Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Komentarz

Drugi już tom serii „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” zawiera zarówno studia, jak i glosy. Autorzy omawiają następujące zagadnienia: M. Pazdan – W oczekiwaniu na wejście w życie w Polsce konwencji rzymskiej z 1980 r.; M.A. Zachariasiewicz – Konwencja wiedeńska o międzynarodowej sprzedaży towarów i inne akty ujednoliconego prawa umów ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności kontraktowej dłużnika; A. Torbus – „Element wspólnotowy” jako przesłanka stosowania art. 23 ust. 1 Rozporządzenia Rady nr 44/2001; J. Górecki – Autonomia woli a forma czynności prawnej w prawie prywatnym międzynarodowym; K. Sznajder – Znaczenie zarzutu nadużycia prawa w stosowaniu przepisów o umowie prorogacyjnej na tle Rozporządzenia Rady nr 44/2001; M. Zachariasiewicz – Sposoby poszukiwania prawa właściwego dla umów zawieranych przez Wspólnotę Europejską z podmiotami prywatnymi; A. Okońska – Europejski tytuł egzekucyjny – Polska jako państwo wykonania; J. Górecki – Prawo właściwe dla formy. Glosa do postanowienia SN z dn. 8.01.2004 r., ICK 39/03; M. Kropka – Prawo właściwe dla umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków. Glosa do wyroku SN z dn. 3.02.2006 r., II PK 152/05.

Niniejszy tom zawiera rozważania na temat nowej regulacji kolizyjnej wprowadzonej w naszym kraju. Otwiera go tekst dotyczący zakresu autonomii woli stron w prawie spadkowym na podstawie przepisów ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym z 2011 r. W kolejnym artykule poddano analizie aktualną i doniosłą gospodarczo tematykę zabezpieczenia wierzytelności w postaci poręczenia. Problemy związane z prawną konstrukcją poręczenia przedstawiane są z perspektywy prawnokolizyjnej. Obszerny artykuł poświęcono kwestii przelewu wierzytelności w prawie prywatnym międzynarodowym. Podjęto także tematykę poszukiwania prawa właściwego dla umów reasekuracji według kolizyjnych uregulowań europejskich. Nie zabrakło również rozważań dotyczących czynów niedozwolonych – tym razem w odniesieniu do naruszeń dóbr osobistych, na podstawie przepisów rozporządzenia Rzym II. W tomie znalazł się też tekst dotyczący graficznego przedstawienia znaku towarowego w prawie polskim i regulacjach europejskich. Na zakończenie zamieszczono tłumaczenie nowej chińskiej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym – z zarysem najważniejszych instytucji wprowadzonych przez chińskiego ustawodawcę.

“Silesian Journal of Legal Studies” vol. 6 jest kolejnym numerem wydawnictwa ciągłego powołanego do życia uchwałą Wydziału Prawa i Administracji, Uniwersytetu Śląskiego. W SJLS są publikowane teksty w językach kongresowych Numer szósty SJLS zawiera artykuły dotyczące różnych dziedzin prawa – prawa międzynarodowego publicznego i prywatnego, europejskiego prawa gospodarczego i finansowego. Artykuły odnoszą się do aktualnych problemów prawnych i praktycznych pojawiających się na gruncie prawa krajowego – (głównie z zakresu prawa finansowego i administracyjnego) oraz międzynarodowego – delimitacja granic w Arktyce oraz działalności ECOWAS. SJLS no. 6 zawiera także sprawozdanie z międzynarodowej konferencji prawa własności intelektualnej, która odbyła się w Oksfordzie oraz interdyscyplinarne studium przypadków z pogranicza socjologii, kulturoznawstwa i prawa. Wzorem poprzednich wydań SJLS no. 6 zawiera także spis wybranych, ważniejszych monografii autorstwa pracowników Wydziału Prawa i Administracji UŚ wydanych w 2013 r. oraz listę konferencji zorganizowanych na Wydziale. Wykazy te mają na celu promocję Wydziału i zapoznanie społeczności akademickiej z jego działalnością naukową. Publikacja jest adresowana do szerokiego grona odbiorców w Polsce i za granicą. Zakłada się, że czytelnikami będą prawnicy – tak teoretycy jak i praktycy – specjalizujący się w różnych dziedzinach prawa. Może też być cennym źródłem dla magistrantów i doktorantów. Dzięki podjętym zagadnieniom interdyscyplinarnym oraz międzynarodowym publikacja wychodzi poza dziedzinę prawa, a przede wszystkim udowadnia tezę, że współczesne zagadnienia prawne przekraczają gra nice państw i kontynentów.

