Przegląd Humanistyczny 1/2022 (476)

W numerze między innymi: - Związki Mieszane - Aborcja okiem rodzimowierców - Rugia Wyspa Słowiańskich Bogów - Krakowski Kalendarz Rodzimowierczy - Cieplica - prasłowiański szałas potów - Ze Stada wspomnień garść - Święto Stado w liczbach - Litewski Bóg Velnias - Swaróg - Kowalstwo i Magia

Najnowszy, zimowy numer kwartalnika Herito poświęcony jest Austrii, jej kulturze, sztuce i zagadnieniom społecznym. Choć nie ma wspólnej granicy polsko-austriackiej, to ciągle łączy nas pamięć wspólnej przeszłości ck monarchii. Na Austrię patrzymy przez różowe okulary, jak na kraj, gdzie wszyscy miłują walce, Mozarta, tort Sachera, kawę, sznycel i piwo, chociaż w różnej kolejności. Tymczasem zapominamy, jak bardzo zróżnicowany geograficznie, kulturowo i tożsamościowo jest kraj rozciągnięty między dwoma jeziorami – Nezyderskim i Bodeńskim. Krajobrazową różnorodność wzbogacają górzysta Karyntia i nizinny Burgenland, regiony ze sporym odsetkiem mniejszości narodowych. Austria nie objawiła się na mapie Europy w gotowej formie, lecz stopniowo budo- wała swoją tożsamość i rzeźbiła kształt. Austriak musiał w XX wieku zrzucić skórę „człowieka bez właściwości” i niejako wymyślić się na nowo.

Żyjemy w społeczeństwach po „śmierci Boga”. Ta formuła ma dla Gaucheta sens ściśle socjologiczny. Kres religii nie oznacza jej zaniku, lecz zasadnicze przemieszczenie: u początku dziejów rodzaju ludzkiego religia była fundamentem więzi społecznych, dzisiaj – jest ważnym elementem życia psychicznego, zaspokajając emocjonalne potrzeby jednostki. Najważniejszym argumentem za religią jest poczucie bezsensu i rozpaczy ogarniające człowieka pozbawionego wiary w Boga. Miejsce chrześcijaństwa w tym ruchomym porządku jest paradoksalne: było ono – zgodnie z formułą Gaucheta – „religią wyjścia z religii”. Chrześcijański monoteizm, umieszczając Boga poza światem i przypisując mu nieskończone atrybuty, doprowadził do odczarowania i desakralizacji rzeczywistości widzialnej. Z kolei wiara w jednostkową nieśmiertelność i ciężar położony na moralnej świadomości jednostki stały się podstawą europejskiego indywidualizmu. Chrześcijaństwo, jego trwająca dwa tysiące lat praca złożyły religię do grobu.