Rolnictwo energetyczne i precyzyjne. Wybrane zagadnienia

Atlas Zboża. Identyfikacja agrofagów i niedoborów pokarmowych.

Producenci roślin zbożowych w naszym kraju borykają się z wieloma problemami. Zmieniający się klimat powoduje, że będziemy obserwować coraz większe natężenie chorób i szkodników. Ponadto ograniczenia legislacyjne związane z Europejskim Zielonym Ładem sprawiają, że ochrona i nawożenie roślin będzie wymagało od producentów większej wiedzy. Atlas Zbóż to publikacja opracowana przez ekspertów z najważniejszych ośrodków rolniczych w kraju.

Autorzy: Prof. dr hab. Witold Grzebisz, dr hab. Zuzanna Sawinska, prof. UPP, dr hab. Łukasz Sobiech, dr inż. Przemysłąw Kardasz, dr inż. Przemysław Strażyński, dr inż. Aleksandra Wieremczuk, dr Tomasz Klejdysz, dr Katarzyna Nijak, mgr inż. Andrzej Brachaczek, mgr inż. Monika Grzanka i inni.

Problematykę związaną z gospodarką żywnościową i obszarami wiejskimi stawia się obecnie w Polsce w ważnym miejscu zainteresowań ekonomiczno społecznych, politycznych a zwłaszcza badawczych. Chodzi tu już nie tyle o samo rolnictwo i jego
kontekst krajowy, jak i globalny, ale kwestie bezpieczeństwa żywnościowego, czy tendencje
w zakresie popytu konsumpcyjnego. Objęcie rolnictwa Wspólną Polityką Rolną Unii Europejskiej stanowiło punkt zwrotny w zakresie dostosowań rynkowych tego sektora. Funkcjonowanie tego sektora zależne jest w znacznej mierze od uwarunkowań egzogenicznych, wpływających na określone procesy adaptacyjne. Implikuje to trudności w ocenie naukowej tych zjawisk i wymaga podejścia interdyscyplinarnego oraz holistycznego traktowania poruszanych
zagadnień. Wciąż istnieją i pojawiają się nowe wyzwania w zakresie kształtu dalszych zmian WPR UE i jego skutków dla funkcjonowania sektora rolnego.

Współczesne rasy świń są poddawane intensywnej selekcji w kierunku przyspieszonego przyrostu tkanki mięśniowej. Wzmożona synteza białek mięśniowych może doprowadzać do zmian fizjologicznych, które mają negatywne następstwa dla cech jakościowych mięsa. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż nowe trendy rynkowe oraz cele strategiczne, choć obserwowane z różnym nasileniem w Europie i na świecie, stawiają sektorowi produkcji zwierzęcej coraz to nowsze wymagania. Najpilniejsze z nich to: reagowanie na zmieniające się wymogi konsumentów, gwarancja bezpieczeństwa żywnościowego, minimalizowanie zagrożenia chorobami odzwierzęcymi, a także zapewnienie zwierzętom dobrostanu, utrzymanie bioróżnorodności, naturalności i integralności środowiska (w tym jego ochrona). W ostatniej dekadzie wzrosła liczba konsumentów, którzy są szczególnie zainteresowani cechami sensorycznymi mięsa oraz produktami tradycyjnymi pochodzącymi z produkcji organicznej. Od szeregu lat odnotowuje się duży popyt na mięso chude, dietetyczne, łatwo przyswajalne. Nabywca coraz większą uwagę zwraca nie tylko na barwę i smakowitość, ale także na wartość odżywczą, w tym szczególnie energetyczną.
Świadomość konsumenta i relatywnie wysokie spożycie mięsa wieprzowego skłaniają do modyfikowania jego składu zgodnie z potrzebami i wymaganiami nabywcy. Szczególnie ważne staje się ograniczenie do niezbędnego minimum otłuszczenia, utrzymanie minimalnej zawartości cholesterolu i optymalnego profilu kwasów tłuszczowych. W związku z tym zagadnienie dotyczące jakości mięsa i jego walorów odżywczych staje się podstawowym problemem nie tylko dla konsumentów, ale także producentów. W dobie globalizacji rynków polskie rolnictwo musi sprostać konkurencji unijnej, a w wyniku liberalizacji wymiany gospodarczej również konkurencji światowej, nie tylko na rynkach międzynarodowych, ale przede wszystkim na rynku krajowym. Z dotychczasowych obserwacji wynika, że troska o środowisko naturalne powoduje w ostatnim czasie nasilające się zainteresowanie żywnością wyprodukowaną w warunkach optymalnych. Szansą dla wielu gospodarstw może być tradycyjna produkcja wieprzowiny, w której ekonomicznie uzasadnione jest stosowanie krzyżowania towarowego. W doborze ras do kojarzeń trzeba kierować się zasadą komplementarności. W celu poprawy jakości surowca mięsnego należy korzystać z możliwości krzyżowania ras rodzimych, doskonale przystosowanych do miejscowych warunków środowiska, z ich dzikim przodkiem – dzikiem europejskim (Sus scrofa scrofa).
W produkcji mięsa pożądanej jakości wykorzystuje się wiedzę o genomie zwierząt gospodarskich użytkowanych rzeźnie. Wyniki światowych badań dowodzą, iż niezwykle interesująca w genetycznym doskonaleniu jakości mięsa może być identyfikacja genów kandydujących i markerów (zarówno fizjologicznych, jak i DNA).

