Protector

Ta książka to zapis prac związanych z dwoma projektami tzw. historii mówionej: „Świadek żydowskiego stulecia” realizowanego dla Fundacji Centropa i „Zapisywanie świata żydowskiego w Polsce” dla Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Z powstałego w ich ramach wielkiego archiwum rozmów Autorka wybiera tytułowe 12 opowieści polskich Żydów urodzonych w latach 1909 – 1926. Opierając się na wspomnieniach (jakże często sprzecznych i fragmentarycznych), pieczołowicie odtwarza codzienne życie przedwojennej społeczności żydowskiej w Polsce. Razem z bohaterami przywołujemy z ich pamięci klimat żydowskich miasteczek, domowe rytuały, zapomniane zwyczaje a nawet przepisy na świąteczne potrawy. Bohaterowie pochodzą z różnych środowisk, klas i części Polski. Z rodzin całkowicie zasymilowanych jak i ortodoksyjnych, bogatych i biednych, mówiących w jidysz i/lub po polsku. Ich nazwiska nie są znane, ale przywoływane przez nich historie układają się w fascynujący obraz wielorakiej obecności Żydów w Polsce. Opowieści skupiają się głównie na okresie przedwojennym, najtrudniejszym do odtworzenia, choć nie pomijają czasów wojny i późniejszych. Hanka Grupińska ma szacunek dla języka, pozwala bohaterom wypowiedzieć się do końca, nie poprawia, oddając tym samym rytm intymnej rozmowy. Czasami, gdy słów brakuje, jak we fragmentach o Zagładzie, staje się delikatną akuszerką wyznań, wiedzącą dokładnie, gdzie postawić kropkę, za którą jest już tylko milczenie.

Kolejna monografia pułku z uwzględnieniem jego szlaku bojowego w okresie kampanii wrześniowej.

W 1273 roku Leszek Czarny, książę sieradzki i łęczycki, nadał Wolborzowi przywileje, m.in. umożliwił biskupom osadzenie miasta na prawie niemieckim oraz zezwolił na posiadanie własnych sądów. W roku 2023 obchodzona jest 750. rocznica uzyskania przez Wolbórz praw miejskich, a trwałą pamiątką tych ważnych wydarzeń jest niniejszy tom prac naukowych, powstały z inicjatywy włodarzy tej miejscowości i społeczników, którzy z miłością pielęgnują pamięć o przeszłości swojej „małej ojczyzny”. Chęć poszerzenia wiedzy o przeszłości Wolborza sprawiła, że w marcu i kwietniu 2023 roku przeprowadzono prace archeologiczne. Połączenie wyników badań z ponowną analizą inwentarzy spisanych w drugiej połowie XVI–XVIII wieku pozwoliło wykonać cyfrową rekonstrukcję zamku w najlepiej rozpoznanej fazie jego istnienia (około 1600 r.). Wyniki tych badań zawarte są w artykule autorstwa Tomasza Olszackiego, jednym z zamieszczonych w niniejszej księdze. Zgromadzone w tej zbiorowej monografii prace prezentują dwa aspekty badań: studia nad przeszłością Wolborza oraz nad jego dziejami najnowszymi. Twórcami tomu są zarówno miejscowi działacze, pomnażający dobra kultury wolborskiej, jak i pracownicy naukowi wyższych uczelni, z dużym dorobkiem i doświadczeniem, mocno zaangażowani w badania nad dziejami Wolborza.

W 2021 r. zakony i zgromadzenia zakonne należące do wielkiej rodziny franciszkańskiej uroczyście obchodziły 800. Rocznicę założenia prze św. Franciszka Trzeciego Zakonu. W ramach obchodów zorganizowano konferencję pt. 800 lat Franciszkańskiego Zakonu Świeckich na ziemiach polskich, która odbyła się 12–13 listopada 2021 roku w Centrum Edukacyjno-Informacyjnym Archidiecezji Gnieźnieńskiej w Gnieźnie. Do wzięcia udziału zostali zaproszeni profesorowie, wykładowcy polskich wyższych uczelni i naukowcy zajmujący się zagadnieniami franciszkańskimi. Uczestnikami konferencji byli tercjarze z całej Polski. Niniejsza monografia prezentuje dociekania naukowe prelegentów: 18 referatów, ukazujących niektóre aspekty z historii tercjarstwa na ziemiach polskich. Celem publikacji jest uzupełnienie, poszerzenie oraz usystematyzowanie i weryfikacja zebranej dotychczas wiedzy o Trzecim Zakonie. Szczególną uwagę poświęcono pierwszemu okresowi istnienia zakonu.

Koszty, jakie poniosła Polska, przekraczające siedem miliardów złotych, bo tyle kosztowała całość naszego zaangażowania, można by porównać z całym produktem krajowym brutto Afganistanu z początku operacji Enduring Freedom, wynoszącym wówczas niewiele ponad dwa miliardy dolarów. Jeśli więc stosunkowo mała gospodarczo Polska wydała aż tyle na uczestnictwo w tej wojnie, to czy rzeczywiście warto było czynić to w kraju, który był zbyt biedny i wydawał się niewart takiego zachodu, aby usprawiedliwiać takie nakłady? Jakie środki musiały w takim razie przeznaczyć inne kraje uczestniczące w tej operacji? O co tak naprawdę mogło chodzić w wojnie, do której przystąpiliśmy tak po prostu, jako dobrzy sojusznicy? [...]

(fragment Wstępu)

Cześć, jestem Witek i lubię rozmyślać o dziwnych rzeczach. Moi rodzice są artystami i zarazili mnie swoją fascynacją niewidzialnym światem fal. Zawsze noszę słuchawki na uszach, ale nie po to, aby słuchać muzy, tylko żeby zanurzyć się w krainie fal, które, nie bujam, gadają!

Grupka nastolatków przenosi się w czasy drugiej wojny światowej. Mają sprawdzić, jak udało się pokonać Hitlera i zakończyć tę potworną wojnę. Przy okazji pomogą uratować przed kradzieżą "Bitwę pod Grunwaldem" Jana Matejki i nauczą się śpiewać zakazane piosenki. Dziwne? Wcale nie! W niedalekiej przyszłości nauka historii wygląda zupełnie inaczej… Szczególnie gdy nauczycielem jest pan Cebula.

Bogato ilustrowana seria "Ale historia…" z humorem przekazuje fakty historyczne i ciekawostki. W siódmej części dowiecie się między innymi, jak wyglądało życie podczas okupacji czy dlaczego Japończycy pomogli pokrzyżować szyki Hitlerowi.