Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny w obszarze polityki wyznaniowej oraz polityki narodowościowej Polski Ludowej i III Rzeczypospolitej

Ze wstępu: Każda parafia diecezjalna i zakonna posiada własne archiwum, w którym gromadzi akta spraw zakończonych, wynikających z prowadzonej działalności duszpasterskiej (archiwum bieżące). W niektórych archiwach parafialnych można znaleźć jeszcze cenne archiwalia z przeszłości, np. dokumenty pergaminowe, dawne księgi metrykalne, starodruki (archiwum historyczne).

Archiwa parafialne są wyjątkowe i nie da się ich zamknąć w określonych ramach, a tym bardziej obwarować sztywnymi zasadami i regułami. Wynika to nie tylko z samej istoty parafii, będącej jedną i niepowtarzalną administracyjną cząstką Kościoła powszechnego.

Każda diecezja i każda prowincja zakonna – oprócz zastosowania powszechnych norm prawa kanonicznego – ustala własne przepisy i kieruje się w lokalnej wspólnocie kościelnej wypraktykowanymi zwyczajami funkcjonowania archiwum parafialnego. Z tego powodu nie ma jednego, uniwersalnego podręcznika dotyczącego prowadzenia archiwum parafialnego, który byłby obowiązujący w całym Kościele katolickim.

Niniejsze opracowanie nie rości sobie tak wysokich aspiracji. Celem opracowania jest przedstawienie duszpasterzom, którzy wcale nie muszą być archiwistami znającymi się biegle na archiwistyce, zebranych norm prawa kanonicznego i przepisów partykularnych w zakresie archiwum parafialnego.

Ktoś może zarzucić autorowi: Po co tyle teorii, skoro wszystkiego i tak nie da się zastosować w parafii? To prawda, lecz jeśli tylko jakąś część tej teorii uda się wprowadzić w czyn, to będzie z pożytkiem dla archiwum i jego zasobu. Wiedza pomoże praktyce. Niniejsze opracowanie ma charakter konkretnej pomocy dla duszpasterzy, którzy często zostają sami na polu archiwalnym. Nie narzuca im niczego, lecz konkretnie proponuje, jak można prowadzić archiwum z pożytkiem dla duszpasterza, parafii i Kościoła.

Wznowienie jednego z najpopularniejszych podręczników dla młodzieży z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Panorama całej historii Kościoła podana w prosty i zarazem popularyzatorski sposób może zachęcić kolejne młode pokolenie do głębszego poznania historii Kościoła, jaką była ona naprawdę.

Nikt nie może już zaprzeczać, że Kościół katolicki znajduje się w stanie głębokiego kryzysu.
Kryzys ten, objawiający się zarówno na płaszczyźnie doktrynalnej, jak i społecznej oraz politycznej, jest skutkiem rewolucji, której najbardziej widocznym efektem był Sobór Watykański II i odrzucenie przez hierarchię tych tradycji, które dały Kościołowi siłę. Sobór był prawdziwym początkiem procesu dechrystianizacji Kościoła, a więc zastępowania nauki Chrystusa nauką inspirowaną nurtami myśli świeckiej. W rezultacie Kościół utracił swój duchowy wymiar i stał się zwykłą instytucją tego świata, targaną przez typowe dla tego świata problemy.
W Ewangelii św. Mateusza Chrystus mówi o Kościele, że „bramy piekielne go nie przemogą”. Równocześnie mówi jednak o budowli wzniesionej na skale, a nie na piasku. Dzisiejszy Kościół, pozbawiony trwałego oparcia, ostatecznie stanął u bram piekieł. W jaki sposób do tego doszło? Jakie siły i jacy ludzie się za tym kryją? O tym opowiada ta książka.
Kościół uległ słowom pokusy, które szeptali ukryci w jego łonie agenci sił oświecenia i postępu, moderniści i kryptomasoni. Być może wierzyli, że w zamian za podporządkowanie się światu, zyskają przynajmniej część władzy nad nim. Jednak obietnica nie została zrealizowana i nigdy nie była składana na poważnie. Kościół najpierw przestał walczyć, potem zaczął łasić się do wroga, a wreszcie się do niego upodobnił, stając się zwykłą ziemską instytucją. A taka instytucja ma w swojej naturze to, że przenikają ją skandale finansowe i seksualne, towarzyszące ideowemu i moralnemu rozchwianiu. Taki Kościół nie tylko nie może być latarnią – on sam utracił już latarnię, która kierowała jego kursem. I jeśli wciąż płynie, to jedynie w mrok.
(fragment książki)
Petrus Paulus to nieformalne stowarzyszenie ludzi świeckich i duchownych, którego celem jest badanie przyczyn upadku cywilizacji łacińskiej oraz jej tradycyjnych instytucji i wartości. Fakt upadku tej cywilizacji nie budzi już wątpliwości, podobnie jak to, że rodzące
się nowe formy polityczne, ekonomiczne, społeczne i religijne odrzucają podstawowe łacińskie wartości, takie jak prawda, dobro i piękno. Żyjemy w czasach, w których normą działania stało się kłamstwo, zło ukryte pod pozorami troski oraz wszechobecna brzydota i programowe zepsucie. W takiej sytuacji rozsądnym rozwiązaniem wydaje się powrót do pierwotnych form organizacji religijnej, których podstawą są małe grupy ludzi, świadomie wyłączających się z głównego nurtu wydarzeń i znajdujących schronienie w duchowych katakumbach.

