Przegląd Europejski 4/2020

W tomie analizie zostały poddane uwarunkowania efektywności krajowych i międzynarodowych systemów ochrony praw człowieka w odniesieniu do praw człowieka trzeciej generacji. Istotne miejsce zajmują w nim kwestie prawa do pokoju i nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa, m.in. w kontekście konfliktu rosyjsko-ukraińskiego, a także roli Europejskich Sił Żandarmerii w ochronie praw człowieka. Liczne opracowania dotyczą prawa do demokracji, w tym elekcyjnej aksjologii w kontekście efektywności praw wyborczych czy też znaczenia uchwał Komisji Weneckiej dla wdrażania międzynarodowych demokratycznych standardów wyborczych, a także zagrożeń dla demokracji liberalnej w dobie współczesnej. Ważne opracowania dotyczą prawa do zdrowego środowiska, np. zagadnień kategoryzacji efektywności prawa człowieka do środowiska, ubóstwa energetycznego czy znaczenia gospodarki cyrkularnej dla ochrony środowiska. W obszarze zainteresowań badawczych znalazła się także instrumentalizacja uchodźców i azylu w UE.

Choć na temat Komisarza ukazało się wiele opracowań cząstkowych, to jednak brakowało dotychczas monografii, która kompleksowo wypełniłaby tę lukę. W swej analizie Autor szeroko wykorzystał piśmiennictwo naukowe, sięgając do licznych publikacji angielskojęzycznych. Co warte uwagi, Autor dokonał oryginalnych ocen działalności Komisarza, niewolnych od krytycznych uwag i wskazywania na czynniki, które osłabiają efektywność działania tej instytucji. Nie ulega wątpliwości, że książka ta wnosi istotny wkład do analizy działalności Komisarza Praw Człowieka Rady Europy, ale też ma duże znaczenie dla szerszego poznania uwarunkowań efektywności europejskiego systemu ochrony praw człowieka.

Z recenzji wydawniczej prof. dr. hab. Jerzego Jaskierni



Monografia dotyczy zagadnień stosowania w praktyce modelu ochrony praw człowieka, który ukształtował się w rezultacie rozwiązań przyjętych w Radzie Europy. Ochrona praw człowieka stanowi centralny problem współczesnych nauk prawnych i politycznych, ma też kluczowe znaczenie dla tożsamości europejskiej. Tym samym podjęte przez Autora zagadnienia oddziaływania Komisarza Praw Człowieka na respektowanie tych praw w państwach należących do Rady Europy sytuuje się wśród najbardziej aktualnych wątków współczesnej debaty zarówno akademickiej, jak i politycznej. Instytucja Komisarza Praw Człowieka Rady Europy, zwłaszcza w kontekście jego funkcjonowania, nie została podjęta w krajowej literaturze w takim zakresie i z taką starannością, jakie prezentuje przedmiotowa monografia. Właściwy Autorowi – jasny i uporządkowany – sposób przedstawiania złożonej problematyki zachęca do lektury. Na podkreślenie zasługują też walory erudycyjne książki.

Z recenzji wydawniczej dr. hab. Ryszarda Piotrowskiego, prof. UW

Podręcznik stanowi zarys wykładu z zakresu problematyki prawa człowieka, w tym tematów dotyczących m.in.:

- praw człowieka w wewnętrznym porządku prawnym,
- praw człowieka w Unii Europejskiej,
- międzynarodowej ochrony praw człowieka,
- międzynarodowej ochrony mniejszości narodowych.

Stan prawny na 1 lutego 2014 roku.

Jednym z podstawowych celów demokratycznego państwa prawa jest zagwarantowanie
człowiekowi i obywatelowi przysługujących mu praw i wolności.
Cel ten został wyraźnie wskazany w art. 5 Konstytucji RP, który pod adresem naszego państwa formułuje m.in. zadanie zapewniania bezpieczeństwa swoim obywatelom (w szerokim tego słowa znaczeniu). Zapewnienie
bezpieczeństwa dotyczy nie tylko sytuacji, gdy jest ono zagrożone, ale powinno mieć miejsce także wtedy, gdy bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia nie występuje. Wówczas rolą państwa jest czuwanie nad bezpieczeństwem obywateli i wzmacnianie poczucia stabilności i zaufania do państwa oraz stanowionego przez nie prawa. Wyraża się ona w takim stanowieniu prawa, „by nie stawało się ono swoistą pułapką dla obywatela i aby mógł on układać swoje sprawy w zaufaniu, iż nie naraża się na skutki prawne, których nie mógł przewidzieć w momencie podejmowania decyzji i działań oraz w przekonaniu, iż jego działania podejmowane zgodnie z obowiązującym prawem będą w przyszłości także uznawane przez porządek prawny” (wyr. Trybunału
Konstytucyjnego z 7.02.2001 r., K 27/00, OTK 2001, Nr 2, poz. 29).
Potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego może uzasadniać ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności jednostki oraz obywatela, ograniczenia te jednak muszą być ustanawiane w przepisach rangi ustawy i mogą być wprowadzane tylko wówczas, gdy są konieczne w demokratycznym
państwie – nie mogą jednak naruszać istoty wolności i praw (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP).

