Psychoedukacja w terapii uzależnienia od alkoholu

"Książka „Grzech czy choroba” po raz pierwszy została wydana w 1992 roku przez Instytut Psychiatrii i Neurologii. W pięć lat później opublikowało ją wydawnictwo „Akuracik”, Obydwa wydawnictwa miały stosunkowo wąski zasięg. Instytut Psychiatrii i Neurologii sprzedawał książki we własnym kiosku, a „Akuracik” rozprowadzał swoje publikacje przede wszystkim na spotkaniach wspólnot Anonimowych Alkoholików. Książka ta nie miała więc wielkich szans, by dotrzeć do ludzi nieuzależnionych ani do tych, którzy wciąż jeszcze nie przyjęli swego uzależnienia do wiadomości. [...] ... zmieniły się moje poglądy na temat alkoholizmu. Nadal uważam, że nie jest on grzechem, choć każdy uzależniony popełnia pod wpływem alkoholu grzeszne bądź naganne czyny. Ale mam coraz więcej wątpliwości co do tego, czy jest on zwykłą chorobą. Jeśli nawet uznamy, że jest, to bardzo osobliwą. Bo przecież dziesiątki tysięcy trzeźwych alkoholików dowodzą swoim życiem, że można być alkoholikiem, będąc zdrowym człowiekiem. Dziś zatem nie patrzę na alkoholizm przez pryzmat choroby, ale przede wszystkim widzę w uzależnieniu niedostatek pewnych umiejętności życiowych. A w wychodzeniu z niego przede wszystkim edukacyjny proces przełamywania destrukcyjnych nawyków i nabywania nowych umiejętności.” - pisze we wstępie profesor Wiktor Osiatyński

Spis treści

Wprowadzenie
Technologie i sieci cyfrowe jako czynnik rozwojowy i destrukcyjny
Aktywność dzieci i młodzieży w cyberprzestrzeni – charakterystyka wybranych przestrzenni i związane z nimi zagrożenia rozwojowe
Zagrożenia w sieci
Cyberuzależnienia – niektóre doświadczenia pracy diagnostyczno-terapeutycznej
Wytyczne domowej edukacji medialnej i profilaktyki
Podsumowanie

Historia wprowadzania się ludzi w stan odmiennej świadomości, odurzania się, intoksykacji, rauszu, odlotu napisana przez brytyjskiego badacza tej tematyki Stuarta Waltona nie jest typową historią zdarzeń i procesów. Śledzimy ją z kontrowersyjnej perspektywy autora, który rzuca wyzwanie „prohibicjonistom”. Jego podstawowa teza głosi, że człowiek od zawsze poszukiwał takich doznań. Jest to stała wszystkich kultur i cywilizacji. Używki, środki mniej lub bardziej odurzające, legalne lub nie, stale towarzyszą ludzkiemu życiu: kawa, herbata, alkohol, nikotyna, opium, amfetamina, LSD… Walton śledzi ich losy w historii, a jego druga teza brzmi: ograniczanie ich przynosi więcej szkody niż one same. Światowa wojna z narkotykami rodzi wynaturzenia na wzór tych z okresu amerykańskiej prohibicji. Wiele też wskazuje na to, że jest nie do wygrania. Eksperymenty społeczne dowodzą, że legalne udostępnienie narkotyków potrzebującym i chętnym przynosi wyniki ściśle odwrotne, niż wieszczą prohibicjoniści. To są niewątpliwie fakty, tak jak faktem jest kuriozalny stan rzeczy: piątkowy relaks z odrobiną używek mobilizuje światową machinę przymusu, która będzie próbowała zagrodzić ci drogę w odmienny stan świadomości. Oczywiście ta „rekreacyjna” forma odurzenia ma dwa poważne krańce: po jednej stronie patologię uzależnień, a po drugiej rytuał magiczny, odurzenie spod znaku Eleusis i szamanów. Książka Waltona daje nam przynajmniej tyle, że eksponuje całą złożoność i trwałość tego zjawiska.

