Pragnienie tańca Sztuka ruchu w kulturze rosyjskiego srebrnego wieku i jej konteksty psychoanalityczne

Pierwsze monograficzne opracowanie jednego z najważniejszych staropolskich herbarzy i przypomnienie postaci jezuity księdza Kaspra Niesieckiego. W pracy scharakteryzowano bogaty warsztat naukowy Niesieckiego, historię druku „Korony polskiej”, oraz odniesiono się do treści heraldyczno-genealogicznych. Przedstawionio okoliczności ponownej, XIX-wiecznej edycji, dzięki której dzieło Niesieckiego stało się tak popularne. Praca ukazuje także recepcję herbarza, jego wykorzystywanie w wywodach legitymacyjnych szlachty polskiej, zainteresowanie dziełem ze strony historiografów oraz miłośników i kolekcjonerów książek. Publikacja uhonorowana Nagrodą im. Adama Hejmowskiego.

Książka, którą trzymają Państwo w rękach, to wyjątkowo kompetentne i przemyślane wprowadzenie w twórczość Juliana Kornhausera. Wybitny polski poeta trafił na znakomitego krytyka, któremu nie po raz pierwszy udaje się przekonać czytelników, że warto czytać wiersze, i że można robić to w sposób niebanalny. Jestem pewien, że interpretacje Adriana Glenia to świetny punkt wyjścia do rozmowy o miejscu Kornhausera, ale także rozmowy o miejscu poezji w naszym życiu i o drodze, jaką ta ostatnia nieustannie w nas przemierza.

Jacek Gutorow

Spis zawartości 40 tomów rocznika „Studia Norwidiana”. W porządku alfabetycznym z indeksem nazwisk. Obejmuje ok. 600 artykułów i 200 recenzji.

Red. naczelny Adam Dziadek, redaktorzy materiałów w części „Ojciec, nasz bliźni” Krzysztof Kłosiński, Dawid Matuszek

Drugi numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” z 2015 roku w zasadniczej części poświęcony jest ojcowskiej figurze. Autorzy artykułów zamieszczonych w dziale głównym przyglądają się tej figurze w rozmaitych kontekstach: psychoanalitycznym, politycznym, religijnym, postsekularnym, filozoficznym. Interesują się między innymi genezą sumienia powstającego w relacji z ojcem oraz konsekwencjami osłabienia ojcowskiej pozycji. Na rozmaite sposoby omawiają kryzys tradycyjnych wzorów męskości oraz modyfikacje wyobrażeń dotyczących ojcostwa, braterstwa, synostwa. Figury ojcowskie wkomponowane zostają także w problemy rewolucji i tyranobójstwa. Przedmiotem egzemplifikacji stają się teksty literackie (między innymi Sienkiewicza, Schulza, Orzeszkowej, Macha, Kafki, Wata, Karpowicza) oraz filozoficzne (między innymi Hegla, Agambena, Schmitta).

Dział "Prezentacje" zawiera teksty komentujące poetycką twórczość Edwarda Pasewicza, wywiad z autorem oraz jego wiersze.

Numer uzupełniają stałe działy: "Varia", "Recenzje i omówienia" oraz "Kronika".

Autorzy tomu (Nie)obecność. Pominięcia i przemilczenia w narracjach
XX wieku zainteresowali się bardzo różnymi głosami dobiegającymi
z pomijanych, przemilczanych, wcześniej stłumionych lub
zatartych dwudziestowiecznych narracji. W swoich rozważaniach
cofali się czasem do epok wcześniejszych, a także pochylali z uwagą
nad teraźniejszością wieku XXI, by odpowiedzieć na pytanie, które
z owych głosów/ dyskursów/opowieści z kręgu zdominowanych przez
wielkie narracje XX wieku można dziś usłyszeć; jakie warunki
(polityczne, obyczajowe, etyczno-estetyczne i inne) musiały zostać
spełnione, by dotąd opresjonowani zabrali głos i czy aby na pewno
usłyszeliśmy ich własny głos, a jeśli przemówili głosem nie do końca
własnym, to jak bardzo był on uwikłany w dyskursy, które go wcześniej
tłumiły i jaką pozycję zajmują dzisiaj wczorajsi podporządkowani
narzuconym narracjom, jeśli zdołali się od nich uwolnić; jakie przestrzenie,
dotąd niewidoczne/źle widoczne w dwudziestowiecznych
literackich wyobrażeniach rzeczywistości, ujrzały światło dzienne;
jak wyglądają nowe ramy, sposoby, wzory opowiadalności tego, co
wcześniej zagłuszane było przez zwycięskie narracje i jakie granice
wyznaczają opowieściom; jak dzisiaj kształtują się relacje: centrum
– peryferia, dominacja – podporządkowanie. Czy przeciwstawienia
zamieniły się miejscami, zanikły, spluralizowały się, odmieniły
nazwy?

Monografia poświęcona jest mało znanej w Polsce twórczości francuskiego dramatopisarza Bernarda-Marii Koltèsa. Analiza, której motyw przewodni stanowi kategoria Innego (l’Autre), przeprowadzona została na kilku płaszczyznach, w kilku obszarach tematycznych, będących jednocześnie swoistymi wyróżnikami twórczości tego autora, tworzącymi niepowtarzalny świat koltèsowski, zbudowany w wyobraźni młodego pisarza, ale mający swe źródła w doświadczeniu, w intensywnie, czasami aż do bólu, przeżywanej przezeń rzeczywistości. W analizie uwzględniono takie elementy, jak: –konstrukcja postaci, istotna w dobie toczącej się wciąż dyskusji na temat kondycji postaci we współczesnym teatrze, ewolucji, jakiej ona podlega od czasów rewolucji teatralnej, która dokonała się w latach 50. i 60. XX wieku (teatr absurdu) i która zakwestionowała dotychczasowy sposób funkcjonowania podstawowych kategorii w dramacie, łącznie z kategorią postaci; –przestrzeń teatralna, problem miejsca (miejsca bycia, grania, ucieczki, spełnienia), które staje się kluczem do zrozumienia całej dramaturgii Koltèsa; –czas powiązany z miejscem, w świecie koltèsowskim często niebezpiecznym, wywołującym niepokój powodowany zabiegiem koncentracji czasu, jak w teatrze klasycznym. Analiza przestrzeni, czasu, postaci (wszystko to w aspekcie zagadnienia Innego, Obcego) pozwoliła na ukazanie oryginalności i specyfiki pisarstwa, które – będąc mocno zakorzenione w tradycji teatru francuskiego, od klasycyzmu aż po XX wiek – stanowi jednocześnie wyznacznik nowych tendencji współczesnego dramatu. Monografia adresowana jest do romanistów, literaturoznawców oraz wszystkich interesujących się teatrem, być może również do osób, dla których zagadnienie relacji z Innym, Obcym, Odmiennym stanowi istotny problem współczesnego świata.