Prześwity. W stronę światła, w stronę mroku Transformacja przestrzeni i inne metody modelowania procesów percepcyjnych w malarstwie

Książka powstała w przekonaniu, że dzieje badań - zwłaszcza nad obiektem, któremu przyznawano status arcydzieła - warte są refleksji jako takie, zwłaszcza gdy mają długą tradycję i – jak się wydaje – wpływają dziś na pewne zaniechania badawcze, choćby brak monografii zabytku. Tak się złożyło, że czas, kiedy podjęto naukowe rozważania nad kościołem św. Jakuba, zbiega się z początkiem istnienia historii sztuki jako dyscypliny akademickiej. To wręcz modelowa sytuacja, by stwierdzić, czy i na ile różne kierunki badań podejmowane przez kolejne pokolenia historyków sztuki, a także pozanaukowe uwarunkowania społeczno-polityczno-kulturowe wpływały na badania nad tym dziełem architektury. Rozpoznanie istniejącego dorobku na tyle, by uruchomiło ono potencjał do dalszych badań, na jakie kościół św. Jakuba w Toruniu w pełni zasługuje, jest zasadniczym celem publikacji.

Praca ma charakter poznawczy i analityczny, odnosi się do kształtowania standardów środowiska mieszkaniowego. Przedstawione w niej zagadnienia dotyczą zarówno założeń urbanistycznych, architektury, układów funkcjonalnych zagospodarowania otoczenia, jak i społeczno-organizacyjnych aspektów związanych ze społecznościami zamieszkującymi w zespołach zabudowy powstającej z udziałem środków publicznych. Celem opracowania jest przedstawienie stanu środowiska mieszkaniowego, identyfikacja cech tego środowiska oraz złożoności zagadnień związanych z mieszkaniem, jego otoczeniem oraz społecznymi aspektami architektury mieszkaniowej powstającej ze środków publicznych. Problematykę kształtowania architektury środowiska mieszkaniowego subwencjonowanego ze środków publicznych badano na tle doświadczeń europejskich, w tym polskich, ubiegłego stulecia i początku XX w. Analiza doświadczeń krajów europejskich wskazuje na istotną rolę środków publicznych, na ich wpływ nie tylko na standardy mieszkaniowe, ale także na formy architektoniczne i rozwiązania urbanistyczne zabudowy mieszkaniowej. W pracy skoncentrowano się na efektach realizacyjnych inwestycji towarzystw budownictw aspołecznego. Analizowano możliwości przyszłego kształtowania osiedli i zespołów mieszkaniowych w kontekście zrównoważonego rozwoju w strukturze miasta. Jednak dla dopełnienia obrazu społecznych uwarunkowań w kształtowaniu środowiska mieszkaniowego przedstawiono też wybrane przykłady z krajów europejskich. Przedstawiona w tej rozprawie problematyka architektury środowiska mieszkaniowego tworzonego z udziałem środków publicznych obejmuje:

– kształtowanie środowiska mieszkaniowego subsydiowanego ze środków publicznych
z omówieniem tendencji europejskich okresu międzywojennego i powojennego,
– tendencje w polskiej architekturze mieszkaniowej subsydiowanej ze środków publicznych z uwzględnieniem koncepcji mieszkania społecznie najpotrzebniejszego
z okresu międzywojennego oraz powojennych koncepcji społecznej zabudowy mieszkaniowej,
– środowisko mieszkaniowe społecznego budownictwa czynszowego w Polsce po 1989 r., jego transformację i poszukiwanie definicji budownictwa społecznego,
– obraz zabudowy mieszkaniowej towarzystw budownictwa społecznego z omówieniem podstaw prawnych i stosowanych rozwiązań architektonicznourbanistycznych,
– kształtowanie zrównoważonego środowiska mieszkaniowego w warunkach polskich, w tym rewitalizację zdegradowanych struktur mieszkaniowych, preferencje i standardy społecznego budownictwa mieszkaniowego oraz kryteria oceny środowiska mieszkaniowego subsydiowanego ze środków publicznych.

