ebook
Procedury specjalne Rady Praw Człowieka ONZ
Anna Hernandez-Połczyńska
- procedury specjalne są, poprzez sposób ich ukształtowania i działania, zdolne do wywierania wpływu na stan przestrzegania praw człowieka. Wpływ wywierany jest poprzez działania o różnym charakterze polegające m.in. na: monitorowaniu stanu przestrzegania praw człowieka, ich promocji, prowadzeniu badań nad przedmiotem mandatu, interweniowaniu w sprawach indywidualnych, formułowaniu zaleceń kierowanych do państw lub innych podmiotów, czy udziale w kształtowaniu standardów.
- zdolność procedur specjalnych do wywierania wpływu na realizację praw człowieka zależy od czynników o zróżnicowanej naturze, niezależnych lub zależnych od piastunów mandatów, które ponadto cechuje daleko idąca dynamika. W pracy podjęta została próba zidentyfikowania i oceny tych czynników.
W pracy przedstawiono również postulaty zmian, których wprowadzenie pozwoliłoby na wzmocnienie wpływu procedur specjalnych. Potrzebne zmiany w niewielkim stopniu zależą od samych ekspertów procedur specjalnych. Odpowiedź na główne wyzwania dla funkcjonowania procedur specjalnych zależy przede wszystkim od państw: jako członków Rady Praw Człowieka, jako członków ONZ oraz jako adresatów działań ekspertów.
Ten produkt nie ma jeszcze opinii
Twoja opinia
aby wystawić opinię.
- Wysyłka na email (tylko dla produktów cyfrowych) 0.00 zł brutto
Rada Praw Człowieka określana jest jako filar ONZ-owskiego systemu ochrony praw człowieka. Celem rozważań w tej książce jest określenie zdolności procedur specjalnych Rady Praw Człowieka do wywierania wpływu na przestrzegania praw człowieka, zarówno w wymiarze indywidualnym jak i instytucjonalnym. Przeprowadzona analiza posłużyła do weryfikacji dwóch głównych hipotez badawczych:
- procedury specjalne są, poprzez sposób ich ukształtowania i działania, zdolne do wywierania wpływu na stan przestrzegania praw człowieka. Wpływ wywierany jest poprzez działania o różnym charakterze polegające m.in. na: monitorowaniu stanu przestrzegania praw człowieka, ich promocji, prowadzeniu badań nad przedmiotem mandatu, interweniowaniu w sprawach indywidualnych, formułowaniu zaleceń kierowanych do państw lub innych podmiotów, czy udziale w kształtowaniu standardów.
- zdolność procedur specjalnych do wywierania wpływu na realizację praw człowieka zależy od czynników o zróżnicowanej naturze, niezależnych lub zależnych od piastunów mandatów, które ponadto cechuje daleko idąca dynamika. W pracy podjęta została próba zidentyfikowania i oceny tych czynników.
W pracy przedstawiono również postulaty zmian, których wprowadzenie pozwoliłoby na wzmocnienie wpływu procedur specjalnych. Potrzebne zmiany w niewielkim stopniu zależą od samych ekspertów procedur specjalnych. Odpowiedź na główne wyzwania dla funkcjonowania procedur specjalnych zależy przede wszystkim od państw: jako członków Rady Praw Człowieka, jako członków ONZ oraz jako adresatów działań ekspertów.
- Tytuł
- Procedury specjalne Rady Praw Człowieka ONZ
- Autor
- Anna Hernandez-Połczyńska
- Język
- polski
- Wydawnictwo
- Instytut Nauk Prawnych PAN
- ISBN
- 978-83-66300-08-8
- Seria
- Rozprawy Prawnicze. Seria monograficzna Instytutu Nauk Prawnych PAN
- Rok wydania
- 2019 Warszawa
- Wydanie
- 1
- Format
- Spis treści
- Wykaz skrótów i skrótowców . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Spis wykresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
ROZDZIAŁ I. RADA PRAW CZŁOWIEKA I JEJ MECHANIZMY . . . . . . . . . . 17
1. System ochrony praw człowieka ONZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
2. Rada Praw Człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.1. Utworzenie i podstawy normatywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
2.2. Członkostwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
2 .3 . Tryb pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2 .4 . Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2 .5 . Znaczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
3. Mechanizmy Rady Praw Człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3.1. Procedury specjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3.2. Powszechny Przegląd Okresowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
3.3. Badania Komitetu Doradczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
3.4. Procedura skargowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
3 .5 . Inne mechanizmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
ROZDZIAŁ II. GENEZA, ŹRÓDŁA NORMATYWNE I ROZWÓJ PROCEDUR
SPECJALNYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
1. Geneza procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
2. Źródła normatywne stanowiące podstawę działania procedur specjalnych . . . . . . . . 37
2.1. Rezolucja Rady Gospodarczej i Społecznej nr 1235 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
2.2. Rezolucja Rady Praw Człowieka nr 5/1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
2.3. Kodeks postępowania piastunów mandatów procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . 39
3. Rozwój procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 41
3.1. Uwarunkowania rozwoju procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3.2. Reformy procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
3.3. Wzrost liczby mandatów tematycznych procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . .49
3.4. Procedury specjalne jako system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
ROZDZIAŁ III. MANDATY PROCEDUR SPECJALNYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
1. Tworzenie i przedłużenie mandatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
1.1. Procedura tworzenia mandatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
1.2. Sponsorowanie rezolucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
1.3. Treść rezolucji, na mocy której tworzony jest mandat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 61
1.4. Przedłużenie mandatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 62
2. Rodzaje mandatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
2.1. Podział mandatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
2.2. Mandaty krajowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
2.3. Mandaty tematyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3. Status piastuna mandatu procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
3.1. Wybór piastuna mandatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