Od Autora



Wybór przedstawionych tu esejów powstał dość przypadkowo, stąd też i jego tytuł. Na przestrzeni lat 2005-2013 otrzymałem zaproszenia do wygłoszenia kilkunastu referatów na różnych konferencjach tudzież zaszczyt uczestnictwa w kilkunastu księgach dedykowanych moim Przyjaciołom i Kolegom. W sumie powstało w ten sposób kilkadziesiąt różnych tematycznie publikacji. Od pewnego momentu starałem się jednak wybierać tematy, które byłyby przynajmniej w jakimś stopniu bliskie sobie, choć zarazem różne; właśnie one złożyły się na przedstawiony tu wybór, z pewnością nie do końca jednolity i konsekwentny.
Sądzę, że każdy autor, chociażby na swój własny użytek, pielęgnuje jakąś wizję swojej dyscypliny naukowej, w ramach której powracają pewne wątki myślowe i skojarzenia znajdujące odbicie w jego publikacjach. W przypadku historii doktryn politycznych i prawnych z racji samej materii jest to łatwo dostrzegalne. Sam też nie jestem od tego wolny, a potrzeba ta narodziła się dość dawno temu, gdy w roku 1985 opublikowałem Szkice o historii doktryn politycznych i prawnych. Wybór niniejszy stanowi więc jakąś inną, mocno zresztą zmienioną, kontynuację owych zainteresowań. Być może w wielu sprawach mylę się lub buduję obraz daleki od realiów przedmiotu wykładu akademickiego, jest to jednak cechą każdej indywidualnej pamięci; tej, o której tak ładnie i trafnie napisał L. Buňuel: "Życie bez pamięci nie byłoby życiem, podobnie jak inteligencja bez możności wysławiania się nie byłaby inteligencją. Nasza pamięć jest naszą spójnią, naszym rozumem, naszym działaniem, naszym uczuciem. Bez niej jesteśmy niczym... Składam się ze swoich błędów i ze swoich wątpliwości w równym stopniu, co ze swoich pewników" (przeł. M. Braustein).
Czasem łatwiej napisać nie to, czym ów wybór jest, lecz właśnie czym nie jest. Pierwsze siedem esejów nie stanowi z pewnością ani zwartej teorii historii doktryn, ani równie spójnej refleksji metodologicznej. Jest to po prostu zbiór swobodnych uwag i pytań nasuwających się czasem w trakcie słuchania i czytania referatów czy prac moich Koleżanek i Kolegów po profesji i piórze. Historia doktryn, będąc dyscypliną relatywnie młodą wśród nauk historyczno-prawnych, nie dorobiła się w Polsce szczególnej obfitości opracowań o wymiarze teoretyczno-metodologicznym. Potrzeba ich zaistnienia w przyszłości wydaje się i konieczna, i pożyteczna. Stąd też może płonna moja nadzieja, że materia tychże esejów choćby w nikłym stopniu może być przydatna dla innych.
Pozostałe sześć esejów to już ludzie, ich dzieła i skutki. Tu wybór mój był całkowicie subiektywny i dowolny, podobnie jak ferowane sądy i wyciągane wnioski. Co najmniej dwa z tych esejów, a mianowicie o Kiplingu i Jüngerze, z pewnością nie są poświęcone materii historyczno-doktrynalnej. Pierwszy owszem dotyczy przykładu, jak można ewentualnie operować tworzywem literackim w zakresie jego oddziaływania na życie polityczne, lecz w gruncie rzeczy powstał on z własnego zamiłowania do dobrej literatury sensacyjno-szpiegowskiej tudzież może niezdrowego zainteresowania dwoistością natury człowieka. Esej ten, jako jedyny, nie był nigdy publikowany, bowiem nie ma on charakteru stricte naukowego. Esej poświęcony Jüngerowi też powstał z podziwu dla jego prozy, choć z pewnością nie dla jego postawy politycznej czy próby analizy jego udziału w "konserwatywnej rewolucji". Sądzę jednak, że warto czasem popatrzeć nań z innej perspektywy niż moja dyscyplina i dostrzec w nim nie ideologa, lecz dziwnego okupanta miasta, które na swój sposób kochał. Zresztą w tym wypadku moja własna i wieloletnia fascynacja Paryżem ułatwiała mi zrozumienie wielu kwestii.
Świadomie starałem się zachować w miarę pierwotną formę wypowiedzi, nie ujednolicając tekstu, aparatu przypisów lub wręcz ich braku, nie starając się specjalnie modyfikować tekstu ani uzupełniać go w sposób zmieniający wcześniejszą treść wypowiedzi. Stąd czytelnik dostrzec może pewne powtórzenia, powracające przykłady, odwołania do wypowiedzi wcześniejszych lub późniejszych czy powracające ulubione przeze mnie wątki, a nawet cytaty. Mam nadzieję, że zostanie mi to wybaczone, a co do reszty zdaję się na osąd czytelnika; bo - jak napisał ceniony przeze mnie za dystans do rzeczywistości J. Głowacki w swych felietonach "historycznych" publikowanych niegdyś w "Kulturze" (Warszawskiej): "Człowiek odpowiada za to, co powiedział, i za to, czego nie powiedział. Za to, co zrobił i czego nie zrobił. Człowiek w ogólności odpowiada. W szczególności odpowiadać nie lubi. Więc trzeba mu stworzyć warunki, żeby zaczął odpowiadać. Bo jak już zacznie, to nie może skończyć. Od tego momentu człowiek syntetyzuje się w człowieka odpowiedzialnego, wyzwalając w sobie człowieka niewyalienowanego, czyli prościej, człowieka w człowieku".

Pięćdziesiąta rocznica uchwalenia kodeksu cywilnego stanowi dobry moment do wznowienia dyskusji nad kondycją polskiego prawa cywilnego i potrzebą jego kompleksowej reformy. W ostatnich latach byliśmy świadkami szybko zachodzących zmian społecznych, ekonomicznych i technologicznych.
Warto zatem postawić pytanie:
Czy kodeks cywilny może nadal spełniać dobrze swoją funkcję, czy też raczej nadszedł czas jego rekodyfikacji?


W oddawanej do rąk czytelników książce autorzy reprezentujący różne ośrodki naukowe i szkoły myślenia starają się odpowiedzieć na to pytanie. Dobór tekstów pozwolił na przedstawienie swoich poglądów zarówno zwolennikom zmian, niekiedy wręcz rewolucyjnych, jak i reprezentantom stronnictwa zachowawczego, uznającego, że przekreślenie dotychczasowego dorobku cywilistyki polskiej byłoby zabiegiem zbyt pochopnym.

Opracowanie jest przede wszystkim wynikiem współpracy Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz Uniwersytetu Opolskiego. Wkład w jego powstanie mają jednak także autorzy z innych ośrodków, w tym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytetu Rzeszowskiego, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu w Białymstoku, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego czy Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Adresaci:
Publikacja jest przeznaczona dla pracowników naukowych, doktorantów, prawników praktyków, aplikantów zawodów prawniczych, a także dla wszystkich chcących zapoznać się z poglądami środowiska naukowego w sprawie postulatów zmian prawa cywilnego.

Podstawowym zagadnieniem przedstawionym w opracowaniu jest wpływ norm nadrzędnych nad regulacją ustawową na proces wykładni i stosowania materialnego prawa administracyjnego. W książce podjęto problematykę proporcjonalności i granic ingerencji administracyjnoprawnej w sferę praw i wolności obywatelskich. Do tej pory te zagadnienia sporadycznie stanowiły przedmiot zainteresowania administratywistów, będąc domeną nauki prawa konstytucyjnego. Relacje pomiędzy dwiema sferami ingerencji administracyjnoprawnej, tj. reglamentacją i policją, sposób oddziaływania obu sfer w świetle standardów konstytucyjnych stanowią główny przedmiot rozważań. Istotna część publikacji poświęcona jest przedstawieniu instytucji policji i reglamentacji jako czynników kształtujących prawa i wolności w odniesieniu do konstytucyjnych kryteriów ich ograniczenia.

Ze względu na specyfikę przedmiotu przybliżono prawne konstrukcje dotyczące źródeł norm, które kształtują prawa i wolności, stosowane w prawie polskim, międzynarodowym i w prawie Unii Europejskiej. Na tych podstawach systemowych została oparta analiza rozwiązań regulacji administracyjnoprawnej. W pracy przedstawiono również konstytucyjne gwarancje realizacji praw i wolności, które ustrojodawca przewidział dla ich ochrony.

Adresaci:
Publikacja zainteresuje przede wszystkim pracowników administracji, a także przedstawicieli nauki oraz prawników praktyków: sędziów, adwokatów, radców prawnych i prokuratorów.