Zwolennicy aborcji chętnie mówią o wolności człowieka, nie wspominając jednak o przerażających skutkach, jakie niesie ze sobą każde usuniecie ciąży. Świadectwo Abby Johnson, byłej dyrektorki placówki aborcyjnej, dotknęło serc tysięcy Polaków. Od wielu lat pomaga ona uwikłanym w aborcyjny proceder wyrwać się z sideł zła. W tej książce Abby zebrała historie ludzi, którzy przez lata pracowali w ośrodkach aborcyjnych. Czego tam doświadczyli? Co skłoniło ich do odejścia? Jaką walkę musieli stoczyć? Oto prawda o największej machinie okrucieństwa, jaką stworzył współczesny człowiek. Nie wierzysz? Po prostu przeczytaj. „To nie będzie miła lektura”_– ostrzega autorka. I faktycznie: nie jest. Jak daleko człowiek może się posunąć w mordowaniu nienarodzonych dzieci? Gdzie jest ostateczna granica nikczemności lekarza abortera? W jaki sposób człowiek zakłamuje i zakrzykuje głos sumienia? Podczas lektury tej książki podobnych pytań nasuwa się więcej. A co dalej? Złość, gniew, smutek czy wręcz nienawiść? Nie! Nieskończenie dalej sięga miłosierdzie Boga, który szuka każdego człowieka, aby go zbawić. ks. Maciej Sarbinowski SDB

Słowo „samospalenie” (chiń. zifen) nie oddaje pełni indywidualnego i politycznego znaczenia tego aktu. Jeśli ugrzęźniemy w podobnych określeniach, nie pojmiemy, co dzieje się dziś w Tybecie, lub zrozumiemy to opacznie. Wielu zdaje się sądzić, że to działanie przeciwko sobie, widząc w nim samobójstwo w płomieniach, które wznieca się własnymi rękoma. Gdyby wszakże ostatecznym celem była śmierć, po co zadawać sobie męczarnie trawienia ogniem każdego skrawka ciała?
W tym właśnie tkwi klucz do zrozumienia: samospalenie jest nade wszystko najdobitniejszym, najdrastyczniejszym aktem oporu i przywracania dumy, podejmowanym przez zwykłych ludzi, którzy jak my wszyscy wzdragają się na samą myśl o tak straszliwym bólu. Strajk głodowy jest uznanym i szanowanym medium sprzeciwu, samospalenie zaś odrzucamy, bowiem nie jesteśmy w stanie nie tylko zaakceptować, ale nawet wyobrazić sobie związanej z nim męki. Nie musimy jej przecież znosić, a jedynie przyjąć do wiadomości, by uświadomić sobie potęgę odwagi, która ciska kruche ciało w ogień w proteście przeciw tyranii.
Mimo sugerującej to nazwy nasze samospalenia nie są sprawą jednostkową. Fakt, że działanie z myślą o innych określamy słowem zawierającym egoistyczną cząstkę „samo”, świadczy o nędzy naszego języka.
Może tybetańskie protesty należałoby odróżniać od innych nową nazwą? W cenzurowanym chińskim internecie młodzi Tybetańczycy mówią najczęściej metaforycznie o „zapalaniu światła” lub „ofierze światła”, przydając oddawaniu życia dla wspólnego dobra wymiar praktyki religijnej. Inni używają określenia „zapalenie lampki”. Jak na ołtarzu, przed posągiem Buddy.
(fragment rozdziału "Samospalenie jako protest")

„Tybet to niezwykle trudny przypadek, test przestrzegania praw człowieka w Chinach i na świecie, wielka próba dla międzynarodowych standardów sprawiedliwości, których nikomu nie wolno lekceważyć ani ignorować. Do tej pory zdążył przynieść upokorzenie dokładnie wszystkim.”
Ai Weiwei

Oser - tybetańska pisarka i "poetka, która zapomniała się bać", pełni rolę "dziennikarki społecznej" i jednoosobowej agencji informacyjnej; jest laureatką wielu międzynarodowych wyróżnień.