Semickie marzeah a grecki sympozjon. Uczty i kult przodków jako elementy ideologii władzy

Oddany do rąk czytelników tom niniejszego czasopisma zawiera artykuły o zróżnicowanej tematyce związanej z historią regionu. W części pierwszej czasopisma zawarto artykuły, dalsza część to kronika naukowa.

Praca ma charakter biograficzny, skupia się na pokazaniu kariery politycznej ostatniego wojewody mińskiego w dziejach Rzeczypospolitej Adama Chmary. Jest ona sama w sobie interesująca, ale przede wszystkim robi wrażenie skalą awansu, od łowczego mińskiego do wojewody mińskiego, dodajmy co nie jest bez znaczenia pierwszego senatorstwa w rodzinie Chmarów. Jakkolwiek kariera polityczna bohatera stanowi szkielet tego studium, to obejmuje ma ona znacznie szerszy zakres problemów. Przedstawia funkcjonowanie i mechanizmy tworzenia elit w czasach stanisławowskich, pokazuje obraz polityczny prowincji litewskiej, a w tej przestrzeni, przejście od politycznych rozgrywek województwa mińskiego do polityki państwowej państwa polsko-litewskiego. Prezentowane w rozprawie są różne podejścia obywateli – nie tylko A. Chmary – do najistotniejszych kwestii związanych z istnieniem Rzeczypospolitej oraz ogólnie odrysowane są codzienne sprawy w życiu elit stanisławowskich. Sfera polityczna to tylko jedna z nich i to nie zawsze najważniejsza. Na takiej szerokiej płaszczyźnie pokazano także sposoby osiągania sukcesu na drodze publicznej posługi, ale też polityczne meandry życia publicznego na Litwie i słabnącą rolę wielkich litewskich rodów.

W niniejszej książce autor przedstawił problematykę zakresu odrębności ustroju administracji publicznej w Królestwie Polskim w okresie popowstaniowym (1864–1915) w konfrontacji z systemem organizacyjnym administracji w Cesarstwie Rosyjskim. Dociekania autora oparte zostały na dogłębnej analizie przepisów prawnych, stanowiących podstawę organizacji i funkcjonowania aparatu administracyjnego Królestwa Polskiego i Cesarstwa Rosyjskiego w tej epoce. Szczególnie wiele miejsca autor poświecił prezentacji polskiej i rosyjskiej myśli administracyjnej w XIX i na początku XX wieku, ujętej na szerokim tle europejskiej doktryny prawa administracyjnego.

Niniejsza publikacja z dziedziny najnowszej historii analizuje jeden z największych trwających obecnie konfliktów, który od 2001 r. rozgrywa się w Afganistanie. Książka pozwala czytelnikowi zrozumieć, co jest stawką afgańskiej wojny i dlaczego nie chodzi już o to, by ją wygrać, ale raczej o to, by znaleźć „najmniej złe” rozwiązanie polityczne i wycofać się z tego konfliktu z podniesioną głową, nie sprawiając wrażenia, że ustępuje się przed międzynarodowym terroryzmem.
Od 2001 r. w afgańskich górach, podobnie jak wcześniej w Algierii, trwa nienazwana wojna. Wyniszczony i zrujnowany przez ciągnące się od 36 lat walki (obecnie w trakcie intensywnej odbudowy dzięki pomocy społeczności międzynarodowej), otoczony potęgami atomowymi, jest Afganistan centralnym punktem złożonej geostrategii, w której gra toczy się o to, by nie dopuścić do załamania się Pakistanu. A przecież w październiku 2001 r., w momencie rozpoczęcia amerykańskiej operacji, chodziło tylko o to, by zniszczyć obozy szkoleniowe
Al-Kaidy (w odpowiedzi na zamachy z 11 września) i rozbroić talibów... Jak to się stało, że siły koalicyjne uwikłały się w paskudną wojnę pełną zamachów samobójczych, zamaskowanych urządzeń wybuchowych, zbrodni wojennych, „ofiar ubocznych” i zaciekłych walk, choć przecież tutaj – inaczej niż w Iraku – ich interwencja w ramach ISAF jest zgodna z prawem międzynarodowym? Kim są talibowie, powstańcy, których pomysłowość skrajnie utrudnia zastosowanie wszelkich teorii wojskowych? Z jakimi trudnościami boryka się koalicja od czasu zradykalizowania się konfliktu?

Jean-Charles Jauffret, profesor w Instytucie Nauk Politycznych w Aix-en-Provence, prowadzi katedrę Historii wojskowej, obrony i bezpieczeństwa; kieruje programem badawczym „Wspomnienia żołnierzy francuskich z wojny w Algierii” w Krajowym Centrum Badań Naukowych (CNRS).

