Skandynawia HALAL.

Autorka opisuje postawy nastoletnich muzułmanów z Polski, Turcji i Wielkiej Brytanii wobec demokracji, narodu, praw człowieka, praw kobiet i Unii Europejskiej. Dokładnie omawia formalną edukację obywatelską w tych krajach oraz zasady islamu pod kątem ich obywatelskiego potencjału. Próbuje odpowiedzieć na zawarte w tytule pytanie, czy muzułmanin może być dobrym obywatelem. Kwestia ta – choć kontrowersyjna – od lat pojawia się w kontekście „kryzysu migracyjnego”, integracji imigrantów muzułmańskich, zamachów terrorystycznych i wojen toczących się na Bliskim Wschodzie. Obecność w Europie coraz liczniejszej społeczności muzułmańskiej, do której należą nie tylko imigranci przybywający spoza kręgu cywilizacji zachodniej, lecz także osoby urodzone w Europie, będące obywatelami państw europejskich, uczęszczające do europejskich szkół, stała się faktem. W dorosłość wchodzi właśnie nowe pokolenie europejskich muzułmanów starających się połączyć tożsamość europejską z tożsamością muzułmańską, co jest ogromnym wyzwaniem, ponieważ nieustannie muszą oni udowadniać, że są równoprawnymi członkami zachodniego społeczeństwa.

Publikacja będzie inspirować do większej otwartości na Inność i przełamywania strachu przed wchodzeniem w partnerskie relacje z muzułmanami, jak również motywować muzułmanki i muzułmanów do większej śmiałości w podejmowaniu działań obywatelskich.

Kolejna publikacja Gillesa Kepela – francuskiego politologa i znawcy problematyki islamu, tym razem o rozłamie wewnątrz wspólnoty muzułmańskiej, podzielonej wizją przyszłości islamu. Autor przekonuje, że decydująca bitwa rozegra się w Europie, wśród tutejszych i napływowych muzułmanów. Podkreśla rolę katalizatora, jaką w tym konflikcie odegrały Stany Zjednoczone.
Al’Kaida, aby powstrzymać upadek dżihadu zorganizowała zamachy 11 września. Uderzając w amerykańskiego „dalekiego wroga”, miała nadzieję doprowadzić do triumfu radykalnego fundamentalizmu na całym świecie. Prowokację zorganizowano w chwili, gdy Izraelczycy i Palestyńczycy pogrążyli się w chaosie drugiej intifady.

W tym czasie w Waszyngtonie wpływowe lobby neokonserwatystów na nowo opracowywało interesy strategiczne Stanów Zjednoczonych na Bliskim Wschodzie. Polegały one na jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa Izraelowi i zaopatrzenia w ropę. „Wojna przeciwko terroryzmowi” połączyła aspiracje demokratyczne z próbami podkreślenia własnej hegemonii, ale Amerykanie, zajmując Irak, otworzyli puszkę Pandory. O impasie, w którym znalazł się przede wszystkim świat islamu, ale i polityka amerykańska, świadczy z jednej strony upokarzanie więźniów irackich przez strażników amerykańskich, z drugiej zaś – krwawe egzekucje zachodnich zakładników dokonywane przez bojowników dżihadu.

Chaos zagraża światu muzułmańskiemu i rozdziera jego tkankę społeczną, doprowadzając do fitny, czyli wojny w łonie islamu.

W dużym stopniu bitwa o przyszłość islamu – między nowoczesnością a konserwatyzmem, laicyzacją życia a ekspansją fundamentalizmu – rozegra się w Europie, wśród żyjących tu milionów muzułmanów. Islam europejski stanowi dzisiaj awangardę tej bitwy, wzorzec, na którym skupiają się spojrzenia muzułmanów z całego świata, pragnących żyć bez jarzma autorytarnych reżimów oraz krwawych urojeń bojowników dżihadu.