Niniejszy numer czasopisma poświęcony jest zagadnieniom związanym z przetwórstwem surowców rolniczych. Zawarte w nim publikacje omawiają innowacyjne rozwiązania i wdrożenia praktyczne oraz prezentują specjalistyczną wiedzę z zakresu technologii, jakości, zarządzania czy prawa branżowego.

Spis treści [Contents]

Editors’ Note, s. 7-10



Tran Thi Minh Thi: Institutional and Cultural Perspectives in Elder Care in Rural Vietnam [Instytucjonalne i kulturowe aspekty opieki nad starszymi mieszkańcami obszarów wiejskich w Wietnamie], doi 10.7366/wir032019/01, s. 11-30;

Sylwia Michalska, Anna Rosa, Ryszard Kamiński: Innovative Forms of Care for Seniors in Rural Areas of Poland [Innowacyjne formy opieki nad osobami starszymi na obszarach wiejskich w Polsce], doi 10.7366/wir032019/02, s. 31-48;

Tran Quy Long: Access to Social Security for the Rural Elderly in Vietnam [Dostęp osób starszych mieszkających na obszarach wiejskich Wietnamu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego], doi 10.7366/wir032019/03, s. 49-70;

Trinh Thai Quang, Vasoontara Yiengprugsawan: Older People’s Capacities and Mutual Intergenerational Support Provision in Vietnam [Wydolność osób starszych a międzypokoleniowe świadczenie wzajemnego wsparcia w Wietnamie], doi 10.7366/wir032019/04, s. 71-94;

Dang Thanh Nhan: The Role of the Family in Daily Care for the Elderly in Changing Rural Vietnam [Rola rodziny w codziennej trosce o osoby starsze w świetle zmieniającej się sytuacji na obszarach wiejskich w Wietnamie], doi 10.7366/wir032019/05, s. 95-120;

Roman Tesliuk, Vitaliy Krupin: The Ageing of Ukraine’s Population: Demographic Trends, Social and Economic Implications [Starzenie się ludności Ukrainy. Trendy demograficzne, implikacje społeczne i gospodarcze], doi 10.7366/wir032019/06, s. 121-136;



One Hundred Years of Polish Countryside

Marcin Makowiecki: As the Years Passed, With the Flow of Events. A review of Glimpses of the Countryside: One Hundred Years of Polish Countryside by Andrzej Rosner, Ruta Śpiewak, Edyta Kozdroń, doi 10.7366/wir032019/07, s. 137-140;

Uwagi: red. naczelny – Mirosław Drygas periodyk wydawany wraz z Instytutem Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

Spis treści



S t o l a t r o z w o j u p o l s k i e j w s i



Monika Stanny: Ciągłość i zmiana – sto lat rozwoju polskiej wsi – wielowymiarowy dialog naukowy [Continuity and Change – One Hundred Years of the Polish Countryside – A Multidimensional Scientific Dialogue], doi 10.7366/wir042019/01, s. 7-24

Wywiad z Profesorem Zbigniewem Tadeuszem Wierzbickim przeprowadzony przez Michała Łuczewskiego [Interview with Professor Zbigniew Tadeusz Wierzbicki by Michał Łuczewski], doi 10.7366/wir042019/02, s. 25-44

Aleksandra Bilewicz: Wiejska spółdzielczość spożywców 1900−1939. Zapomniana karta z dziejów samoorganizacji wsi polskiej [Rural Consumer Cooperatives 1900–1939: The Forgotten Chapter of Self-organisation in the Polish Countryside], doi 10.7366/wir042019/03, s. 45-66

Adam Koziolek: Od „prasy dla ludu” do „prasy ludowej” − ewolucja polskich czasopism w zaborze austriackim [From “Press for People” to “People’s Press”: The Evolution of Polish Journals in the Austrian Partition], doi 10.7366/wir042019/04, s. 67-86

Karolina Echaust: Meandry polskiej prasy pszczelarskiej w kontekście zmian politycznych i społecznych w Polsce [Selected Bee-keeping Magazines in the Context of Political and Social Changes in Poland], doi 10.7366/wir042019/05, s. 87-108

Marta Błąd: Gospodarowanie ziemią rolniczą w Polsce w latach 2000−2018 [Agricultural Land Management in Poland in 2000–2018], doi 10.7366/wir042019/06, s. 109-140

Mariusz Niestrawski: Narodziny, potęga i schyłek polskiego lotnictwa rolniczego [Birth, Supremacy and the Decline of Polish Agricultural Aviation], doi 10.7366/wir042019/07, s. 141-164

Gabriela Czapiewska: Dialog międzypokoleniowy a aktywizacja społeczna osób starszych w środowisku wiejskim [Intergenerational Dialogue and Social Activation of Older People in the Rural Environment], doi 10.7366/wir042019/08, s. 165-186

Uwagi: red. naczelny – Mirosław Drygas periodyk wydawany wraz z Instytutem Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN