Przegląd Humanistyczny 3/2020

Spis treści Ad Lectorem (Juliusz Chrościcki) ROZPRAWY Barbara Milewska-Waźbińska (Warszawa), NAPISY Z COKOŁU KOLUMNY ZYGMUNTA-KILKA UWAG O FUNKCJI I TRANSMISJI TEKSTU Piotr Józef Janowski (Kraków), OPRAWA ARTYSTYCZNO-IDEOWA POGRZEBU STEFANA BATOREGO Radosław Rusnak (Warszawa), PARANETYCZNY ASPEKT ADAPTACJI STAROTESTAMENTALNYCH SAMUELA DOWGIRDA Z POGOWIA Jacek Żukowski (Warszawa), DIANA TRIUMFUJĄCA. BRUKSELSKI BALET KU CZCI WŁADYSŁAWA ZYGMUNTA WAZY A ZAGADNIENIE IKONOGRAFII PERFORMATYWNEJ Hubert Kowalski (Warszawa), KUPIDYN Z MACZUGĄ NA DELFINIE. FONTANNA Z OGRODU VILLA REGIA W WARSZAWIE Magdalena Górska (Warszawa), DEKORACJA EMBLEMATYCZNA WARSZAWSKIEJ KAMIENICY GERARDA KLEINPOLDTA Piotr Łasek, Łukasz Traczyk(Warszawa), OD WIEZY MIESZKALNEJ KASPRA SADŁOCHY DO CASTELLUM ADAMA KAZANANOWSKIEGO. O AKTUALNOSCI ŚREDNIOWIECZNEGO ARCHETYPU SIEDZIBY FEUDALNEJ PO CZASY "POTOPU" Ada Łobożewicz (Warszawa), DWA XVII-WIECZNE KALENDARZE BAZYLEGO ŁUSZCZOWSKIEGO Agnieszka Żukowska (Gdańsk), PATRZĄC PRZEZ "SZKŁO PERSPEKTYWICZNE" SŁAWY. LITERACKI OBRAZ PERSKICH PEREGRYNACJI ANTHON'EGO I ROBERTA SCHIRLEYÓW INEDITA Barbara Giżycka (Kraków), INWENTARZ RUCHOMOŚCI GERRITA ROMBOUTA UYLENBURGA, STOLARZA KRÓLA ZGMUNTA II, W KRAKOWIE Z 1602 ROKU OMÓWIENIA WYSTAW Ewa M. Czarkowska (Warszawa), PRIMUS INTER PARES -PETER PAUL RUBENS OMÓWIENIA I PRZEGLĄDY RECENZJE I NOTY Anna Sieradzka, KOSTIUMOLOGIA POLSKA JAKO NAUKA POMOCNICZA HISTORII (Jacek Żukowski) WYWIAD Z JENNIFER MONTAGU-przeprowadził Pawel Migasiewicz KRONIKA ARTYŚCI ZNAD JEZIOR LOMBARDZKICH W NOWOŻYTNEJ EUROPIE. Międzynarodowa konferencja naukowa, Warszawa, 3-4 kwietnia 2014 r. (Alina Barczyk) "KOLOKWIA STAROPOLSKIE".WIAZANIE SOBÓTKOWE. W CZTERYSTA TRZYDZIESTĄROCZNICE SMIERCI JANA KOCHANOWSKIEGO.. Konferencja naukowa, Katedra Literatury staropolskiej KUL i Pracownia Literatury i Renesansu i Baroku IBL PAN 23-26 czerwca 2014 r. (Grażyna Łabęcka-Jóźwiakowska) KRONIKA UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO (STYCZEŃ 2015-CZERWIEC 2015) (Radosław Rusnak) NEKROLOG: Profesor Zdzisław Żygulski jun.(18 sierpnia 1921-14 maja 2015) (Teresa Grzybkowska)

Co się stało? Na ile wygrana i rządy PiS są częścią zwykłego wyborczego cyklu, a na ile nowym zjawiskiem, które stanowi trwały element systemu. Czy wyszukane teorie – nowy autorytaryzm, nieliberalna demokracja itp. są dorabianiem ideologii do zwykłej wyborczej taktyki i sprawnej propagandy połączonej z bezwzględnym wykorzystaniem władzy do własnych korzyści, a na ile objaśniają one rzeczywistość? Czy PiS to aberracja i zaprzeczenie III RP czy jej logiczna konsekwencja, wzmocnienie jej najgorszych cech, rodzaj ciemnej strony księżyca, rewersu transformacyjnej ideologii? Na czym powinny opierać się nowe narracje, które przeciwstawione mogą być obecnemu dysfunkcyjnemu podziałowi, w którym kluczową rolę odgrywa strach? – przed PiS, przed uchodźcami, przed układem/salonem/postkomuną? Czy jest możliwa dekonstrukcja obecnych podziałów na bardziej konstruktywne i mniej toksyczne, czy też rosnący antagonizm i polaryzacja są nieuniknione? Co powinni robić zaangażowani obywatele w obliczu władzy z demokratycznego nadania, która nie respektuje norm prawnych i demokratycznych reguł gry? Czy poza doraźną mobilizacją na marszach i protestach możliwe są inne, bardziej przyszłościowe i skuteczne strategie dla formalnych i nieformalnych grup, NGO, partii politycznych, mediów i przede wszystkim jednostek? Wydano dzięki darowiznom od Czytelników. Szczególne podziękowania za szczodrość należą się: Jackowi W. Bartyzelowi, Markowi Cyprykowi, Romanowi Jaskulskiemu, Gabrieli Krauze, Arturowi Nowakowi-Gocławskiemu, Ernestowi Skalskiemu, Tadeuszowi Syryjczykowi oraz Krzysztofowi i Katarzynie Walenczak.