Wydarzenia 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych, zamachy we Francji, Madrycie, Londynie i dramatyczne wydarzenia wojen domowych związane z rozpadem Jugosławii wstrząsnęły światową opinią publiczną. Te godne potępienia zdarzenia, a także wypowiedzi niektórych polityków utożsamiające islam z terroryzmem umacniały niekorzystny obraz muzułmanów. W tej sytuacji pojawiła się potrzeba naukowej dyskusji, opartej na głębokiej analizie i badaniach, która dałaby odpowiedź na pytanie, czy islam zagraża Europie, czy raczej ją wzbogaca. Zakład Islamu Europejskiego Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego w listopadzie 2010 roku zorganizował ogólnopolską konferencję naukową zatytułowaną „Muzułmanie w Europie. Bogactwo różnorodności czy źródło konfliktów ?”. W konferencji wzięli udział naukowcy z różnych dziedzin: orientalistyki, historii, socjologii, antropologii, stosunków międzynarodowych i literaturoznawstwa. Ich referaty, zebrane w niniejszej książce, opisują zróżnicowaną pod względem kulturowym, społecznym, politycznym i artystycznym europejską mniejszość muzułmańską, której obecność wpływa na kształt społeczeństw starego kontynentu.

Zakład Islamu Europejskiego na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego od 1994 roku zajmuje się badaniem mniejszości muzułmańskich w Europie. Badania dotyczą przede wszystkim historii obecności muzułmańskiej w Europie, zagadnień integracji, rozwój ruchów społecznych, politycznych i kulturalnych europejskich muzułmanów oraz organizacji życia religijnego tej grupy.

Książka ukazała się pod honorowym patronatem Polskiego Komitetu do spraw UNESCO, Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz Fundacji Uniwersytetu Warszawskiego.

Ismailici to ugrupowanie muzułmańskie, które w VIII w. wyodrębniło się z szyizmu. Przez całe stulecia wiadomości o nim czerpano jedynie z relacji wrogich im autorów sunnickich oraz kronik krzyżowców, dlatego nauczanie i praktyki tej społeczności obrosły mitami i legendami (opowieść o asasynach podległych Starcowi z Gór). Odkrycie w pierwszej połowie XX w. licznych materiałów źródłowych, zachowanych w prywatnych kolekcjach, nadało nowy wymiar badaniom nad rolą i znaczeniem ismailitów w dziejach islamu. F. Daftary, na podstawie rzetelnej analizy naukowej dostępnych źródeł, przedstawia fascynujący obraz dramatycznej historii tego ugrupowania, w której okresy prześladowań i wewnętrznych schizm przeplatały się z wiekami potęgi i rozwoju, m.in. przebieg kształtowania się doktryny, państwo Fatymidów w Afryce Północnej i Egipcie (X-XII w.), wspólnotę perskich wyznawców skupionych wokół ośrodka w twierdzy Alamut (XI-XIII w.), a po jej zniszczeniu proces wyłaniania się współczesnych form ruchu (m.in. społeczności chodżów pod przywództwem Aga Khanów). Autor przybliża także skomplikowane i okrywane tajemnicą zasady wiary, zwłaszcza ezoteryzm i oczekiwanie na przyjście mesjasza-mahdiego, oraz omawia twórczość wybitnych myślicieli ismailickich.

Farhad Daftary jest wybitnym badaczem dziejów ruchu ismailickiego i opublikował wiele znaczących studiów z tej dziedziny, m.in. The Ismailis: Their History and Doctrines oraz The Assasin Legends: Myth of the Ismailis, redagował także Mediaeval Ismaili History and Thought. Regularnie współpracuje z Encyclopaedia Iranica i Encyclopaedia of Islam. Obecnie kieruje pracą Department of Academic Research and Publications w The Institute of Ismaili Studies w Londynie.

Nota o tłumaczce:
Katarzyna Pachniak, arabistka, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje Zakładem Arabistyki i Islamistyki Wydziału Orientalistycznego UW. Specjalizuje się w zakresie muzułmańskiej teologii, filozofii i herezjografii, publikując prace z tej dziedziny, m. in. Doktryny isma’ilickie w dziełach Al-Kirmaniego. Przetłumaczyła z arabskiego Al-Ghazali. Doskonała waga. Ratunek przed zabłądzeniem, a z języka francuskiego i angielskiego wiele współczesnych prac poświęconych islamowi, jak: Henry Corbin, Historia filozofii muzułmańskiej, Abdallah Hammoudi, Pielgrzymka do Mekki, Malcolm C. Lyons, David E.P. Jackson, Saladyn.