Psychoedukacja jest jedną z kluczowych metod terapeutycznych na początkowym etapie terapii. Jej znaczenie w leczeniu osób uzależnionych od alkoholu jest ogromne. Dzięki niej pacjent staje się współodpowiedzialny za własne leczenie, a zdobywana wiedza ułatwia identyfikację z własną chorobą oraz buduje motywację do dalszego leczenia. Tylko jak tego dokonać? Każdy terapeuta doskonale zdaje sobie sprawę, jak ogromnego wysiłku wymaga jego praca.

Książka będąca efektem wieloletniej praktyki terapeutycznej służy jako praktyczny przewodnik po najważniejszych tematach zajęć psychoedukacyjnych dla osób uzależnionych od alkoholu. Jest źródłem uporządkowanych informacji na temat podstawowych aspektów uzależnienia oraz zbiorem konkretnych ćwiczeń wspomagających pracę terapeutyczną. Tematy zajęć ułożono w formie scenariuszy, dzięki którym terapeuta prowadzony jest krok po kroku. Poradnik krótko i niezwykle ciekawie wyjaśnia najważniejsze pytania stawiane przez pacjentów podejmujących leczenie. Patroni: Świat Problemów, serwis stopuzaleznieniom.pl

Książka o rodzinie z problemem alkoholowym – skierowana do pracowników socjalnych i asystentów rodziny – ma służyć nie tylko pogłębieniu wiedzy, ale przede wszystkim potrzebom pracy socjalnej. Czytelnik znajdzie tu niewiele rozważań teoretycznych, za to sporo uogólnień na poziomie bliskim praktyce i liczne przykłady. Trudne zagadnienia przedstawione są nie tyle z pozycji chłodnego dystansu, ile współodczuwania, przy czym we wzmocnieniu takiego nastawienia u czytelnika powinny pomóc opo- wieści, zwierzenia, historie zarówno osób pomagajacych, jak i tych, którzy z pomocy korzystali. Jak wia- domo, łatwiej przyjąć i zapamiętać wyrazistą wypowiedź osobistą niż nawet bardzo słuszną tezę ogólną. Książka przedstawia charakterystykę rodziny z problemem alkoholowym od strony jej trudności, sposobu funkcjonowania, specyficznych ról jej członków i relacji pomiędzy nimi. Rozważania o rodzinie alkoholowej kończy rozdział o osobistych trudnościach osób pomagających, z jakimi wiąże się praca socjalna z rodziną alkoholową: kiedy uruchamiają się własne przeżycia lub kiedy kontakt z biedą, cierpieniem, krzywdą wywołuje przeciążenie emocjonalne. Świadomość tego pomaga w odzyskiwaniu równowagi i odnajdywaniu optymalnego dystansu: żeby nie dać się „zalać” nieszczęściem członków rodziny, którym pomagamy, a zarazem zachować zdolność empatii.

Publikacja przedstawia opisy symptomów i psychologicznej perspektywy współuzależnienia, koncepcje współuzależnienia zarówno w ujęciu choroby, jak i zaburzeń osobowości oraz adaptacji do stresującej sytuacji. Dodatkowo są w niej zawarte opisy form pomocy psychologicznej udzielanej osobom współuzależnionym. W prezentowanych badaniach udział wzięły trzydzieści dwie kobiety, które podjęły terapię ze względu na swoje trudności życiowe. Wyniki badań pozwoliły zrozumieć wpływ tych doświadczeń na proces tworzenia przekonań o sobie, interpretowania własnego życia i nadawania mu sensu, wartościowania innych ludzi, i kształtowania relacji z nimi. Książka może służyć za punkt odniesienia w interpretowaniu współuzależnienia jako reakcji adaptacyjnej na trudne i stresujące sytuacje doświadczane w dzieciństwie, które przyczyniły się do wykształcenia takich cech osobowych, które w późniejszym okresie życia zostały rozpoznane jako współuzależnienie.