Rola sołtysów we współczesnych społecznościach wiejskich Płeć jako czynnik różnicujący kapitał społeczny

Rocznik „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” nawiązuje do wydawanych przez Śląski Instytut Nauk „Górnośląskich Studiów Socjologicznych”. W tomie siódmym został podjęty problem szeroko rozumianej socjologii miasta i problemów miejskich. "Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa” – to periodyk adresowany nie tylko do socjologów, lecz także do przedstawicieli innych nauk humanistycznych oraz wszystkich osób zainteresowanych problematyka społeczną.

Problematyka etyczna stosunkowo rzadko podejmowana jest przez socjologów, ponieważ stanowi domenę filozofów i prawników, a ostatnio także ekonomistów, zwłaszcza tych zajmujących się kulturą pracy i zawodu, kulturą organizacyjną oraz etyką życia gospodarczego, zarządzaniem przez wartości i społeczną odpowiedzialnością biznesu.

Zbliżone do terminu „etyka zawodowa” pojęcie „etyka pracy” (work ethics) oznacza „produktywny trud” i ujmuje pracę w aspekcie procesualnym, czasownikowym, jako czynność cenioną przez tych, którzy ją wykonują, a także przez ich otoczenie, głównie pracodawców. Etyka lub kultura pracy w tradycyjnym rozumieniu wiąże się zatem m.in. z niską/wysoką wydajnością pracowników oraz koncepcją wzrostu/regresu gospodarczego, wywodząc się z etyki protestanckiej, w której praca stanowiła nie tylko powinność religijną, lecz także obowiązek moralny.

Jako że współcześnie problematyka etyki zawodowej wykazuje liczne, bezpośrednie lub pośrednie związki ze wspomnianą sferą CSR, etyką społeczną, etyką życia publicznego, a także socjologią moralności, socjologią pracy oraz socjologią instytucji i zrzeszeń, a ponadto poradoznawstwem, zawodoznawstwem, pracą socjalną i polityką społeczną, warto ją podjąć oraz rozwinąć. Właśnie temu ma służyć niniejsza praca, sytuująca się na styku wspomnianych gałęzi i subdyscyplin naukowych, znosząca, a przynajmniej zacierająca, rysowane często zbyt grubą kreską linie demarkacyjne między nimi. Wydaje się bowiem, że płaszczyzną porozumienia jest tu, a z pewnością powinien być, aksjologiczny, a ściślej: etyczny aspekt każdej z wymienionych dziedzin.

Fragment Wstępu

Książka jest pierwszą częścią z zamierzonego, chociaż niezrealizowanego do dzisiaj, cyklu „Opisać życie”. Autor w swoich wspomnieniach prowadzi czytelnika do czasów, gdy miał piętnaście lat. Opowiada o współżyciu wielokulturowej społeczności, o perypetiach w szkole, o wiejskiej codzienności. Często retrospektywnie odnosi się do historii własnego narodu, tej zaczerpniętej ze źródeł pisanych, ale też – kiedy chodzi o gniazdo przodków – z bogatych opowieści rodziców.

*********

And the Vistula flows on

Petro Murianka, a Lemko born in Lower Silesia, where his family was relocated during the Operation Vistula, in his autobiography goes back to the time when he was fifteen years old. He recounts the co-existence of a multicultural community, the trials and tribulations of his school life, his everyday life in the country. He often looks at the history of his own nation in retrospect, drawing from written sources and his parents’ rich narratives.

*********

Petro Murianka (Piotr Trochanowski) – urodził się w 1947 roku na Dolnym Śląsku, gdzie osiedlono jego rodzinę w ramach Akcji „Wisła”. Ukończył Prawosławne Seminarium Duchowne w Warszawie, pracował jako dyrygent chórów cerkiewnych. Jednocześnie był nauczycielem religii, zaś po przemianach 1989 roku również języka łemkowskiego. Napisał i zrealizował kilka sztuk scenicznych. Wydał 5 zbiorów poezji, a także 2 zbiory pieśni (płyty CD) z muzyką do własnych i innych tekstów. Autor elementarza łemkowskiego. Przekładał na łemkowski z innych języków słowiańskich (m.in. obszerny zbiór "Poezja polska"). Od 1989 roku prowadzi łemkowskie czasopismo "Besida", zredagował również ponad 20 almanachów – Lemkivskij Ričnyk, a także kilka zbiorów poetów łemkowskich. Za dzieło życia uważa wielką (580 stron w formacie A4) monografię miejscowości przodków – "Knyha Bilcarevy". Laureat kilkunastu nagród krajowych i zagranicznych.

Termin „adopcja międzyrasowa” odnosi się do sytuacji, w której przynależność rasowa przynajmniej jednego z rodziców różni się od przynależności adoptowanego dziecka do danego typu rasowego. Adoptowane dzieci trafiają przede wszystkim do domów rodzin osób białych z klasy średniej. Różnica w cechach genotypowych między dzieckiem a rodzicami adopcyjnymi zdradza pochodzenie dziecka przed otoczeniem i rówieśnikami już od samego początku jego pojawienia się w rodzinie adopcyjnej. Celem niniejszej książki jest omówienie fenomenu adopcji międzyrasowej i ukazanie, w jaki sposób burzy ona pewien porządek społeczny, oparty na powszechnym rozumieniu kategorii pokrewieństwa i pochodzenia jako kategorii uniwersalnych, naturalnych i przez to trudnych do zakwestionowania. Rozważania mają charakter interdyscyplinarny, ponieważ adopcja międzyrasowa sama w sobie jest zjawiskiem złożonym, które wymaga rekonstrukcji znaczeń pokrewieństwa i pochodzenia wynikających zarówno z teorii naukowych, jak i z wiedzy potocznej oraz jej zdroworozsądkowych uzasadnień.

Praktyczny poradnik jakościowej analizy dyskursów medialnych w prasie, radiu, telewizji, internecie. Książka w przystępny sposób tłumaczy, na czym polega analiza dyskursu (ze szczególnym uwzględnieniem metodologii wypracowanej na gruncie tzw. krytycznej analizy dyskursu), a także ukazuje różnorodne, praktyczne zastosowania jakościowych metod badania tekstu w prasie, mediach elektronicznych, reklamie. Poradnik przeznaczony jest dla studentów dziennikarstwa i medioznawców, może być jednak przydatny także adeptom innych kierunków humanistycznych – socjologii, kulturoznawstwa, historii, nauk politycznych.

Formuła tytułu książki Białe maski / szare twarze – metaforyczna plama Rorschacha – stała się impulsem do rozważań na temat psychofizycznych dyskomfortów i cierpień odczuwanych przez mieszkańców peryferyjnej, środkowo-wschodniej Europy; zachętą do pochylenia się nad dolegliwościami zapisywanymi niestrudzenie przez miejscowych pisarzy, artystów i intelektualistów. W pierwszej części tomu zostały zgromadzone artykuły przedstawiające problematykę ucieleśnionych podmiotowości postrzeganych w kontekście wojny i komunizmu. Autorzy i autorki analizują w niej „przetaczanie się” przez trzy pokolenia perypetii nie/pamięci o Zagładzie i dziedzictwie dwu totalitaryzmów. Druga część książki składa się z tekstów skupionych na doświadczeniu środkowo-wschodnich Europejczyków postrzeganym w perspektywie napięć przestrzennych. Badaczki i badacze opisują rozmaite odmiany wykorzenienia i migracji oraz (utracone najczęściej) poczucie zadomowienia; proponują badanie ucieleśnionych podmiotowości kształtujących się w post/zależnościowym kontekście de/formującym relacje etniczne, klasowe oraz płciowe.