Oto trzeci numer Gniazda w tym roku. Zebrane w nim artykuły odnoszą do późnego lata i wczesnej jesieni, czasu ostatnich trudów Mokoszy. Świętujemy Mokoszowe, Plony, robimy zapasy... i koło roku toczy się dalej. W tym numerze mamy dla Was trzy debiuty – Emilia Babin napisała parę słów o chlebie oraz podała własny przepis (polecamy), Karolina Marchewka przypomniała o tradycji zbierania grzybów, zaś Justyna Bazylewicz zaskoczyła komiksem Poblask. Drugi nowy dział to „Śladami Słowian”, połączy on archeologię i turystykę słowiańską. Dobrze już Wam znana Justyna Michniuk zabiera nas do Zagori w Grecji – miejscowości zamieszkiwanej dawniej przez Słowian. Małgorzata Powroźnik kontynuuje cykl babojędzowy i skupia się na ujęciu psychoanalitycznym. Leszy zaprezentował wspaniałą kapliczkę Welesa pod Ślężą, a Wszemir Pomorski podzielił się wićmi gromad Drzewo Przodków i Jantar, w szczególności o Ogólnopolskim Święcie Welesa 2020 i 2021 oraz Międzynarodowej Konferencji religii etnicznych. Pietja Hudziak rozważa o powinnościach wynikających z wyznawania rodzimej wiary, a Skałosz powraca z modlitwami do Jaszy i Marzanny. Goria ma garść wieści ze świata nauki oraz bajkę o tym, jak to było dawniej. Po bajce czekają inspirowane nią kolorowanki autorstwa Karoliny Kuźdub. Oczywiście zachęcamy, by Wasze dzieci się nimi zajęły – jak zwykle zrobimy konkurs. Następnie w dziale literackim czeka na Was przegląd nowości książkowych o tematyce okołosłowiańskiej – autorstwa niezawodnego Grzegorza Antosika – natomiast w muzycznym znajdziecie wywiad z krakowskim Terrordome, mnóstwo recenzji muzycznych (w tym negatywnych – wiemy, że je doceniacie), przegląd Pogańskiego Grania oraz In memoriam autorstwa Witta Wilczyńskiego. Cieszymy się, że przypadły Wam do gustu wilczki i kod do playlisty na Spotify; oczywiście będą to stałe elementy Gniazda. Kończy numer galeria prezentująca prace autorstwa Chorwatki Sanji Kolenko. Zapraszamy do lektury!

Katarzyna Baran, Stanisław Mazur, Piotr Prokopowicz Using the Multidimensional Leadership Questionnaire to Analyse the Relationships Between Urban Leadership and the Attributes of Transactional and Transformational Leadership Salvatore Giacomuzzi, Martin Rabe, Ivan Titov, Tamila Zozul, Marianna Kokhan, Natalya Zyhaylo, Natascha Barinova, Kira Sedykh, Oleksandr Kocharian, Roman Kechur, Klaus Garber, Rüdiger Stix, Markus Ertl, David Clowes Health Security as a Global Public Good in the Conditions of the Revolution 4.0 Michał Wnęk El Salvador’s Adoption of Bitcoin from the Perspective of One Year: The Influence on the State Budget and a Comparison to Poland’s Legislature Michał Król, Anna Gomola How to Reduce Low-Stack Emissions? An Assessment of the Willingness of Residents of Single-Family Houses to Replace Fossil Fuel Heating Systems Agata Krukowska-Miler Vaccination Management in the Republic of Poland and in Selected Countries

KSIĄŻĘ (Machiavelli / Shakespeare) Dziś każdy chce – bo przecież może – zostać „Księciem” – zdemokratyzowały się marzenia o władzy bezwzględnej i udzielnej. Współcześni „Książęta” zagadują nas ze stron gazet, ekranów telewizyjnych, na wiecach. Rzut oka wystarczy, aby przekonać się, że nie ma w nich nic z wielkości i tragiczności Leara, mądrości Prospera ani nawet z diaboliczności Ryszarda III; że brak im heroicznej cnoty Brutusa i lojalności Antoniusza, czy choćby sprytu Vincentia. Ich decyzje są tyleż niesuwerenne, co arbitralne – i zawsze podszyte strachem i przemocą. Tworzone przez nich idee, projekty, wartości zużywają się równie szybko jak oni sami. Machiavelli podkreślał autonomię sfery politycznej w stosunku do innych sfer życia człowieka – metafizyki, miłości, kultury, ekonomii i tym podobnych. Uważał, że to pochodne polityki – dziedziny, w której rozstrzygają się losy państw oraz ludzi. Shakespeare wcale nie gorzej rozumiał, na czym polega istota polityki, ale przeciwstawiał jej siłę i czystość uczucia, miłosną frywolność, czy wreszcie niepodatny na polityczne ustawodawstwo chaos języka, mit, a nawet egzystencjalną pustkę i nicość. Trzecim bohaterem tego numeru jest Lucjan Siemieński, „krakowski Horacy”, dziewiętnastowieczny makiawelik, jeden z największych stylistów języka polskiego, który umiał dostrzec i zaadaptować na użytek poezji wysokiej „jeniusza poezji gminnej”. Dla Siemieńskiego filozofia może i musi mieć uniwersalny charakter, natomiast literatura winna być już tylko narodowa, co wykłada pięknie i przekonująco w eseju o potrzebie sparafrazowania całego Shakespeare’a w rymowanym języku polskim.