„Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”. T. 21, nr 2/2015: Interdyscyplinarność w opiece i wsparciu osób niepełnosprawnych

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Teresa Wilk Część monograficzna tomu ("Proces rewitalizacji społecznej – perspektywa kulturowo-edukacyjna"), poświęcona jest zagadnieniom rewitalizacji społecznej, postrzeganej jako proces odbudowy pożądanych wartości, struktur funkcjonujących w przeszłości, decydujących w istotnej mierze o pomyślności życia jednostek i grup społecznych. Proces ów jest kategorią pragmatyczną utrwalającą więzi społeczne, wzajemne relacje oraz korygującą postawy. W poszczególnych tekstach Autorzy, w wybranym obszarze tematycznym, ukazali możliwości i przesłanki do kreowania warunków umożliwiających realizację indywidualnych i społecznych potrzeb. Wspomniany proces doskonale wpisuje się w budowanie/kształtowanie poczucia tożsamości lokalnej/regionalnej i narodowej oraz w kreowanie identyfikacji z lokalną społecznością i środowiskiem. Rewitalizacja społeczna to doskonałe narzędzie rozwiązywania problemów społecznych. Autorzy poszczególnych opracowań podejmują analizy tematyczne, wskazując realne szanse powodzenia podejmowanych procesów naprawczych poprzez działania edukacyjne, w tym edukację regionalną, międzykulturową i językową. Istotnym czynnikiem usprawniającym ową edukację, a tym samym proces rewitalizacji jest kultura i sztuka. Wybrane i zaprezentowane przez Autorów obszary tematyczne czytelnie potwierdzają zasadność i konieczność zaimplikowania rewitalizacji społecznej w przestrzeni codziennego życia. Na część tekstów rozproszonych tomu składają się artykuły rozważające tematykę zdrowia w kontekście ludzkiego potencjału, twórczej rewitalizacji grup faworyzowanych, postrzegania ojcostwa przez osoby uwięzione, społecznych konsekwencji upadku komunizmu, charakteru obecności edukacji w dyskursie prasowym, specyfiki przedstawiania elementów systemu edukacyjnego w środkach masowego przekazu, warsztatu mediacyjnego oraz poniżania wychowawców przez wychowanków.

Szkoła to jednostka o charakterze edukacyjnym. Powoływana bywa na podstawie aktu założycielskiego lub wpisu do ewidencji. Polska szkoła działa na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty, a od 1 września 2017 r. także na mocy Ustawy Prawo Oświatowe oraz Przepisy wprowadzające ustawę – prawo oświatowe. Szkoła prowadzi kształcenie określonego rodzaju i na określonym poziomie.
Każda działa w oparciu o statut. Ze szkołą łączeni są dyrektorzy szkół, nauczyciele, uczniowie i ich rodzice.
Sięgając do etymologii pojęcia ,,szkoła” (gr. schole – spokój; wolny czas przeznaczony na naukę), można zaryzykować tezę, że współczesna szkoła nie ma niczego wspólnego ze spokojem, czy tym bardziej – czasem wolnym. Wręcz przeciwnie. W szybko zmieniającym się świecie szkoła przyjmuje nowe role w kontekście potrzeb czy też istniejących problemów. W takiej perspektywie ta publikacja idealnie wpisuje się swoim tytułem #szkoła w aktualną przestrzeń edukacyjną. Właśnie w epoce deficytu czasu i w związku z tym stosowaniu skrótów, hasztag jest użyteczny. W tym opracowaniu hasztag na stronie tytułowej jest niejako symbolem na zaznaczenie własnego, indywidualnego śladu każdej osoby, która podejmuje dyskurs.
Podejmowane w tym tomie zagadnienia z zakresu zarówno szkoły, jak i zagadnień z nią bezpośrednio czy też pośrednio związanych, podjęli nie tylko pracownicy naukowi uczelni wyższych i innych instytucji związanych z kształceniem, ale także, co niezwykle cenne, osoby studiujące lub absolwenci uczelni wyższych.