3.2. Kadencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
3.3. Zasada niezależności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
3.4. Zasada kompetencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 78
3.5. Przywileje i immunitety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
4. Zadania procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
4.1. Monitorowanie stanu przestrzegania praw człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 81
4.2. Badania nad prawami człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
4.3. Udzielanie rekomendacji i pomocy technicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
4.4. Interweniowanie w sprawach indywidualnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
4.5. Kształtowanie standardów ochrony praw człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
4.6. Zapobieganie naruszeniom praw człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
4.7. Promocja praw człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
ROZDZIAŁ IV. METODY DZIAŁANIA PROCEDUR SPECJALNYCH . . . . . . . 96
1. Wizyty krajowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
1.1. Podstawa prawna i geneza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
1.2. Liczba przeprowadzanych wizyt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 97
1.3. Wybór państwa będącego celem wizyty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
1 .4 . Zaproszenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
1 .5 . Zasady przeprowadzania wizyt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 102
1.6. Przygotowania oraz przebieg wizyty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
1 .7 . Sprawozdania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
1 .8. Działania podejmowane po wizycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
1.9. Znaczenie wizyt krajowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 109
2 . Zawiadomienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
2.1. Podstawa prawna i geneza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 111
2.2. Liczba przesyłanych zawiadomień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
2.3. Źródła informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 114
2.4. Rodzaje zawiadomień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
2.4.1. Listy wskazujące na podejrzenia naruszenia praw człowieka . . . . . . . . . . . . . . 118
2.5. Odpowiedzi państw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
2.6. Działania podejmowane po wysłaniu zawiadomienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 122
2.7. Znaczenie zawiadomień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
3 . Sprawozdania roczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
3.1. Podstawa prawna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
3.2. Forma i treść sprawozdań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
3.3. Przedstawienie sprawozdania oraz „interaktywny dialog” . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
3.4. Znaczenie sprawozdań rocznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 128
4. Inne metody działania procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 129
4.1. Interwencje w postępowaniach przed organami ochrony praw człowieka na przykładzie
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 129
4.2. Komunikaty prasowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
4.3. Konferencje i spotkania eksperckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . 136
4.4. Konsultacje regionalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . 138
5. Metody charakterystyczne dla danego mandatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
5.1. Opinie w sprawie arbitralności zatrzymania (Grupa Robocza ds. arbitralnych
zatrzymań) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
5.2. Stanowiska dotyczące interpretacji standardów (Grupa Robocza ds. arbitralnych
zatrzymań) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
5.3. Komentarze ogólne (Grupa Robocza ds. wymuszonych zaginięć) . . . . . . . . . . . . .141
5.4. Fora tematyczne (Specjalny Sprawozdawca ds. mniejszości, Grupa Robocza ds. praw
człowieka i korporacji transnarodowych) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
ROZDZIAŁ V. CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE WPŁYW PROCEDUR
SPECJALNYCH NA PRZESTRZEGANIE PRAW CZŁOWIEKA . . . . . . . . . . . 145
1. Autorytet piastuna mandatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
2. Dostępność dla jednostki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
3. Monitorowanie wykonania rekomendacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
4. Współpraca w ramach procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
5. Relacje w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
5.1. Relacje z Radą Praw Człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152
5.2. Rekomendacje Powszechnego Przeglądu Okresowego dotyczące procedur
specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
5.3. Relacje z organami traktatowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
5.4. Relacje z Radą Bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
5.5. Relacje z organizacjami wyspecjalizowanymi oraz innymi jednostkami ONZ
działającymi na szczeblu centralnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
5.6. Relacje z jednostkami ONZ działającymi na szczeblu krajowym . . . . . . . . . . . . . 168
6. Relacje z organami regionalnych systemów ochrony praw człowieka . . . . . . . . . . . 168
7. Recepcja dorobku procedur specjalnych w regionalnych systemach ochrony praw
człowieka na przykładzie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka . . 171
8. Współpraca z państwem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
9. Współpraca z krajowymi instytucjami ochrony praw człowieka . . . . . . . . . . . . . . . 178
10. Współpraca z organizacjami pozarządowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
11. Kontakt z mediami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
12. Finansowanie i obsługa procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
12.1. Finansowanie procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 184
12.2. Obsługa merytoryczna i administracyjna procedur specjalnych . . . . . . . . . . . . . 190
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .201
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
- Format pliku
- ebook
Pobierz fragment