Praktyki Psychiatrii

Nie ma jednej schizofrenii, tak samo jak nie ma jednej depresji ani jednej choroby afektywnej dwubiegunowej. Nie ma też jednej właściwej reakcji człowieka, który towarzyszy bliskiej osobie w kryzysie, a medialne tezy o rzekomej szkodliwości leków, przemocy psychiatrii, koszmarze szpitali i samego chorowania kruszą się w konfrontacji z pojedynczymi opowieściami. O Justynie, która ratowała swojego męża przed samobójczą śmiercią. O Rafale, któremu czasami wydaje się, że jest wszechmogący. Albo o Irenie, która bez przerwy wyobrażała sobie, jak zadaje innym ból.
„Opowieść o polskiej psychiatrii jest przede wszystkim historią o tym, co dzieje się z pacjentem poza murami instytucji” – pisze Anna Kiedrzynek, laureatka drugiej nagrody European Press Prize 2022, w pierwszym rozdziale swojej książki o życiu osób doświadczających chorób i zaburzeń psychicznych. Jej zaskakujące, empatyczne i odważne reportaże to lekcja rozmowy o innej psychiatrii – wolnej od taniej sensacji, skupionej na przywracaniu cierpiącym normalnego życia.

Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa) to jedno z bardziej skomplikowanych etiopatogenetycznie (przyczynowo) zaburzeń psychicznych. Łączy bowiem wzajemnie się przenikające elementy nieprawidłowości funkcjonowania psychicznego i fizycznego. Mnogość czynników wpływających na początek i przebieg zaburzenia była przedmiotem mniej lub bardziej wiarygodnych badań. Między innymi dość powszechne było przekonanie, że z jadłowstrętem psychicznym łączy się wysoki poziom intelektualny. Doktor Małgorzata Talarczyk na podstawie swoich obserwacji zwróciła uwagę, że zależność ta nie jest jednoznaczna. Uwagę zwracał natomiast fakt, że zdecydowana większość chorych niezależnie od poziomu intelektu ma bardzo wysokie aspiracje. Spostrzeżenie to postanowiła sprawdzić własnymi badaniami naukowymi, które stały się tematem jej obronionej i wysoko ocenionej przez recenzentów pracy doktorskiej. Wnioski opublikowane i często cytowane w podręcznikach potwierdziły jednoznacznie wstępne założenia. Ponieważ Jej praca była pierwszym naukowym dowodem na istnienie tej predyspozycji do wystąpienia jadłowstrętu, zachowała ona nadal swoją aktualność i wartość naukową. Celowe jest więc utrwalenie jej w szerszej świadomości zarówno terapeutów, jak i osób zagrożonych tym zaburzeniem.
prof. dr hab. med. Andrzej Rajewski

Nowoczesny podręcznik przygotowany na podstawie aktualnej wiedzy. Książka odwołuje się do nowoczesnych systemów klasyfikacyjnych (DSM-5, ICD-11), jak również obejmuje najbardziej aktualną farmakoterapię oraz oddziaływania pozafarmakologiczne.
Obszerny materiał został przedstawiony w dwóch tomach, w częściach: Podstawy, Klinika, Terapia.
W części Podstawy przedstawiono systemy klasyfikacyjne i diagnostyczne stosowane w psychiatrii wieku rozwojowego. Omówiono metodykę badania psychiatrycznego dziecka i adolescenta, w tym badanie psychologiczne wraz z rolą kwestionariuszy i testów psychologicznych oraz badania neurologiczne. Przedstawiono również narzędzia diagnostyczne do oceny nasilenia objawów psychopatologicznych. Ponadto omówiono aspekty prawne w psychiatrii dzieci i młodzieży oraz psychiatrię sądową nieletnich.
W części Klinika omówiono zaburzenia neurorozwojowe oraz zaburzenia należące do spektrum schizofrenii i chorób afektywnych. Przedstawiono również szerokie spektrum wielu innych zaburzeń psychicznych o różnym podłożu z uwzględnieniem farmakologicznych i pozafarmakologicznych metod leczenia. Oddzielne rozdziały poświęcono problematyce FASD oraz dziecku – ofierze przemocy w rodzinie, zaburzeniom psychicznym w chorobach somatycznych, a także psychiatrii konsultacyjnej.
W części Terapia znalazły się wiadomości z zakresu planowania terapii w psychiatrii dzieci i młodzieży oraz stosowanych metod terapeutycznych (m.in.: metoda behawioralno-poznawcza, systemowa, psychodynamiczna). Przedstawiono podstawy farmakoterapii, a także farmakoterapię opartą na faktach.
Publikacja skierowana jest do lekarzy specjalizujących się w psychiatrii dzieci i młodzieży i w psychiatrii ogólnej, a także psychologów, neurologów dziecięcych, pediatrów i psychoterapeutów.

Książka od wielu lat jest podstawowym polskim podręcznikiem z dziedziny psychiatrii napisanym przez wybitnych rodzimych specjalistów. Rola psychiatrii jako dynamicznie rozwijającej się gałęzi medycyny systematycznie wzrasta. Powoduje to konieczność ciągłej aktualizacji informacji zawartych w podręczniku. Obecne, najnowsze wydanie Psychiatrii zawiera najbardziej aktualne informacje, między innymi z zakresu teoretycznych podstaw współczesnej psychiatrii, psychiatrii klinicznej oraz terapii zaburzeń psychicznych. Treści zawarte w podręczniku zostały przedstawione w bardzo przystępny i klarowny sposób. Najnowsze wydanie Psychiatrii powinno być użyteczne dla lekarzy specjalistów, lekarzy w czasie robienia specjalizacji, a także lekarzy innych specjalności, ponieważ często się zdarza, iż pacjenci z problemami psychicznymi nie od razu trafiają do specjalistów z tej dziedziny.

Książka jest pierwszym w literaturze polskiej (pomijając tłumaczenia) systematycznym wykładem psychopatologii – dyscypliny łączącej psychologiczne, biologiczne i medyczne modele teoretyczne i badania nad zaburzeniami psychicznymi. W odróżnieniu od podręczników amerykańskich uwzględnia międzynarodową, obowiązującą w Polsce klasyfikację zaburzeń psychicznych ICD-10 (WHO, 1992), co ma duże znaczenie praktyczne. Lidia Cierpiałkowska wyczerpująco przedstawiła fundamentalne zagadnienia psychopatologii. Od teorii wyjaśniających zaburzenia psychiczne przez postępowanie diagnostyczne do zagadnień szczegółowych. Wśród nich wiele miejsca poświęciła zaburzeniom na tle organicznym, zaburzeniom spowodowanym używaniem substancji psychoaktywnych, zaburzeniom afektywnym, schizofrenii, zaburzeniom seksualnym, nerwicowym, zaburzeniom dysocjacyjnym i zespołom zaburzeń pod postacią somatyczną.

Książka przybliża temat przymusu bezpośredniego wykorzystywanego w celach terapeutycznych w medycynie i psychiatrii.
Autor, mający wieloletnią praktykę w zakresie opisywanej tematyki z racji zatrudnienia na stanowisku rzecznika praw pacjenta szpitala psychiatrycznego, opisuje zagadnienie z licznych perspektyw. Ponadto, uzupełnienie rozważań prawnych o dostępne w dziełach filmowych i literackich opisy zaburzeń nadaje książce żywości i barwności nieczęsto spotykanych w literaturze prawniczej. Będą one stanowiły dodatkowy walor dla osób z wykształceniem prawniczym często niemających możliwości obcowania z fenomenologią zaburzeń psychicznych stanowiącą jednakże codzienność dla lekarzy-praktyków oraz pacjentów i ich rodzin. Książkę należy uznać za praktyczne kompendium wiedzy dla wszystkich stron zaangażowanych w postępowanie w kwestiach przymusu w medycynie, tj. lekarzy, w tym psychiatrów, prawników oraz pacjentów i ich rodzin. Będzie ona dla nich niezastąpioną pomocą.
Patronat honorowy: Konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki