Powroty do (nie)znanego kraju Strategie migrantów powrotnych

Problematyka prezentowanych badań skoncentrowana jest na środowisku rodzimym, co obliguje do analizy przede wszystkim społecznych, a szczególnie rodzinnych uwarunkowań agresywności. Badania skoncentrowano na środowisku rodzinnym i społecznym. Rozważania mają charakter interdyscyplinarny - z punktu widzenia psychologii, pedagogiki, socjologii, prawa. Rozpatrywana problematyka zawarta została w ogólnym problemie badawczym sformułowanym następująco: jakie różnice w poziomie i rodzajach agresywności dorastających dziewcząt i chłopców związane są ze spostrzeganymi przez nich postawami wychowawczymi rodziców?

Książka przybliża polskim czytelnikom wybrane podejście w badaniach szkolnictwa wyższego, bazujące na teoretyczno-metodologicznych założeniach analizy dyskursu.Przeznaczona jest dla szerokiego grona badaczy.

Znaczna część zamieszczonych w tym tomiku tekstów ukazywała się w ostatnich latach w biuletynie Polskiego Towarzystwa Socjologicznego „Informacja Bieżąca”, najczęściej pod kryptonimem Ankor.

Najżywszy odzew wywołały limeryki. Niektórzy socjologowie, a nawet ich spadkobiercy, poczuli się bardzo urażeni, autor zaś wzywany był do publicznych przeprosin. Nie uczynił tego, musiałby bowiem przyznać, że imiona Jana, Piotra czy Stefana oznaczają konkretne osoby, a tak nie jest. Wszelako w sytuacji, jaka zaistniała, autor czuje się w powinności, aby stwierdzić, że jakiekolwiek podobieństwo postaci i sytuacji tutaj przywołanych do żyjących i nieżyjących socjologów (a także przedstawicieli innych zawodów) jest najzupełniej przypadkowe.

Co się tyczy anegdot, które Merriam Webster’s Dictionary & Theasaurus definiuje jako short narrative of interesting, amusing, or biographical incident, to spotkały się z zarzutem, że ten czy ów socjolog (zwłaszcza rodzimy socjolog!) nie mógł powiedzieć lub zrobić tego lub owego, kłóciłoby się to bowiem z jego wizerunkiem, jego charakterem, temperamentem, poczuciem humoru lub innymi znanymi(?) jego przymiotami. Według tej opinii jeden z nadzwyczaj sympatycznych profesorów (notabene promotor doktoratu autora tych słów, a także, notabene, mąż kilku żon), nie mógł porównać wykładanego przez siebie przedmiotu do kostiumu bikini, bo to jakoby nie licowało z jego z sylwetką i stylem bycia...

Niedorzeczną pretensją jest oczekiwanie, że każda anegdota będzie opatrzona stemplem autentyczności. Do anegdotycznej narracji nie stosuje się bowiem kryterium prawdy i fałszu, co najwyżej prawdopodobieństwa. Nie ma więc sensu dociekać, czy opisana w anegdocie sytuacja na pewno się wydarzyła i czy jej bohaterem była ta właśnie, a nie inna osoba.

Zapewne sporną jest kwestią, czy powtarzane z pokolenia na pokolenie anegdoty, złote myśli, aforyzmy, maksymy, sentencje, facecje, dykteryjki, powiastki, dewizy, kalambury i fabulacje należą do dóbr (kanonu) kultury, czy też powinno się im przyznać znacznie niższą rangę. Zdaje się natomiast nie ulegać wątpliwości (choć nie jest to oczywiste dla wszystkich socjologów), że owe drobne, ulotne w większości utwory, mniej lub bardziej udane lub zupełnie chybione, są nośnikiem nie tyle treści poznawczych, choć i takie w nich się znajdzie, ile emocjonalnych pobudzeń i nastrojów raczej żartobliwych niż poważnych.

Problem główny niniejszej monografii stanowi określenie poziomu wyuczonej bezradności u młodzieży licealnej, a problemy szczegółowe dotyczą stylu wyjaśniania zdarzeń (optymistycznego vs pesymistycznego, czyli sprzyjającego bezradności, zagrożeniu nią bądź wprost przeciwnie – chroniącego przed bezradnością), bezradności intelektualnej, objawów depresji, korelacji stylu wyjaśniania i bezradności intelektualnej z podatnością na objawy depresyjne oraz korelacji stylu wyjaśniania, a także bezradności intelektualnej z osiągnięciami szkolnymi (ocenami z głównych przedmiotów i średnią ocen). Do ustalenia poziomu różnorodnych zmiennych, ważnych dla tej pracy, zastosowano badania ilościowe – skale psychologiczne oraz kwestionariusz ankiety, a także badanie jakościowe – wywiad w grupach fokusowych. (Fragment Wstępu)

„Profesor Józef Baniak od prawie czterdziestu lat wszechstronnie bada wszystkie aspekty celibatu. Przedstawione w książce wyniki badań socjologicznych realizowanych przez niego, ale też przez innych socjologów, dają najpełniejszy do tej pory w polskiej literaturze socjologicznej obraz opinii i postaw dotyczących zasadności i celowości utrzymania celibatu w Kościele rzymskokatolickim oraz jego przestrzegania przez osoby duchowne.
Czytelnik otrzymuje tym samym do rąk książkę będącą kompletnym – w obecnym stanie wiedzy socjologicznej – opracowaniem tego trudnego zagadnienia. Autor unika łatwych uogólnień, czyniąc liczne zastrzeżenia metodologiczne dotyczące możliwości generalizowania jego wniosków dotyczących coraz częstszego podważania zasady celibatu w Kościele i jego naruszania przez księży diecezjalnych i zakonnych. Pisze tylko
o tym, co sam lub inni socjologowie zbadali, nie siląc się, by wnioski te rozciągać na całe środowisko kościelne. Staranność Autora, by pomimo tych trudności pracować zgodnie z metodologią badań socjologicznych, budzi uznanie. W sytuacji, gdy na temat celibatu jako praktyki społeczno-religijnej nie wiedzieliśmy nic lub wiedzieliśmy bardzo niewiele, obracając się co najwyżej w sferze domysłów i stereotypów, prezentowana książka stanowi ogromny krok do przodu w poszerzeniu naszej wiedzy na temat tego zjawiska. Autor stosuje w swojej książce Denzinowską metodę triangulacji, tzn. bada różne punkty widzenia reprezentowane przez różne kategorie badanych. Reasumując, książka Profesora Józefa Baniaka jest w polskiej socjologii wydarzeniem niezwykłym. Imponuje wszechstronnością ujęcia tematu, pomysłowością i kulturą metodologiczną, aksjologiczną neutralnością, z jaką Autor interpretuje wyniki swoich badań i kompetencjami last but not
least również teologicznymi”.
Z recenzji prof. dra hab. Wojciecha Pawlika

W prezentowanej książce przedstawiono system funkcjonowania aparatu cenzury w Polsce w latach 1944–1960, w szczególności takie aspekty organizacji cenzury, jak metodyka pracy cenzorów, sposoby rekrutacji, stopień zaangażowania ideologicznego i partyjnego, harmonogram pracy, schemat szkoleń ideologicznych oraz pozaurzędowa aktywność. Przedstawiono również okoliczności towarzyszące powstaniu Centralnego Biura Kontroli Prasy, w tym rolę tzw. doradców radzieckich, którzy w grudniu 1944 roku przybyli do Lublina i przejęli w pełni kontrolę nad procesem tworzenia systemu cenzury. W książce opisano zakres oraz formy współpracy aparatu cenzury z Urzędem Bezpieczeństwa/Służbą Bezpieczeństwa, której efektem były represje wobec rozmaitych grup społecznych, zawodowych i religijnych (m.in. procesy sądowe oraz długoletnie więzienia).
Na podstawie sprawozdań cenzorów z Wydziału Teatrów GUKPPiW odtworzono mechanizm kontroli spektakli teatralnych i zespołów rozrywkowych oraz określono kryteria, wedle których je oceniano. Opisano również działalność Komisji Oceny Wycofanych Wydawnictw (w jej pracach brali udział cenzorzy), która „skazała” na przemiał miliony zdezaktualizowanych politycznie książek, tysiące płyt gramofonowych, czasopism oraz partytur. Odtworzono również metody i kierunki kolportażu prasy oraz książek do PRL oraz skalę dostarczanych do kraju druków, wykorzystując obszerne raporty cenzorów z Samodzielnego Wydziału Obcojęzycznego GUKPPiW, którzy decydowali, czy publikacje trafią do adresata, czy też na przemiał.
Ze Wstępu

Praca dr Kamili Kamińskiej-Chełminiak zawiera wiele oryginalnych ustaleń opartych o wykorzystanie interesującej bazy źródłowej. Za szczególnie interesujące należy uznać te, które dotyczą cenzurowania widowisk w okresie stalinowskim, współpracy cenzorów z MBP i MSW, ich wpływu na niszczenie księgozbiorów i partytur. Jako nowatorską i zakończoną powodzeniem uznaję próbę pokazania strategii i praktyk społecznych związanych z przenikaniem do Polski wydawnictw zza „żelaznej kurtyny”, w tym publikacji Instytutu Literackiego w Masions-Lafitte. Koncepcja pracy, konsekwentnie przeprowadzona, zmierzała do pokazania różnorodnych wcieleń cenzorów i ról, jakie spełniali w powojennej Polsce. […] Uważam, że jest to monografia o znaczącym zasięgu przedmiotowym i efekcie poznawczym. Autorka wykazała się dużymi kompetencjami i znajomością przedmiotu badań.