www.petruspaulus.pl

„Dlaczego krytykuję Kościół? Przez długie lata, co przyznaje się ręką na sercu i pewnym zawstydzeniem, byłem niewolnikiem myślenia, że [...] «Kościoła się nie krytykuje, bo jest jak matka». Ale później zrozumiałem, że to jest rodzaj szantażu, który ma zmusić nas, katolików, do przymykania oczu na nieprawości, jakie dzieją się w Kościele. Tymczasem jest dokładnie odwrotnie: «Jeśli zależy Ci na Kościele, to go krytykujesz». Tym samym bierzesz za kościelne instytucje odpowiedzialność w tym sensie, że nie milczysz, gdy widzisz nieprawości. Dlatego też powstała ta książka, którą oddaję pod osąd Czytelników” – Jarosław Makowski

„Jarosław Makowski precyzyjnie i zajmująco dokumentuje postępujący kryzys polskiego – i nie tylko polskiego – Kościoła. Ale pokazuje także, że inny katolicyzm jest możliwy. Katolicyzm, w którym radykalne ewangeliczne przesłanie nie stanowi wyłącznie alibi dla politycznej władzy i doraźnych interesów, lecz jest żywe i autentyczne. Świetna książka” – Tomasz Stawiszyński

„To pełna goryczy książka, napisana przez autora związanego z Kościołem, ale wypychanego zeń przez obskurantyzm zblatowanych z władzą hierarchów. Diagnoza kryzysu Polskiego Kościoła, który zdaje się porzucać „Dobrą Nowinę” dla tzw. „dobrej zmiany”. Poszukiwanie sposobu ocalenia ponad tysiącletniej tradycji dla nowych czasów. Zaangażowany wyraz gniewu i rozczarowania” – Jarosław Gugała

Polskiemu czytelnikowi Krzyżacy kojarzą się jednoznacznie jako armia z czarnymi krzyżami na białych płaszczach pokonana pod Grunwaldem w akcie dziejowej sprawiedliwości. Ta wizja zakonu krzyżackiego zdominowana jest przez agresywną ekspansję, konflikt interesów i jednoznacznie negatywną ocenę.
Tym bardziej interesująca może się więc okazać najnowsza pozycja wydawnicza dotycząca zakonu przede wszystkim w jego pierwotnej formie – nie armii środkowoeuropejskiego państwa zakonnego, ale zakonu rycerskiego służącego chrześcijaństwu w Lewancie w okresie krucjat. Autor skupia się w niej na zagadnieniach mniej znanych, czyli na genezie małego domu zakonnego, który w okresie piątej krucjaty gwałtownie się rozrósł, osiągając wpływy i znaczenie równe dwóm starszym zgromadzeniom: templariuszom i joannitom. Ta niezwykła ekspansja możliwa była dzięki wsparciu papieża i cesarza, stanowiąc owoc zgody między dwoma głównymi ośrodkami władzy ówczesnego chrześcijaństwa.
Ta perspektywa z pewnością skłoni czytelnika do skonfrontowania czasem subiektywnego, tradycyjnego wyobrażenia o krzyżakach z tym, jak zakon postrzegany jest przez inną szkołę historyczną, i być może odpowiedzi na pytanie,
czy krzyżaków da się jednoznacznie ocenić zgodnie z ich własną paletą barw: w kategoriach czarnego i białego.

Dr Nicholas Morton jest specjalistą historii krucjat i historii średniowiecza basenu Morza Śródziemnego. Koncentruje się także na relacjach między chrześcijaństwem a islamem w tym regionie. Jest autorem szeregu monografii i artykułów naukowych. W pracy zawodowej bada także wpływ Mongołów na świat Bliskiego Wschodu w XIII stuleciu. Opublikował obszerne studium w Cambridge University Press pt. Encountering Islam on the First Crusade (Spotkanie z islamem podczas pierwszej krucjaty). Nicholas Morton jest wykładowcą w Nottingham Trent University od 2009 roku. Wcześniej pracował w Queen Mary University, Royal Holloway i Swansea University.

Co łączy cmentarny drewniak z kolumną Zygmunta? Dlaczego Francuzi wygnali z Warszawy Świętego Klemensa? Kto w czerniakowskim klasztorze pamięta Jackie Kennedy? Który kościół zbudowano za wygraną na loterii, a w którego murach produkowano... krajalnice do buraków?

Autor, sięgając do archiwów, tekstów historycznych i dawnej prasy, przeprowadzając wywiady i wizje lokalne, udowadnia, że sacrum nie musi być nudne. Kościoły Warszawy – te ubogie i te pełne cennych artefaktów – przez wieki kształtowały oblicze miasta, oddziaływały na jego tożsamość, wiążąc się z losem miasta i jego mieszkańców. Piotr Otrębski wybrał obiekty spoza głównego kanonu, w większości świątynie mniej rozpoznawalne lub już nieistniejące. Ta książka jest próbą ocalenia pamięci o nich i ich jakże zmiennym otoczeniu.

Piotr Otrębski – dziennikarz, varsavianista, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, autor książki Echa dawnej Warszawy. Kościoły i kaplice oraz publikacji naukowych o Warszawie, współtwórca klubokawiarni Retrospekcja, laureat Nagrody Miasta Stołecznego Warszawy. Współpracuje ze „Skarpą Warszawską". Prowadzi audycje varsavianistyczne (Tu była Warszawa) i publicystyczne w Radiu Warszawa, program „Angelus" (wspólnie z Polsat News). Specjalizuje się w tematyce samorządowej i kościelnej. Pracował m.in. w „Fakcie", TVP Warszawa. W latach 2010–2014 organizował Varsavianistyczne Mistrzostwa Amatorów Retroring (sędzia). Jest zapalonym turystą tatrzańskim i fanem zespołu Queen. Lubi kapary i bitą śmietanę (osobno).