Piętnaście rozpraw zamieszczonych w niniejszym tomie to owoc badań naukowych autora - profesora historii - prowadzonych w latach 1975-1999 w Afryce. Tematyka publikacji jest bardzo obszerna i dotyczy m.in. najstarszych zabytków cywilizacji afrykańskiej, handlu niewolnikami i walki o jego zniesienie, ekspansji mocarstw europejskich (głównie Wielkiej Brytanii i Niemiec) na Czarnym Lądzie oraz ideologii apartheidu. Dodatkowym walorem publikacji jest przedstawienie związków Polaków z Afryką (zwłaszcza Wschodnią), poczynając od pierwszych udokumentowanych źródłowo danych z dalekiej przeszłości aż po czasy najnowsze.

Analiza strategiczna RP w perspektywie XXI wieku – świeże spojrzenie na współczesność z perspektywy historiozoficznej

Analiza strategiczna RP w perspektywie XXI wieku to dotykająca między innymi geopolityki książka autorstwa doktora Piotra Szczurowskiego. Jest to opracowanie pod wieloma względami nowatorskie i bez wątpienia bezprecedensowe na polskim rynku wydawniczym. Autor analizuje sytuację strategiczną Rzeczypospolitej Polskiej w perspektywie wyjątkowo długiej, bo obejmującej cały XXI wiek. Główną osią analizy strategicznej, przeprowadzonej przez autora, jest teza o schyłku cywilizacji zachodniej, na której poparcie przedstawiono szereg argumentów o charakterze politycznym, ekonomicznym, cybernetycznym czy też biologicznym. Na tle przełomu cywilizacyjnego, którego obecnie jesteśmy świadkami autor przeanalizował sytuację strategiczną Polski, wykorzystując do tego takie narzędzia analizy strategicznej jak analiza SWOT/TOWS oraz analiza kluczowych czynników sukcesu, zaś każdy czynnik poddany badaniu opatrzył rzeczowym uzasadnieniem.

Czy antropologia kulturowa i historiozofia mogą być pomocne w podejmowaniu strategicznych decyzji politycznych?
Zdecydowanie tak, ponieważ zarówno historiozofia jak i antropologia poszerzają perspektywę. Zastosowana w publikacji dyrektywa interdyscyplinarności ma wyjątkowo szeroki zakres. Autor śmiało sięgał po ustalenia między innymi takich dziedzin wiedzy jak historiozofia, historia, ekonomia, geografia, biologia, socjologia, psychologia społeczna, antropologia kulturowa, cybernetyka czy też nauki polityczne i nauki o zarządzaniu.

Przełomowe zmiany cywilizacji poprzez wieki – Polska w wirze wydarzeń
Cywilizacja przez wieki zmienia się. Krytyczne spojrzenie na zmiany i otoczenie, w którym one zachodzą może przynieść korzyści w postaci umiejętności przekucia w sukces szans, wynikających z zachodzących zmian. Do tego jednak potrzebna jest analiza strategiczna wzmocniona szerszą perspektywą historiozoficzną. Warto byłoby mieć to na uwadze, gdy podejmuje się realne decyzje polityczne, wpływające na losy kraju i jego mieszkańców. Autor w swojej książce nie ograniczył się do suchej analizy. Wskazał także kierunki działań strategicznych, które państwo polskie powinno podjąć, jeśli chce efektywnie wykorzystać szanse pojawiające się w jego otoczeniu w XXI wieku. Właśnie interes państwa polskiego był punktem wyjścia przedmiotowej analizy (szkoła realistyczna) przy zastosowaniu - w możliwie jak najdalej idący sposób - podejścia racjonalnego.

Spis treści:

Wstęp
Uzasadnienie wyboru problematyki badawczej
Uwagi metodologiczne
Struktura pracy i sposób komunikacji
Rozdział I: O zagadnieniach fundamentalnych
O spojrzeniach na dzieje ludzkości
O człowieku, czyli o naturze i kulturze
O rozwoju społeczności ludzkich
O gospodarce
O głównych wyzwaniach XXI wieku
O Rzeczypospolitej Polskiej
Rozdział II: Analiza otoczenia dalszego RP
Zastosowane metody analizy
Zdefiniowanie otoczenia dalszego
Zagrożenia w otoczeniu dalszym
Szanse w otoczeniu dalszym
Rozdział III: Analiza otoczenia bliższego RP
Zastosowane metody analizy
Zdefiniowanie otoczenia bliższego
Zagrożenia w otoczeniu bliższym
Szanse w otoczeniu bliższym
Rozdział IV: Analiza wewnętrzna RP
Zastosowane metody analizy
Zdefiniowanie kluczowych czynników sukcesu
Słabe strony
Mocne strony
Wnioski strategiczne i refleksje końcowe
Bibliografia
Netografia