Celem przedstawionych badań było wyodrębnienie predyktorów przestępczości nieletnich po zakończeniu resocjalizacji instytucjonalnej (teoretyczny) i sformułowanie implikacji dotyczących oddziaływań resocjalizacyjnych w zakresie poszczególnych wymiarów funkcjonowania psychospołecznego wychowanków (praktyczny). Najważniejsze przesłanie tej pracy zawiera się w pedagogicznym ujęciu podjętego problemu badawczego. Mimo że oparta o przesłanki interdyscyplinarne (kryminologiczne, psychologiczne) jest ona na wskroś pedagogiczna - poczynając od aparatury pojęciowej, argumentacji, eksponowania edukacyjnych aspektów resocjalizacji, po proponowane rozwiązanie odnoszące się do metodyki pracy z jednostkami wykolejonymi społecznie.

Polska nauka o edukacji potrzebuje impulsów i otwarć - na nowe kategorie teoretyczne, koncepcje i pola problemowe. Niestety, autorzy wielu rozpraw i publikacji nie wpisują się w to założenie. Unikają wypłynięcia na szerokie wody i rezygnują z możliwości przeżycia intelektualnych przygód, zamykają się w opłotkach bądź wyważają otwarte drzwi (powielając te same, dawno już rozwiązane problemy), wreszcie - są ateoretyczni. Niezbyt często zdarzają się teksty, które dają czytelnikowi możliwość zrekonstruowania własnego sposobu myślenia czy dialogu. Na szczęście książka Mariusza Sztuki daleko wykracza poza powyższy opis. Autor potrafi w swoich - prowadzonych niemalże na wzór Foucaultowskiej metody genealogii - narracjach ukazać wyłanianie się kolejnych dyskursów (i kolejnych wersji rzeczywistości) resocjalizacyjno-pedagogicznych oraz przedstawić je w bardzo przekonujący sposób. Resocjalizacja stanowi w jego ujęciu swoistą krystalizację zarówno dynamiki napięcia między różnymi podejściami teoretycznymi, jak i konkretnymi, realnymi zjawiskami. Trzeba dodać, że Autor nie konfrontuje wyłaniających się z badań obrazów myśli i rzeczywistości z jakimkolwiek obrazem »idealnej« czy »postulowanej« wersji resocjalizacji. Jego narracje są pozbawione wszelkiego moralizatorstwa i dydaktyzmu, tak kuszących w przypadku analiz problemów związanych z resocjalizacją (nie zakłada on też istnienia »ostatecznej prawdy«, do której naukowiec powinien dojść za wszelką cenę). Stają się w tym kontekście otwartym tekstem, który zaprasza czytelnika do nadawania własnych znaczeń.

Z recenzji prof. zw. dr. hab. Zbyszka Melosika
Praca wypełnia istniejącą w polskim piśmiennictwie z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej lukę, która wynika z niewystarczającej analizy naukowej aspektu teleologicznego resocjalizacji. Przy czym, co warto podkreślić, ów aspekt rozpatrywany jest z pozycji pedagoga. Książka Mariusza Sztuki jest w tym kontekście niewątpliwie propozycją nowatorską i zainteresuje zarówno praktyków resocjalizacji, jak i teoretyków zgłębiających to zjawisko.

Z recenzji dr. hab. Marka Heine

Nauczyciele i wychowawcy muszą sprostać wielu trudnym zadaniom, nie tylko związanym z nauczaniem i wychowywaniem dzieci, lecz także ze współpracą z rodzicami. Bezcenna jest więc umiejętność zachowania spokoju w stresujących sytuacjach czy asertywność. E-book „Asertywność, opanowanie, autorytet. Przepis na dobrego nauczyciela" to publikacja, dzięki której poznają Państwo przepis na dobrego i spełnionego nauczyciela - cieszącego się szacunkiem i zaufaniem ze strony uczniów, ich rodziców oraz współpracowników.

Publikacja zawiera 3 artykuły opracowane przez psychologa prowadzącego warsztaty i szkolenia dla nauczycieli i pedagogów szkolnych. Każdy z nich opiera się o przykłady z życia szkoły, zawiera porady i wskazówki, z jakich skorzysta każdy nauczyciel pracujący w szkole.