Na podstawie wyników analiz i badań własnych oraz literatury przedmiotu wskazano na potrzebę poszerzenia kryteriów wyróżniających społeczną architekturę mieszkaniową, w szczególności w zakresie czynników: społecznych, organizacyjnych, politycznych, ekonomicznych, architektonicznych, urbanistycznych.

Bożena Fabiani, historyk, pedagog i popularyzatorka historii kultury, wprowadza nas w czasy i świat ludzi sztuki od mistrzów mozaiki bizantyńskiej do Salvadora Dali i opowiada o nich tak, jakby to byli jej dobrzy znajomi. Pokazuje jak patrzeć na ich dzieła, wyjaśnia ukryty sens obrazów, zastanawia się, czy talent i charakter idą w parze, czy artysta był swobodny w swej twórczości i czy był szczęśliwy w życiu... Bogactwo materiału jest imponujące! Autorka pisze przy tym z taką werwą, że bez reszty wciąga czytelnika w swoją opowieść. I chociaż gawędy te dotyczą tylko wybranych i ulubionych artystów Autorki, to niewątpliwie mogą zachęcić czytelnika do podjęcia dalszych poszukiwań na własną rękę.

Niniejsza monografia jest zbiorem artykułów związanych z szeroko pojętym rzemiosłem artystycznym, w którym poruszone są zagadnienia związane zarówno z problematyką badawczą, technologiczną, jak i konserwatorsko-restauratorską.

Stanowi o tym, jak profesjonalne badania wykorzystywane są do rozpoznania technologii wykonania obiektu zabytkowego, oraz przedstawia już zrealizowane prace konserwatorskie i restauratorskie na obiektach metalowych, ceramicznych, kamiennych, z laki czy też z kości słoniowej. Zaprezentowane treści zostały uatrakcyjnione fotografiami obrazującymi i ułatwiającymi ich zrozumienie.

Redaktorzy oddanej do rąk Czytelnika monografii mają nadzieję, że przyczyni się ona nie tylko do wymiany myśli czy różnych koncepcji i metod, ale też do poszukiwania bezpiecznych dla obiektów rzemiosła artystycznego współczesnych metod konserwacji i restauracji.

MUZEOLOGIA. Teoria - praktyka - podręczniki. Tom 5

Florencja – muzeum. Miasto i jego sztuka w oczach polskich podróżników ukazuje ponad 50 relacji skreślonych przez polskich podróżników, którzy odwiedzali Florencję na przestrzeni lat 1540-1825. Wyciągnięte z przepastnych archiwów rękopiśmienne diariusze z podróży autorstwa staropolskich dyplomatów, księży, szlachty i studiującej młodzieży tworzą fascynującą opowieść o mieście, jego mieszkańcach, mecenasach i artystach, a przede wszystkim o tym jak postrzegali ich nasi rodacy przez trzy stulecia, co ich zachwycało, i co krytykowali. Jest to szczególny przewodnik po „polskiej Florencji”, który jak wehikuł czasu przenosi czytelnika w czasy odległe ukazując ich kulturę, sztukę i obyczaje pokazując jednocześnie jak florencki gust przenikał do świadomości podróżnika i jak na niego oddziaływał.

Doświadczenie spotkania jest doświadczeniem osobistym i często egzystencjonalnym - w tych dotyczących twórczyń, twórców infantki Małgorzaty widać to bardzo wyraźnie. Oni kolejnymi interpretacjami udzielają jej życia, ona swoim autorytetem nie narzuca rozwiązań artystycznych i wymowy prac, pozwalając zachować autorkom i autorom prywatność i odrębność doświadczeń, swoją obecnością wprowadzając raczej pewną równorzędność pomiędzy pracami. Źródłowe obrazy Valezqeza, mogą uchodzić za kompletne, a w związku z tym za nie wymagające żadnej kontynuacji ani dopełnienia - historia portretów Małgorzaty mogłaby się na nich zakończyć. Wielokrotne przywoływanie jej w kolejnych pracach nie jest jednak próbą kierujących się nostalgią powtórzeń, ale wnoszeniem nowych seansów, które realizują się na wszystkich płaszczyznach rzeczywistości, które, dzięki mediującej Małgorzacie, stały się udziałem obrazów, rzeźb i instalacji.