Przedsiębiorstwa komunalne w teorii i praktyce

Celem publikacji jest rzucenie światła na praktyczną skuteczność aktualnie obowiązujących instytucji prawnych oraz procedur służących uzyskaniu odszkodowania za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej.
Zaprezentowane zostały efekty badań prowadzonych przez autorów przy istotnym zaangażowaniu grupy współpracowników Fundacji „Laboratorium Prawa i Gospodarki” w ramach projektu grantowego pt. „Odpowiedzialność majątkowa władzy publicznej względem obywateli”, realizowanego w latach: 2014-2015 ze środków mechanizmu finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. fundusze EOG – Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego), w ramach programu Obywatele dla Demokracji.
Prowadzone badania wyróżniało nowatorskie podejście – zastosowano metodę empiryczną (badań ankietowych oraz wywiadu pogłębionego na sędziach oraz urzędnikach administracji publicznej), a także przeprowadzone zostały wnikliwe studia nad orzecznictwem sądów niższej instancji, które uzyskane zostało przy wykorzystaniu przepisów o dostępie do informacji publicznej. Poza sformułowaniem generalnych wniosków co do postaw sędziów orzekających o przyznaniu rekompensat oraz ukazaniu trendów w najnowszym orzecznictwie sądowym, zaprezentowane zostały wybrane przypadki procesów sądowych z ostatnich lat, ze szczególnym uwzględnieniem tych okoliczności faktycznych, które zdecydowały o powodzeniu lub porażce osoby domagającej się zasądzenia odszkodowania.
Publikacja kierowana jest nie tylko do przedstawicieli akademickiej doktryny prawa (zwłaszcza cywilnego, konstytucyjnego oraz administracyjnego, a także – z racji wykorzystanej metodologii oraz generalnych rozważań o skuteczności instytucji prawnych – reprezentantów teorii i socjologii prawa), ale również praktyków prawa (zwłaszcza pełnomocników procesowych, reprezentujących poszkodowanych w postępowaniach sądowych, sędziów i pracowników administracji publicznej) i, przede wszystkim, samych poszkodowanych. Ponadto, ze względu na fakt, iż instytucja odpowiedzialności odszkodowawczej pozostaje w bliskim związku z ochroną konstytucyjnych praw i wolności – może okazać się interesująca dla organizacji pozarządowych, publicystów oraz innych obserwatorów polskiego życia publicznego.

W książce podjęto się wyjaśnienia powodów sukcesywnego spadku pozycji Polski w międzynarodowym rankingu innowacyjności sektora e-government, który cyklicznie jest opracowywany przez ONZ. Wykazano, że aby wyjaśnić te przyczyny, należy się skupić na funkcjonowaniu sektora administracji publicznej na szczeblu gmin.

Wraz z rozwojem idei e-government pojawiła się w ekonomii nowa szkoła myślenia, którą nazwano wikinomią. Jednym z walorów książki jest właśnie odwołanie się do tej nowej szkoły myślenia ekonomicznego.

Procesy i zdarzenia obserwowane w ostatnich latach na świecie wymagają adekwatnej odpowiedzi naukowej. Jedną z jej form jest redefiniowanie, dostosowywanie wcześniejszych koncepcji teoretycznych. Dotyczy to również wyzwań, wobec których stają miasta i polityka miejska. Coraz bardziej zauważalne zmiany klimatyczne i pandemia skłaniają do pogłębionej refleksji w tym zakresie. Jednym z jej punktów odniesienia jest koncepcja prawa do miasta. Zaproponowana wiele lat temu, wciąż stanowi przedmiot szerokiej międzynarodowej dyskusji (a także działań wdrożeniowych). Celem monografii jest próba dostosowania koncepcji prawa do miasta do aktualnych wyzwań miast polskich. Zadania podjęli się autorzy reprezentujący zróżnicowane dyscypliny i różne punkty widzenia: Maciej Cesarski, Paweł Churski, Jerzy Hausner, Hubert Izdebski, Tomasz Kaczmarek, Tomasz Komornicki, Tadeusz Markowski, Rafał Matyja, Maciej J. Nowak, Krzysztof Simon, Robert Simon, Marek S. Szczepański, Przemysław Śleszyński, Anna Śliz.

Książka jest wynikiem aktywności badawczej pracowników Wydziału Nauk Ekonomicznych i Prawnych Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz doktorantów i pracowników innych uczelni współpracujących z tym Wydziałem. Autorów łączą wspólne zainteresowania badawcze koncentrujące się wokół poszukiwania nowych modeli racjonalnego zarządzania w sektorze publicznym. Monografia ma wymiar ponadlokalny, mimo że odnosi się do samorządów gminnych. Poruszane problemy cechuje interdyscyplinarność wyrażająca się w budowaniu opisu badanej rzeczywistości z różnych perspektyw badawczych. Poszczególne części opracowania obejmują zagadnienia zarówno z obszaru prawa wyborczego i zarządzania finansami, jak również problematykę zjawisk patologicznych w funkcjonowaniu jednostek organizacyjnych wykonujących zadania samorządów gminnych.

Książka zainteresuje studentów oraz działaczy samorządowych, a także decydentów i osoby mające wpływ na kształtowanie prawnego modelu samorządu gminnego.

Problematyka władzy lokalnej jest z natury rzeczy bardzo szeroka i podejmowana przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Każda z nich koncentruje się na nieco innym aspekcie funkcjonowania władzy lokalnej. W niniejszej monografii, mającej charakter przede wszystkim politologiczny, podjęto próbę odpowiedzi na dwa zasadnicze pytania badawcze:
1. Jakie społeczność wiejska miała polityczne i prawne możliwości udziału w wyłanianiu władz lokalnych oraz w zarządzaniu sprawami lokalnymi?
2. Jaką rolę w tym poszerzaniu (lub ograniczaniu) możliwości partycypacji odgrywały zmieniające się podziały terytorialne obszarów wiejskich?
Ze wstępu

Zasada samodzielności to fundament samorządu terytorialnego w Polsce. Celem publikacji jest szczegółowa rekonstrukcja zasady samodzielności samorządu terytorialnego w jej kształcie nadanym przez Konstytucję RP z 1997 r. Autor poddał analizie zarówno treść zasady samodzielności, jak i wszystkie jej przejawy w praktyce samorządowej. Odwołał się w szerokim zakresie do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Przedstawił także najważniejsze rozwiązania ustawowe konkretyzujące poszczególne sfery samodzielności. Obok płaszczyzny doktrynalnej, publikacja ma istotny walor praktyczny. Założeniem badawczym Autora było wypracowanie wzorca stanowiącego podstawę oceny, czy zasada samodzielności jest realizowana w praktyce ustrojowej, zwłaszcza w działalności legislacyjnej, w działalności organów nadzoru, organów władzy sądowniczej i innych.
Publikacja skierowana jest do szerokiego kręgu odbiorców. Poza przedstawicielami doktryny prawa jej adresatami są również organy władzy publicznej oraz wszystkie inne instytucje, których działalność wiąże się z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego. Monografia może z powodzeniem służyć także jako materiał uzupełniający w nauczaniu prawa samorządu terytorialnego.

Praca dr. Gromka to solidne studium na temat polskiego samorządu terytorialnego. […] W sposób wyczerpujący podejmuje problematykę samodzielności samorządu terytorialnego. Dla środowiska naukowego to ważna pozycja, która w istotny sposób uzupełnia lukę wydawniczą.
z recenzji wydawniczej dr. hab. Arkadiusza Ptaka

Recenzowana praca ma wiele cech zasługujących na pełną aprobatę. Przede wszystkim podejmuje bardzo ważny temat z zakresu prawa konstytucyjnego. […] Na pozytywne odnotowanie zasługuje także nader wnikliwe i wszechstronne omówienie tytułowej problematyki z punktu widzenia metody dogmatycznej.
z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Jana Wawrzyniaka