumfu w II wojnie światowej, zapewniając jej status najpotężniejszej floty na świecie.

W niniejszej książce wielokrotnie nagradzany historyk Walter R. Borneman po raz pierwszy szczegółowo opisuje ich losy. Korzystając z czasopism, dzienników okrętowych oraz innych źródeł ożywia niesłychane, przełomowe momenty dziejów, pokazuje nam jak tych czterech admirałów na zawsze zrewolucjonizowało wojnę morską, dzięki wykorzystaniu okrętów podwodny i lotniskowców. Opisuje, jak ci czterej mężczyźni – przyjaciele, ale także rywale – współpracowali, aby posłać na dno floty Państw Osi i zapewnić Aliantom zwycięstwo w II wojnie światowej.

Recenzje
„To pierwsza książka, która zajmuje się całą czwórką [admirałów] na raz, skupiając się na ich wzajemnie przeplatających się losach, przyjaźniach, a także rywalizacji… Kunsztownie napisana pozycja”.
John Lehman, Washington Post

„Walter R. Bornem w swojej znakomicie przyjętej, nowej książce zmaga się z kluczowym problemem przywództwa wojskowego: co sprawia, że niektórzy oficerowie potrafią odpowiednio umotywować siły bojowe do walki, a inni nie?”.
Tony Perry, Los Angeles Times

„Wciągająca i oparta na gruntownych badaniach książka… Borneman potrafi przystępnie objaśnić skomplikowane manewry i kontrmanewry w toku bitwy w zatoce Leyte… co w przypadku opisów tej bitwy nie zawsze się udaje”.
Andrew Roberts, Wall Street Journal

„Admirałowie Waltera Bornemana to monumentalny portret Leahy’ego, Kinga, Nimitza i Halseya. Żaden historyk od czasów Samuela Eliota Morisona nie potrafił roztoczyć przed czytelnikiem tak znakomitego obrazu pięciogwiazdkowych admirałów, którzy podczas II wojny światowej pomogli rzucić Japonię na kolana. Polecam!”.
Douglas Brinkley, profesor historii na Rice University

„Czterej pięciogwiazdkowi admirałowie amerykańskiej marynarki z czasów II wojny światowej kompletnie różnili się temperamentem i osobowością, ale łączyły ich wizja, poświęcenie i odwaga. Walter Borneman stworzył porywającą opowieść o zwycięstwie na morzu”.
Evan Thomas, autor The War Lovers

„Oto Walter Borneman w szczytowej formie. Portret zapomnianego admirała, Williama Leahy’ego, jest godny osobnej książki. W Admirałach czytelnika na niemal każdej stronie spotyka coś nieoczekiwanego, a nierzadko i wstrząsającego”.
Thomas Fleming, autor Time and Tide

Walter Borneman jest autorem siedmiu książek, między innymi 1812, The French and Indian War czy Polk. Posiada tytuły naukowe z historii i prawa. Mieszka w Kolorado.

Już za chwilę zabłysną latarnie uliczne wzdłuż chodników i znów pójdziemy Wałami Hetmańskimi w kierunku Teatru Wielkiego...

W dworku na Kaleczej Góra, Stanisław Wronowski stoi pośrodku rzęsiście oświetlonego salonu, rozgląda się, sprawdzając czy wszystko jest na miejscu - za chwilę podjadą powozy i wysiądą największe sławy tego miasta - wieczór w towarzystwie muzyków, literatów i aktorów będzie jak zwykle najlepszy we Lwowie. Wtorki warto spędzać u dyrektora Ossolineum Adama Kłodzińskiego, czwartki u literata Józefa Dzierzkowskiego. Do domu Władysława Bełzy ściągają znani goście z całego kraju, tu mogą liczyć na gościnę, długie rodaków rozmowy i nalewki serwowane przez pana domu. Matki szykując kolacje zapalają lampy naftowe, ojcowie zrzucają cylindry i surduty, zasiadają do czytania "Gazety Lwowskiej". Tyle jeszcze chcą zrobić, śpieszą się bardzo i starają. Kolekcjonują, budują, fundują i zakładają - szlifują diament miasta. Czas ucieka nieubłaganie, zmieniają się ludzie i układy polityczne, a miasto Lwów urodzone z ich pracy, beztroski oraz marzeń nie przestaje zadziwiać i zachwycać.