Reumatologia

Pierwszy numer pod redakcją naukową prof. dr hab. Maria Majdan, skierowany jest do praktykujących reumatologów, lekarzy rodzinnych, nefrologów, kardiologów, ortopedów Został poświęcony tematowi dny moczanowej, jako chorobie ogólnoustrojowej przebiegającej często z wieloma schorzeniami towarzyszącymi.

W numerze omówiono m.in.:
Dnę moczanową (DM), jako chorobę ogólnoustrojową, jej rozpoznanie oraz zasady leczenia. Jest jedną z najpowszechniejszych artropatii zapalnych u człowieka. Częstość występowania DM w krajach wysoko rozwiniętych sukcesywnie wzrasta – obecnie dochodzi do 4% populacji i zwiększa się wraz z wiekiem. Dna moczanowa i hiperurykemia są poważnymi problemami klinicznymi współczesnej medycyny (nie tylko reumatologii).
Zespół metaboliczny (ZM), który stał się jednym z głównych, narastających problemów zdrowia publicznego w najbardziej rozwiniętych krajach świata. Zwykle towarzyszy on zespołowi wspólnie występujących zaburzeń metabolicznych (otyłość brzuszna, upośledzona tolerancja glukozy, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze), określonych łącznie nazwą „zespołu metabolicznego”. Jego nieodłącznym elementem jest hiperurykemia.
Aktualnie stosowane leki w terapii dny moczanowej, zgodne z rekomendacją Europejskiego Stowarzyszenia na rzecz Walki z Chorobami Reumatycznymi (EULAR). Mimo że DM znana jest od starożytności i należy do schorzeń implikujących uciążliwe dolegliwości, a mechanizmy patofizjologiczne jej powstawania zostały stosunkowo dobrze poznane, nadal nie opracowano satysfakcjonująco skutecznych sposobów jej leczenia.

Częstość występowania dny moczanowej wyraźnie wzrasta wraz z wiekiem. W starszym wieku częściej niż w młodszej populacji chorują kobiety. Obraz kliniczny dny moczanowej w starszym wieku różni się od przebiegu dny u ludzi młodszych dlatego często bywa rozpoznawana z dużym opóźnieniem. Leczenie dny moczanowej w wieku podeszłym jest często utrudnione ze względu na liczne schorzenia współwystępujące

Choroby wynikające z odkładania złogów innych niż kryształy moczanu sodu, przede wszystkim związków zawierających wapń. Artropatie wywołane przez kryształy to heterogenna grupa schorzeń, dla których charakterystyczne jest odkładanie różnych substancji mineralnych w obrębie struktur stawowych, ale również w tkankach miękkich. Mimo istotnego postępu w rozumieniu patogenezy krystalopatii wciąż nie jest ona w pełni poznana.

Obrazy kliniczne tocznia rumieniowatego układowego, cz. 2. Na podstawie opisów przypadków to kolejna część monografii uaktualniającą wiedzę dotyczącą tocznia rumieniowatego układowego, przygotowana pod redakcją prof. dr hab. n. med. Marii Majdan. Po omówieniu, w pierwszej część, najbardziej aktualnych zagadnień klinicznych dotyczących TRU, w drugim tomie autorzy skupili się na przedstawieniu opisów przypadków chorych na toczeń, ze szczególnym uwzględnieniem różnych, najczęściej występujących postaci klinicznych choroby. Poddano analizie, m.in. postać stawową tocznia, nerkową, hematologiczną, skórną, także postać z zajęciem układu nerwowego. Zwrócono również uwagę na zespół antyfosfolipidowy.
Mamy nadzieję, że książka będzie przydatna dla lekarzy różnych specjalności w ich codziennej praktyce medycznej, dzięki czemu przyczyni się do dobrego, nowoczesnego diagnozowania i leczenia tocznia rumieniowatego układowego u pacjentów.
SPIS ROZDZIAŁÓW
Słowo wstępne – Maria Majdan
1. Czy to postać przedkliniczna tocznia rumieniowatego układowego - opis przypadku Maria Majdan
2. Postać hematologiczna tocznia rumieniowatego układowego - opis przypadku - Bogdan Kolarz
3. Zajęcie centralnego i obwodowego układu nerwowego w toczniu rumieniowatym układowym na podstawie opisów przypadków - Arkadiusz Koszarny
4. Postać tocznia rumieniowatego układowego z dominującymi zmianami skórnymi – przypadek kliniczny - Joanna Turek, Maria Majdan
5. Zajęcie serca i błon surowiczych w toczniu rumieniowatym układowym na podstawie opisu przypadku chorej – Bożena Targońska Stępniak
6. Zajęcie układu ruchu w toczniu rumieniowatym układowym - opisy przypadków chorych - Dorota Suszek
7. Współwystępowanie kilku klinicznych domen narządowych u jednego chorego - analiza dwóch przypadków chorych na toczniowe zapalenie nerek – Zofia I. Niemir
8. Zajęcie nerek w toczniu rumieniowatym układowym na podstawie opisu przypadku chorej - Ewa Łyś, Maria Majdan
9. Toczeń rumieniowaty układowy z wtórnym zespołem antyfosfolipidowym- opis trzech przypadków chorych -Magdalena Dryglewska, Maria Majdan

Kolejny numer z serii „W gabinecie lekarza specjalisty. Reumatologia”, pod redakcją naukową prof. dr. hab. n. med. Marii Majdan i dr hab. n. med. Ludmiły Grzybowskiej-Szatkowskiej, został poświęcony onkoreumatologii. Z dokładnością omówiono tak ważne zagadnienia jak: miejsce immunoterapii we współczesnej onkologii, powikłania reumatologiczne immunoterapii stosowanej w onkologii, zespoły paranowotworowe oraz zastosowanie radioterapii w leczeniu schorzeń układu ruchu. Przeanalizowano także związek pomiędzy zespołem metabolicznym, hiperurykemią - dną moczanową a nowotworami oraz leczeniem chorób reumatycznych a ryzykiem zawodowym. Monografię kończy opis przypadku wraz z przeglądem piśmiennictwa dotyczący ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń u chorego z rakiem gruczołu krokowego. Publikacja dedykowana jest przede wszystkim reumatologom, onkologom, ale poruszane tematy zainteresują także radiologów oraz specjalistów z innych dziedzin, którzy w codziennej praktyce spotykają się z pacjentami onkologicznymi i reumatologicznymi.

