Przysłówki reprezentujące pojęcie "granicy" we współczesnym języku polskim

Kształtujący się od lat 60. XX wieku, a w Polsce od przełomu wieków XX i XXI dyskurs LGBT – emancypacyjny, tożsamościowy, teoretyczny, artystyczny – powinien skłaniać badaczy do jego naukowej eksploracji. I rzeczywiście, stanowi pole zainteresowania wielu dziedzin naukowych. Traktują o nim filozofowie różnych paradygmatów, psychologowie i socjologowie, przyciąga uwagę antropologów, kulturoznawców, filmoznawców, literaturoznawców. Nie jest nieobecny w refleksji i badaniach lingwistycznych.

W Polsce najwięcej dotychczas uwagi poświęcono problematyce nominacji osób LGBT, która jest bardzo wrażliwym obszarem ujęzykowienia postrzegania i kategoryzowania osób o tożsamości psychoseksualnej innej niż powszechnie przyjęta – przez język zwany ogólnym, ale też przez język „branżowy”, czyli będący w użytku w środowisku osób LGBT.

Tok myślenia autorki kieruje się w stronę działania językowego osób nieheteroseksualnych. Wybiera ona gatunek mowy, który mocą swej performatywności stwarza nową rzeczywistość nie tylko językową – i to zarówno w skali jednostkowej, jak i społecznej. To coming out – publiczne (w różnym zakresie) oświadczenie danego człowieka o znaczeniu ‘jestem osobą LGBT’.

Praktyka komunikacyjna znana od dawna, choć jeszcze tak nie nazwana, bo obecne znaczenie wyrażenia datuje się od lat 60. ubiegłego stulecia, w Polsce pojawiła się w przestrzeni dyskursu publicznego w latach 90. XX w. Bardzo szybko została zaadaptowana: i akt komunikacyjny, nazwany coming outem, i nazwa, będącą cytatem z angielszczyzny.

Książka, mająca jako tło teoretyczne lingwistykę kulturową, traktuje o (relatywnie) nowym na polskiej mapie genologicznej gatunku mowy, jego semantyce i pragmatyce oraz o poszukiwaniach nazewniczych dla zetykietowania go (albo mówiąc językiem nowomedialnym: otagowania). Nazwa w tym przypadku ma bowiem wielki walor, ponieważ nie tylko dokumentuje ewolucję znaczenia wyrażania, ale także niesie z sobą duży potencjał emocjonalny wobec nazywanego wydarzenia komunikacyjnego.

Autorkę zajmuje polska praktyka wychodzenia z szafy, co nie oznacza, że jako tło i dokumentację materiałową pomija coming outy poza Polską i literaturę piękną, w której znajduje reprezentację problematyki LGBT i ilustracje zjawisk, o których pisze. Uważa coming out za gatunek mowy podnadgraniczny, uwagę koncentruję jednak na jego językowym opisie w polskiej przestrzeni dyskursowej.

Sous la rédaction de Wiesław Banyś en coopération avec Katarzyna Kwapisz-Osadnik et Fabrice Marsac



Na kolejny tom czasopisma składa się 20 artykułów, których autorzy podejmują zagadnienia związane z różnorodną tematyką językoznawczą: od badań kognitywistycznych z typowymi dla tego nurtu pytaniami, np. o konceptualizację wybranych pojęć, po inne ujęcia teoretyczne, np. odwołujące się do doktryny Stanisława Karolaka czy też wykorzystujące koncepcję Wiesława Banysia w rozważaniach na temat tłumaczenia maszynowego. W różnych ujęciach i kontekstach poruszane są także problemy fonetyczne, zagadnienia składniowe, leksykologiczne, semantyczne oraz związane z pragmatyką językoznawczą i retoryką.

Czwarty tom serii Zbliżenia jest niemieckojęzyczną odpowiedzią na zorganizowane w 2017 roku przez Wydział Filologiczny Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie konferencje międzynarodowe. Monografia stanowi forum dyskusyjne oraz jest platformą prezentacji projektów naukowych, metod pracy i wyników badań w zakresie literaturoznawstwa i językoznawstwa germańskiego. Zaprezentowana tematyka poszczególnych rozdziałów monografii pokazuje możliwość przenikania się szerokiego spektrum perspektyw badawczych i specjalizacji. Ujęcie rozdziałów w poszczególnych częściach tomu jest w kilku przypadkach konwencją, wynika z umowy, co potwierdza prawdziwość tezy o przenikaniu się i wzajemnym uzupełnianiu nauk, przede wszystkim humanistycznych.