Rozmowy o islamie to dialog dwóch osób zawodowo zajmujących się szeroko pojętym światem islamu. Katarzyna Górak-Sosnowska, jako pracownik naukowo-dydaktyczny i autorka wielu poważnych publikacji, głównie bada i opisuje, choć nie stroni też od obserwacji. W tej książce to ona odpowiada na pytania, tłumaczy i prostuje, ale zdarza się jej również podchwytliwie pytać. Wojciech Cegielski - jako dziennikarz często podróżujący po Bliskim Wschodzie – na co dzień obserwuje, bada i relacjonuje, ale jest też mistrzem zadawania pytań. Tutaj też to on je formułuje, ale zdarza się, że czerpiąc z własnych doświadczeń również dopowiada. O czym rozmawiają? O bardzo różnych aspektach współczesnego świata islamu. Niektóre z tych tematów przewijają się codziennie w wiadomościach, inne mogą jawić się jako całkowita nowość. Wszystkie są omawiane rzetelnie i obiektywnie, czego gwarantem są doświadczenie i zawodowa pozycja rozmówców. Czternaście rozdziałów, z których każdy jest odrębną całością, poświęcono m.in. Arabskiej Wiośnie Ludów, samozwańczemu kalifatowi Państwa Islamskiego, kryzysowi uchodźczemu, radykalizmowi i terroryzmowi, miejscu kobiety w islamie, stereotypom, muzułmanom w Europie i w samej Polsce, kulturze konsumpcyjnej, muzułmańskiej bankowości czy arabskim petrodolarom. Są tu więc zarówno tematy bardzo aktualne, jak i ponadczasowe; takie, o których napisano tomy i dopiero pojawiające się w debatach. A każda z tych rozmów jest nieocenioną skarbnicą wiedzy.

„Takie książki jak ta są bardzo potrzebne. Przykro się robi, słuchając poważnych niejednokrotnie ludzi opowiadających niestworzone rzeczy o świecie islamu i muzułmanach. Dlatego polecam tę książkę. Może coś zrozumiemy”.

Profesor Janusz Danecki, fragment Wstępu

W Maroku kobiety w minispódniczkach sądzi się za obrazę moralności. Homoseksualistów linczuje się na środku ulicy. Zakochanym, którzy trzymają się za ręce, grozi więzienie. Zgwałconą trzynastolatkę przymusza się do małżeństwa z oprawcą. I wszyscy udają, że nikomu nie dzieje się krzywda. Leila Slimani, wybitna francuska pisarka i dziennikarka marokańskiego pochodzenia, podczas trasy promującej w Maroku jedną z jej prowokacyjnych powieści, wywołuje takie poruszenie, że dziesiątki kobiet decydują się powierzyć jej swoje najintymniejsze historie.
Opowiadają o swoich relacjach z mężczyznami, o ograniczeniach, jakie nakłada na nie islam, o tym jak próbują się odnaleźć w kraju, który jest zakładnikiem religii i patriarchatu. Ich przełamujące tabu historie wstrząsają, poruszają i złoszczą. To osobista, a jednocześnie politycznie zaangażowana opowieść o społeczeństwie zatruwanym kulturą kłamstwa i przemocy, która niewiele ma wspólnego z opowieściami o Szeherezadzie. W świecie, w którym seks jest towarem i narzędziem władzy, kobiety odzyskują prawo do opowieści o swoim losie i wreszcie stają się podmiotami swoich historii. Zabierając głos, posługują się najpotężniejszą bronią przeciwko nienawiści i powszechnej hipokryzji. Słowami.
Jeśli chodzi o erotykę, Maroko to kraj schizofrenicznych sprzeczności. Z jednej strony nieograniczony dostęp do pornografii, a z drugiej – obsesja na punkcie błony dziewiczej. Małżeństwa nastolatek, powszechne oburzenie z powodu koncertu Jennifer Lopez, legendarne prostytutki z Marakeszu i fatwa za czułe zdjęcia na Facebooku. W tej książce znalazło się również miejsce na historie biograficzne: głos prostytutki, nieśmiałej studentki szukającej miłości i lesbijki z liberalnej rodziny. Leila Slimani zgrabnie i z wyczuciem meandruje między tymi paradoksami. Z eseistyczną brawurą tłumaczy mechanizmy kulturowe. Dzięki autorce zaglądamy do świata erotyki Orientu, obwarowanego licznymi tabu, które udaje się jej pokazać z wrażliwością i uważnością. Przeczytaj tę książkę, żeby lepiej zrozumieć skomplikowany i fascynujący świat marokańskiej seksualności. Agata Romaniuk, reporterka, autorka m.in. książki Z miłości? To współczuję. Opowieści z Omanu