1. Lekcja asertywności
Wyjaśniamy, czym jest asertywność i jak można się jej nauczyć. Na przykładach często występujących w szkole sytuacji, podpowiadamy, jak należy się zachować, by czuć się komfortowo w relacjach z innymi.

2. Budowanie autorytetu
Artykuł przybliża sposób, w jaki dzieci uczą się zasad oraz wyjaśnia, na czym polega budowanie autorytetu, kiedy dzieci ufają wychowawcy i okazują mu szacunek.

3. Pod kontrolą
W artykule znajdą Państwo wskazówki, jak szybko odzyskać kontrolę w stresujących sytuacjach dotyczących zarówno pracy z uczniami, jak i współpracy z ich rodzicami czy innymi pracownikami szkoły.

"Chowanna" jest kompendium wskazówek na temat wychowania, kształcenia dzieci, a także stanowi pierwszą publikację polską, w której możemy znaleźć historię myśli pedagogicznej.

Dzieło Trentowskiego w myśl jego teorii filozoficznej (są 3 światy - realny, idealny i boski, czyli rzeczywisty) dzieli się na 3 części. "Chowanna" powstała w wyniku nacisku opinii publicznej w jego ojczystym kraju. Na napisanie książki miała też wpływ inteligencja poznańska, która starała się zapewnić Trentowskiemu źródło dochodu na obczyźnie. Trentowski pragnął również przez swoja książkę wskazać swym rodakom drogę do niepodległości. Zwrócić uwagę na znaczenie poziomu moralnego jak i intelektualnego narodu. W "Chowannie" widać także filozofię ruchu umysłowego rozwijającego się w Wielkim Księstwie Poznańskim...

...............

Prezentowana książka pierwotnie miała być jedynie swoistym suplementem do pracy habilitacyjnej – Szlachetny pożytek. O filozoficznej pedagogice Bronisława F. Trentowskiego, nawiązującym do dwusetnej rocznicy urodzin autora Chowanny. Ogrom niedających się łatwo uporządkować myśli i wątków z wszystkich tekstów Trentowskiego sprawił, że chcąc zapanować nad tym żywiołem, autor prezentowanej ksiąski musiał ograniczyć się tylko do tekstu Chowanny, a właściwie do tych fragmentów, które nie tyle wynikają z szczególnych zainteresowań Wiesława Andrukowicza filozofią pedagogiczną, co wiążą się z jego, życiodajną obsesją ich treścią.

Dlatego autor zdaje sobie w pełni sprawę z tego, że zaproponowany wybór myśli nie może być całkowicie niezależny od wybierającego i niewinny, a zatem musi być obarczony, jak napisał w „Przedmowie” Lech Witkowski, jakąś (nie)świadomością "skali niebezpieczeństwa szkody, jaka może, a nawet musi przynieść w dopełnieniu pożytku wyboru w celu przełamania nieobecności całości". Czy warto zaryzykować taki eksperyment myślowy?

Mimo wszystko Wiesław Andrukowicz uważa, że warto, nie tylko ze względu na „wymowne milczenie” różnych środowisk akademickich wobec faktu kilku okrągłych rocznic, bądź co bądź największego filozofa i pedagoga w naszym kraju, lecz przede wszystkim dlatego, że kompromitująca jest nie tyle jego nieobecność we współczesnych dyskursach (nie tylko filozofów i pedagogów, ale także socjologów, psychologów, politologów, a nawet teologów), ile właśnie niedowartościowana obecność. Wychodząc naprzeciw tym brakom, zwłaszcza problemowi rewitalizacji styku historii myśli pedagogicznej i najnowszych teorii pedagogicznych, z niezgodą na codzienność funkcjonowania zamkniętych enklaw historyków i teoretyków, ale z odpowiedzialnością docenienia potrzeby spajania własnych myśli z myślami klasyków, przyjmując, że rozumienie jest sposobem istnienia, przedstawiam Czytelnikowi wrażliwemu na kontakt z dziedzictwem kulturowym tę garść myśli klasyka i jego komentatorów. […]

Wiesław Andrukowicz