Powtórne narodziny Kacugoro. The Rebirth of Katsugorō

Zbiór esejów przedstawiających współczesny stan badań nad prozą Hemingwaya, reprezentujących różne metodologie badawcze oraz sposoby jej odbioru. Przedkładając interpretacyjne bogactwo nad krytyczny konsensus, autorzy pokazują różnorodność twórczości mistrza z Key West i starają się przekonać czytelników, że do jego dzieł warto wracać.

W pierwszej połowie XX wieku twórczość Hemingwaya była utożsamiana z mitem amerykańskiej wolności intelektualnej, a przyznana w 1952 roku Nagroda Nobla została odebrana jako potwierdzenie wyjątkowego charakteru jego prozy, eksponującej godność i humanizm zwykłego człowieka. Śledząc z upływem czasu odbiór dzieł Hemingwaya, można dostrzec radykalny spadek zainteresowania nimi, zapoczątkowany w latach 70.

• Dlaczego Hemingway – kultowy pisarz w latach 40. i 50. – został odsunięty na literacki margines przez następne generacje czytelników?
• Dlaczego proza Hemingwaya przestała pobudzać literacką wyobraźnię odbiorców?
• Czy relegowanie Hemingwaya z głównego nurtu literackiego to posunięcie słuszne?
• Czy dzieła Hemingwaya wciąż są w stanie nawiązać kontakt ze współczesnym czytelnikiem, czy też stanowią jedynie muzealny dokument swoich czasów?

[T]om „Ernest Hemingway” to kompendium artykułów autorstwa wybitnych amerykanistów polskich, które wypełnia poważną lukę krytyczną na rynku polskim. Zbiór zachęca do powrotu do „ostatniego z wielkich modemistów” i sugeruje nowe, a czasami wręcz nowatorskie sposoby odczytania pisarza zaniedbanego przez publiczność i krytykę literacką ostatnich trzech dekad. (Z recenzji dr hab. Zofii Kolbuszewskiej, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego)

*********

Ernest Hemingway

This collection of essays reflects the directions of contemporary criticism of Hemingway’s prose and represents diverse critical strands and approaches. Aiming at critical variety over consensus, the authors demonstrate the rich legacy of the master from Key West and hope to convince the reader that Hemingway’s prose can still hold its appeal.

Publikację tę można uznać za przełomową w dotychczasowym traktowaniu kultury masowej przez polskie nauki humanistyczne.
Autorzy artykułów dzielą się refleksjami zainspirowanymi muzyką, tekstami oraz osobowościami wspomnianej czwórki. Badane są szczegóły biograficzne, historia kultury popularnonaukowej oraz meandry inspiracji twórczej Beatlesów. Zwraca się uwagę zarówno na kontekst kulturowy i kulturowe dziedzictwo, jak i nowatorstwo i bogactwo twórcze w szczytowym okresie „beatlesowskiej” działalności kompozytorskiej. Dużym walorem tomu jest różnorodność tematyczna, która wynika nie tylko z indywidualnego podejścia do obszaru badawczego przez poszczególnych autorów artykułów, ale również z wybranych przez nich perspektyw badawczych”.

Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Andrzeja Ciuka

Гоголевский текст, под которым понимается совокупность художественных и внехудожественных (биографических, мифотворческих) проявлений личности и творчества Гоголя, представляет собой источник дальнейшего развития литературы, генератор тем, сюжетов, образов. Современные писатели не просто наследуют гоголевскую традицию. Постмодернистская литературная ситуация, господство которой в конце ХХ века неоспоримо, диктовала диалог и полемику с классикой. Но прежде чем вступать в такой диалог, писатель должен был сознательно или бессознательно воспринять творчество предшественника.
При этом сознательное восприятие связано с чтением произведения и выработкой своего отношения, с пониманием философии и анализом художественного стиля, с интерпретацией образов и мотивов классика. Как финальное явление рецепции выступает внедрение сюжетных коллизий, художественных образов Гоголя в текст современного произве дения или использование гоголевских художественных приемов и эстетических принципов творчества. Такая рецепция может выступать как подражательство, но чаще являет собой именно художественный диалог с классической литературой. Бессознательное восприятие связано 6 с ненамеренным появлением элементов поэтики Гоголя в тексте совре менного автора, а глубже – с архетипичностью гоголевских образов. (Fragment Wstępu)

Punktem wyjścia do rozważań autorki jest mało znany manuskrypt George Eliot zawierający pochodzące z drugiej polowy lat siedemdziesiątych XIX wieku notatki pisarki do planowanej powieści, której nie zdążyła już napisać. Notatki Eliot mają charakter zdumiewająco sensacyjny: akcja powieści miała toczyć się w czasach wojen napoleońskich oraz dotyczyć walki wywiadu angielskiego i francuskiego o plany nowo wynalezionej potężnej broni. Niestety, przedwczesna śmierć pisarki w 1880 roku w wieku zaledwie 61 lat nie pozwoliła jej rozwinąć pomysłu i ukończyć pracy nad książką.
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że planowana powieść byłaby całkiem odmienna od dotychczasowego dorobku Eliot. George Eliot uważana jest powszechnie za najwybitniejszą moralistkę powieści wiktoriańskiej, i nie ulega wątpliwości, że w swojej twórczości poruszała ważne tematy filozoficzne oraz była wnikliwym obserwatorem i krytykiem życia społecznego swojej epoki. Do niedawna w ocenie dorobku twórczego George Eliot panował konsensus – krytycy uważali ją za czołową przedstawicielkę wiktoriańskiej powieści realistycznej. Obecnie jednak wydaje się, że taka ocena pisarstwa Eliot jest zbyt symplicystyczna. Uwaga krytyków przenosi się na zaniedbane do tej pory obszary jej twórczości, analizując związki Eliot z powieścią gotycką czy melodramatem.
Analiza zawarta w książce udowadnia, ze notatki Eliot do planowanej powieści nie stanowią w istocie drastycznego zerwania z jej dotychczasowym credo pisarskim. Wręcz przeciwnie, Eliot już od swojego debiutu pisarskiego w 1856 roku widziała swoje pisarstwo jako żywy dialog z konwencjami literatury popularnej raz opartymi o nie oczekiwaniami czytelników.
Monografia omawia sposoby wykorzystania przez Eliot stereotypów postaci oraz konwencji znanych z dziewiętnastowiecznej literatury popularnej takie, jak romans Scottowski (rywalizacja dwóch młodych dziewcząt o względy jednego mężczyzny), romans Austenowski (w którym bohaterka wybiera męża spośród dwóch kandydatów reprezentujących przeciwstawne osobowości i systemy wartości) oraz opowieść sensacyjna, a w szczególności opowieść o bigamii.

La presente pubblicayione offre unąanalisi globale del complesso, nonché problematico, funzionamento dei tre colori primari – il rosso, il giallo, il blu e le loro sfumature – in italiano e in polacco seconda una prospettiva comparativa. Grazie alla sua natura interdisciplinare, il libro si rivolge a un pubblico ampio e diversificato: linguisti, traduttori, etnografi, folcloristi e teorici della cultura.

Thomas Pynchon to wybitny pisarz amerykański zaliczany do nurtu postmodernistycznego, autor-enigma, od początku kariery literackiej ukrywający swój wizerunek i biografię. Wnikliwie opisuje obyczajowe oraz polityczne realia współczesności, np. Inwazję przemysłu rozrywkowego, ekspansję nowych technologii, utrwalanie się tendencji reżimowych w ramach pozornie demokratycznych układów. Konsekwentnie wywraca na nice amerykańskie albo – szerzej – zachodnie mity postępu, odsłaniając ich totalitarne drugie dno. Wykorzystuje w swojej prozie zróżnicowane gatunki, także popularne, zawsze na przekór ich logice, co służy krytycznej analizie językowych mechanizmów kreowania przekazu i kształtowania świadomości.

Urodził się w 1937 roku. Na Uniwersytecie Cornella studiował najpierw fizykę, a potem literaturę angielską. Debiutował w 1963 roku powieścią V. Dotychczas wydał osiem powieści i jeden zbiór opowiadań. Jego pisarskim znakiem rozpoznawczym stały się monumentalne powieści historyczne – Gravity's Rainbow (1973, wyd. pol. Tęcza grawitacji, 2001), Mason & Dixon (1997, wyd. pol. Mason i Dixon, 2005) i Against the Day (2006) – przywołujące kluczowe momenty epoki nowoczesnej, począwszy od odkryć naukowych i konfliktów kolonialnych, przez rewolucję przemysłową, a skończywszy na wojnach światowych.

O Pynchonie napisali w tej książce: Jan Balbierz, Jagoda Dolińska, Zofia Kolbuszewska, Zuzanna Ładyga, Arkadiusz Misztal, Marek Paryż, Alicja Piechucka, Tadeusz Pióro, Marcin Rychter, Paweł Stachura, Mikołaj Wiśniewski.

******

Thomas Pynchon is an acclaimed American writer associated with postmodernism. His fiction offers complex insights into the social, cultural and political dimensions of American life, describing a variety of important phenomena, such as the invasion of entertainment industry, the expansion of new technologies, the strengthening of regimes within apparently democratic establishments. Pynchon dissects the linguistic mechanisms of communication and of shaping human consciousness.