Annäherungen 4: Sprachwissenschaft – Literaturwissenschaft
Der vierte Band der Annäherungen-Reihe ist die deutschsprachige Antwort auf die im Jahre 2017 von der Philologischen Fakultät der Staatlichen Fachhochschule in Konin veranstalteten, internationalen Konferenzen und gilt als Diskussions- und Präsentationsforum für qualifizierende Forschungsprojekte, Arbeitsmethoden und/oder Untersuchungsergebnisse zu wissenschaftlichen Einzelfragen im Bereich der germanistischen Literatur- und Sprachwissenschaft. Die präsentierte Thematik zeigt, dass sich das breite Spektrum der Forschungsperspektiven und -richtungen durchdringen kann. Die Platzierung der einzelnen Beiträge in entsprechenden Teilen der Monografie ist in einigen Fällen rein konventionell, was die These von dem wechselseitigen Durchdringen und der gegenseitigen Ergänzung in den einzelnen Wissenschaften, insbesondere Humanwissenschaften bestätigt.

Podjęta w monografii problematyka – sprawa działań, ich intencjonalności (i związanej z nią odpowiedzialności), celów i skutków, wreszcie kwestie związane z ich komentowaniem – to od dawna jeden z ważnych tematów rozważań filozoficznych, co można uznać za refleks żywego zainteresowania, jakie przejawiają w tych kwestiach zwykli użytkownicy języka. Jest to również problematyka istotna dla semantyki. W warstwie szczegółowych analiz rozprawa przynosi nienaganną metodologicznie interpretację danych językowych i stanowi przykład wzorcowego zastosowania metod redukcjonistycznej semantyki strukturalnej stosującej naturalny metajęzyk semantyczny. Rozprawa nie tylko daje wgląd w strukturę treści kilkunastu jednostek języka. Ma również walor ogólniejszy. Analizy oparte są na przedstawionej klarownie wizji pola działań, wypracowanej w konfrontacji z pytaniami zasadniczymi o charakterze teoretycznym, przede wszystkim dotyczącymi spraw wiedzy „podmiotów robiących”. (…) Książka jest głosem w dyskusji prowadzonej w filozofii od stuleci, a lingwistyce od dziesięcioleci. Jest w lingwistyce głosem nowym, m.in. dlatego, że obie perspektywy – filozoficzna i lingwistyczna – są traktowane z powagą i uwagą, dzięki czemu lingwistyczny szczegół jest widziany nie tylko jako element spójnej teorii języka, ale został pokazany na tle refleksji uprawianej w filozofii działania i filozofii umysłu.
Fragment recenzji

Praca (…) jest wybitnym dziełem z zakresu współczesnej semantyki językoznawczej. Jest rozprawą teoretyczną i zarazem empiryczną. Świadczy o niezwykłej erudycji autorki. Z jednej strony, prezentuje ogromną literaturę (…) dotyczącą semantyki teoretycznej, filozofii działania, filozofii umysłu, logiki i składni (przede wszystkim języka polskiego), a także poważną dyskusję metodologiczną z poglądami wielu badaczy (w tym uczonych światowego formatu). Z drugiej strony, przedstawia głęboką i wnikliwą analizę składniową, semantyczną i pragmatyczną niemałego zasobu leksykalnego współczesnej polszczyzny.
Fragment recenzji

Współczesne studia w językach chińskich, literaturze i kulturze, tom. 1 obejmują szeroki zakres treści, na który składają się teoretyczne i społeczno-kulturowe studia nad językiem chińskim, nauczaniem chińskiego jako języka obcego oraz chińskim literaturoznawstwem. Mają na celu dostarczenie czytelnikowi najnowszych wyników badań w sinologii.

In the past decade, Chinese studies have flourished and, excitingly, sinologists are at the verge of a revolution in research into different disciplines of this field. Contemporary Studies in Chinese Languages, Literature, and Culture, Vol. 1 covers a wide range of content composed of theoretical and socio-cultural studies of Chinese language(s), teaching Chinese as a second/foreign language, and literary studies, aiming at providing the reader with the latest research findings in sinology. It also serves as an affable and welcoming forum for all interested sinologists (or anyone doing Chinese studies) to exchange new ideas and discuss latest research findings. The nine chapters in this volume will be of interest to linguists, philologists, literary scholars, language instructors, and those eager to tap into the profoundness and mystery of the Chinese language. It is hoped that this volume will contribute to the Chinese studies in the post-pandemic, wartime era.

Dwa dynamiczne zjawiska – przemiany obserwowane we współczesnych społeczeństwach na osi kontaktów kobiet i mężczyzn oraz wpływ Internetu na sferę użycia języka i ewolucję gatunków tekstów – stanowią punkt wyjścia dla lingwistycznych dociekań. Charakter otrzymanego przy pomocy ankiet materiału pozwala na operowanie aparatem pojęciowym eksperymentu skojarzeniowego, to bodziec „małżonek” i konkretne semantyczne markery rubryk wywołują reakcje w postaci wypowiedzi-charakterystyk. Ich systematyzacja odbywa się w dwóch obszarach – funkcji, jakie pełnią w tekście ogłoszenia oraz parametrów, które składają się na poszczególne tekstowe wizerunki partnerów. Książka adresowana jest nie tylko do rusycystów (językoznawców i dydaktyków), lecz także do szerokiego grona czytelników zainteresowanych daną problematyką. Dodatkowo publikacja zawiera użyteczne spostrzeżenia dla autorów formularzy.