Polskie wyrażenia o funkcji dopowiedzeniowej – historia i współczesność

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 3, Issue 2 to piąty numer nowopowstałego czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym, gromadzi bowiem autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską.
Tegoroczny drugi numer koncentruje się na wspomaganiu procesu nauki języka obcego u dorosłych, postawach młodych nauczycieli angielskiego wobec zaangażowania rodziców w proces uczenia się języka obcego, zjawisku zanikania języka obcego u nauczycieli, postrzeganiu własnej wymowy obcojęzycznej wśród nauczycieli oraz na korzyściach wynikających z wcześniejszego przyswojenia obcego systemu językowego w kontekście nauki następnego. Nowością są recenzje wydanych niedawno książek: Multilingual Individuals and Multilingual Societies (Kurt Braunmüller, Christoph Gabriel, 2012) oraz Willingness to Communicate in Instructed Second Language Acquisition. Combining a Macro- and Micro-Perspective (Ana Mystkowska-Wiertelak, Mirosław Pawlak, 2017). Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Monografia poświęcona jest czeskiemu dorobkowi encyklopedycznemu ostatnich 150 lat, a w szczególności nowoczesnej i dotychczas największej czeskiej encyklopedii powszechnej, stanowiąc prawdopodobnie pierwsze polskie opracowanie na ten temat. Ottův slovník naučný [Słownik naukowy J. Otto] (OSN, 1888–1909) i jego kontynuacja – niedokończony Ottův slovník naučný nové doby [Słownik naukowy J. Otto nowych czasów] (OSNND, 1930–1943) to jedno z najdonioślejszych dzieł nie tylko czeskiej oraz czechosłowackiej leksykografii encyklopedycznej, ale także wybitny projekt leksykograficzny nowoczesnej encyklopedystyki europejskiej, stanowiący wielowymiarowe i rzetelne źródło wiedzy o Słowiańszczyźnie, jak i niesłowiańskiej Europie przełomu XIX i XX wieku (a także okresu międzywojennego w. XX). Jest to nadal „encyklopedia narodowa” Czechów, ale także cenne dzieło językowe, dokumentujące stan ówczesnego języka czeskiego, na którym swój ślad odcisnęło wspaniałe słowiańskie i czeskie Odrodzenie Narodowe przełomu wieków XVIII i XIX. Książka oprócz zagadnień teoretycznych (terminologia leksykograficzna i typologia dzieł, kwestia „słownik czy encyklopedia” itp.) opisuje czeskie tradycje i dorobek encyklopedyczny w. XIX i XX, poświęcając największą uwagę OSN i OSNND, kulisom polityczno-społecznym i kulturowym powstania, sukcesu rynkowego oraz prestiżu naukowego dzieła, podkreślając zasługi budzicieli narodowych i animatorów czeskiej nauki i kultury przełomu XIX i XX wieku. Jeden z rozdziałów monografii stanowi charakterystyka leksykograficzna, językowa (w tym leksykalna i stylistyczna) samego Słownika, w której zwrócono także uwagę na słowianizmy i polonizmy („polskie ślady”) obecne w korpusie OSN. Pracę wzbogacają tabele i wykresy w tekście głównym oraz zdjęcia, skany i odpisy oryginalnych dokumentów zamieszczone w Aneksie.

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 2, Issue 2 to trzeci numer nowopowstałego czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym, gromadzi bowiem Autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską.

Tegoroczny drugi numer koncentruje się na czynnikach kształtujących motywację do nauki języka obcego, roli blogów w promowaniu wielojęzyczności, przeplataniu się świata wirtualnego z rzeczywistym w kontekście nauczania języka obcego, problemu selektywnego mutyzmu wśród dzieci imigrantów, zmieniającej się roli native speaker’a we współczesnej glottodydaktyce oraz na wykształcaniu specjalistycznych umiejętności w ramach przyswajanego języka obcego. Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Publikacja stanowi kompendium wiedzy o współczesnej polszczyźnie, pokazuje jej ewolucję, ale także związki z kulturą narodową i światową, osadzone w zmieniających się systemach wartości. Współczesność jest tu pojmowana w odniesieniu do najnowszych dziejów polszczyzny, których początek wyznacza przełomowe w historii Polski wydarzenie, jakim był wybuch II wojny światowej.

Opracowanie wpisuje się w nurt badań nad historyczną antroponimią pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego, które są prowadzone przez onomastów z różnych ośrodków i mają już swoją tradycję. W książce poddano analizie antroponimy przedstawicielek płci pięknej. Dotyczy ona mian kobiet należących do dwóch warstw społeczeństwa feudalnego: mieszczańskiej i chłopskiej. Objęty badaniem obszar stanowi rubież osadniczą, językową, wyznaniową i kulturową. Już od średniowiecza ścierały się tu wpływy Słowian zachodnich i wschodnich. Zakreślone ramy chronologiczne analizy obejmują XVII i XVIII wiek. Jako jedno z narzędzi do badania procesu kształtowania się historycznych nazw osobowych kobiet na tym terenie autor proponuje opracowaną przez siebie metodologię dynamicznych modeli nazwiskowych. Istotną częścią monografii jest słownik poświadczeń źródłowych derywatów nazwiskowych, który zawiera obszerny materiał egzemplifikacyjny. Zgromadzone w leksykonie nazwy osobowe świadczą o bogactwie i różnorodności systemu antroponimicznego kobiet obu warstw społecznych.

Humans have a powerful tool for enacting the world – language, or more precisely languaging – the ability to operate a general semiotic system rather than a particular language (cf. Lankiewicz and Wąsikiewicz-Firlej, 2014). However, human existence is intricately interwoven with processes of signification in all imaginable fields, hence languaging is inherently related to culture and thinking. The theory of linguistic relativism, sometimes referred to as Whorfianism, which maintains that people’s perceptions are relative to their spoken language, is celebrating a revival at the turn of the twenty-first century and finding new elaboration in contemporary language studies (e.g. Lantolf, 2000). Thereby, convinced of the significance of discursive activities (Jørgensen and Phillips, 2002), perceived as the matrix of human endeavours, the editors of the present volume submit a series of chapters pertaining to cultural issues imbedded in language.

The present volume is the result of a seminar (of the same title as this volume), which was held on 23 October 2019 at the John F. Kennedy Institute for North American Studies at the Freie Universität Berlin and organised by the Institute of Applied Linguistics at the University of Gdańsk, in cooperation with Leibniz Universität Hannover and Adam Mickiewicz University in Poznań. The primary intention was the preparation and publication of this monograph. The concept is based on the idea of tutoring, close cooperation between experienced mentors and students planning their prospective academic careers. Therefore, the main authors of the chapters are students and their names appear first, but so significant is the support of the mentors on the conceptual research and editorial level that their contribution deserves proper acknowledgement.

From the Introduction