1. Wstęp – prof. dr hab. n. med. Brygida Kwiatkowska

2. Choroba IgG4?zależna – postęp w diagnostyce i leczeniu – dr n. med. Maria Maślińska

3. Dna moczanowa - nowe koncepcje leczenia - prof. dr hab. n. med. Maria Majdan

4. JAK inhibitory – nowa opcja leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów - prof. dr hab. n. med. Brygida Kwiatkowska

5. Nowe kierunki w leczeniu tocznia rumieniowatego układowego - dr n. med. Anna Felis-Giemza

6. Nowe perspektywy leczenia młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów - prof. dr hab. n. med. Violetta Opoka-Winiarska

7. Postępy w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów - dr hab. n. med. Dorota Sikorska, prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Samborski

8. Postępy w leczeniu twardziny układowej - prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Przemysław J. Kotyla

9. Zapalenia naczyń - nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne - dr hab. n. med. Joanna Makowska, prof. dr hab. n. med. Anna Lewandowska-Polak

Kompendium wiedzy z reumatologii uwzględniające choroby, z którymi najczęściej może zetknąć się lekarz w POZ. Książka opisuje badanie narządu ruchu, diagnostykę różnicową, a także problemy związane z leczeniem chorób reumatycznych i efektywne wykorzystanie badania podmiotowego, przedmiotowego i badań dodatkowych. Przygotowana z myślą o lekarzach pracujących w placówkach POZ, lekarzach przygotowujących się do egzaminu z medycyny rodzinnej oraz studentów medycyny. Jest to kolejna część serii w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej.

Z wielką radością oddajemy w Państwa ręce drugie wydanie dziewiątego tomu WIELKIEJ INTERNY – „Reumatologię”. To obszerna praca poświęcona patogenezie, diagnostyce i leczeniu chorób reumatycznych. Dołożyliśmy wszelkich starań, żeby jak najdokładniej oddawała aktualny stan wiedzy.
Jesteśmy świadkami niezwykle gwałtownego rozwoju genetyki, immunologii klinicznej i biologii molekularnej. Dzięki nowym metodom badawczym udało się wyjaśnić patogenezę wielu chorób reumatycznych i na poziomie molekularnym ocenić mechanizmy biorące udział w rozwoju zapalenia. Szczegółowe poznanie patomechanizmu niektórych chorób umożliwiło opracowanie nowych metod diagnostycznych, a nade wszystko skutecznych terapii lekami działającymi na poznane, dokładnie określone miejsca i drogi biologicznego oddziaływania komórek. Do leków tych należy zaliczyć m.in. leki biologiczne, np. przeciwciała monoklonalne skierowane przeciw poszczególnym cytokinom i antygenom komórkowym. Ich zastosowanie istotnie poprawia jakość życia chorych.
Podejmując się przygotowania książki, mieliśmy na uwadze trudności, z jakimi borykają się lekarze, do których trafia pacjent z podejrzeniem choroby reumatycznej. Staraliśmy się wszystkie te problemy przedstawić w sposób przejrzysty, rzeczowy i dokładny: od doboru odpowiednich metod diagnostycznych (badania laboratoryjne, obrazowe) w celu potwierdzenia rozpoznania i oceny aktywności choroby przez diagnostykę różnicową po omówienie skutecznych terapii, powikłań i rokowania.
Specjaliści, w tym polscy, zrzeszeni w międzynarodowych towarzystwach naukowych ciągle opracowują i publikują szczegółowe zalecenia ułatwiające postępowanie w konkretnych sytuacjach klinicznych. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby kryteria diagnostyczne i rekomendacje dotyczące leczenia poszczególnych jednostek chorobowych, zatwierdzone w procesie konsensusu przez najlepszych specjalistów, znalazły się w tym podręczniku. Są one bowiem istotnym źródłem aktualnej wiedzy medycznej, najlepiej przystosowanym do praktycznego wykorzystania „przy łóżku” chorego.
W drugim wydaniu książki zamieściliśmy uaktualnienie wytycznych diagnostycznych i terapeutycznych poszczególnych chorób. Ponadto dodaliśmy rozdziały poświęcone nowym chorobom reumatycznym, tj. chorobom IgG4-zależnym, w tym zespołowi Mikulicza, i chorobom reumatycznym wywołanym przez adiuwanty (ASIA).
„Reumatologia” to obszerny, nowoczesny podręcznik, powstały z myślą o wszystkich lekarzach i studentach pragnących zdobyć, uaktualnić lub poszerzyć wiedzę w tej dziedzinie. Mam wielką nadzieję, że zawarte w nim informacje pomogą wykonywać zawód zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
Jako redaktor naukowy chciałbym podziękować wszystkim, którzy zaangażowali się w pracę nad tym tomem. Dziękuję Autorom poszczególnych rozdziałów, a szczególnie serdecznie Pracownikom Katedry i Kliniki Reumatologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Życzę owocnej lektury podręcznika „Reumatologia” z cyklu WIELKA INTERNA wydawnictwa Medical Tribune Polska.