Śledzenie początku narodów słowiańskich

Praca składa się z czterech zasadniczych rozdziałów.
Pierwszy o charakterze wprowadzającym opisuje dzieje społeczności ukraińskiej w Polsce w latach 1918–1989. Jego zamieszczenie w zamyśle autora ma pomóc zrozumieć istotę trudnych relacji polsko-ukraińskich i wskazać podłoże zainteresowania aparatu bezpieczeństwa problematyką ukraińską. Akcent został położony na okres po II wojnie światowej tożsamy z ramami chronologicznymi pracy. W pierwszej kolejności opisałem próby przystosowania Ukraińców do nowej rzeczywistości, działalność konspiracyjną, wysiedlenia do USRR w latach 1944–1946 i akcję „Wisła” z 1947 r. Scharakteryzowałem też stosunki wyznaniowe w ramach podlegających przekształceniom Cerkwi greckokatolickiej i prawosławnej. W następnych etapach naszkicowałem sytuację Ukraińców na Ziemiach Zachodnich i Północnych oraz zmianę taktyki władz skutkującą powstaniem sieci szkolnictwa z ukraińskim językiem nauczania i Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Kondycji UTSK oraz próbom powołania odrębnej organizacji łemkowskiej poświęciłem następne partie tegoż rozdziału. Uwypukliłem wpływ przełomowych wydarzeń politycznych, zwłaszcza tzw. karnawału „Solidarności” i roku 1989, na aktywność społeczności ukraińskiej.
Rozdział drugi, poświęcony działaniom aparatu bezpieczeństwa wobec Ukraińców w latach 1944–1954, podzielony jest na jedenaście podrozdziałów tematycznych. W pierwszej kolejności wskazałem w nich struktury Urzędu Bezpieczeństwa aktywne w działaniach „po linii” ukraińskiej i opisałem udział funkcjonariuszy „bezpieki” w postępowaniu przeciw Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii do kwietnia 1947 r. Nieco miejsca poświęciłem przy tym zaangażowaniu w operacje przeciwpartyzanckie i przesiedlenia ludności radzieckich funkcjonariuszy i żołnierzy radzieckiego aparatu bezpieczeństwa (NKGB i NKWD). Kolejnym ważnym etapem rozważań jest uczestnictwo „bezpieki” w akcji „Wisła”, zwłaszcza w działaniach mających na celu rozpoznanie i likwidację podziemia, oraz późniejszych operacjach „doczyszczających” w Lubelskiem, Rzeszowskiem i Krakowskiem. Ich następstwem były działania operacyjno-śledcze w Centralnym Obozie Pracy (COP) w Jaworznie i zakrojone na dużą skalę poszukiwania ukraińskich konspiratorów w województwach zachodnich. Osobny podrozdział dotyczy operacji Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego skierowanych przeciw ukraińskim organizacjom emigracyjnym: Zagranicznym Formacjom Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (ZCz OUN, frakcja banderowska, OUN-B), Kierownictwu Ukraińskich Nacjonalistów (PUN, melnykowski odłam OUN, w skrócie OUN-M) i Ukraińskiej Gwardii Narodowej (UNH, zwolennicy Tarasa (Maksyma) Borowca „Tarasa Bulby”). W dalszej kolejności skoncentrowałem się na zagadnieniu rozpracowania środowisk dawnych żołnierzy SS „Galizien” i policjantów oraz członków ukraińskich organizacji społecznych działających za aprobatą niemieckich władz okupacyjnych. Podrozdział dziesiąty poświęciłem inwigilacji i represjom wymierzonym w duchowieństwo greckokatolickie i prawosławne. Ostatnie opisane zagadnienie stanowi
współpraca „po zagadnieniu” ukraińskim polskiego Urzędu Bezpieczeństwa z organami bezpieczeństwa ZSRR i Czechosłowacji. Ze względu na większy zasób materiałów archiwalnych szerzej opisana jest współpraca z czechosłowackim StB.
W rozdziale trzecim przedstawiłem aktywność „po zagadnieniu” ukraińskim Urzędu Bezpieczeństwa i jego następczyni – Służby Bezpieczeństwa w latach 1954–1989. W pierwszym podrozdziale wskazałem ogniwa organizacyjne policji politycznej, do których kompetencji należała problematyka ukraińska. Nieodzowne było przedstawienie struktur wspomagających działania operacyjne w obrębie Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Podałem też przykłady kooperacji z pionem kryminalnym MO, wojskowymi służbami specjalnymi i Wojskami Ochrony Pogranicza. W kolejnym etapie rozważań scharakteryzowałem wpływ destalinizacji porządku politycznego na zmianę taktyki działań „bezpieki”, która umiejętnie dopasowała się do „nowej” rzeczywistości. Efektywnie wykorzystała liberalizację przepisów paszportowych i ustawę amnestyjną. Kolejnym poruszonym wątkiem tematycznym o kluczowym znaczeniu jest współpraca UB/SB ze służbami specjalnymi Związku Radzieckiego i Czechosłowacji. W tym przypadku dysponujemy stosunkowo dobrą bazą źródłową obrazującą kooperację z KGB i znacznie słabszą ilustrującą kooperację z StB. Konsekwencją współdziałania były gry operacyjne wobec trzech odłamów OUN, UNH, ZP UHWR, organizacji łemkowskich i URDP, które dzięki systematycznemu rozwojowi kontaktów transgranicznych zyskały nową dynamikę. W zakres współpracy wchodziło też, omówione w następnym podrozdziale,
ostateczne rozliczenie tzw. zaszłości wojennych, czyli poszukiwanie i represjonowanie dawnych kolaborantów i partyzantów obciążonych przestępstwami wobec ludności cywilnej i przedstawicieli komunistycznych sił rządowych. Kolejne fragmenty pracy poświęciłem inwigilacji Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, zalążków organizacji łemkowskiej i wspólnot wyznaniowych. W osobnych podrozdziałach opisałem działania UB/SB wobec placówek szkolnictwa z ukraińskim językiem nauczania i ukraińskiego środowiska akademickiego w Polsce. Ostatni wątek tematyczny poruszony w niniejszym rozdziale dotyczy operacyjnego rozpoznania kontaktów Ukraińców z polską opozycją demokratyczną.
Czwarty rozdział jest próbą opisu i analizy wykorzystanych przez „bezpiekę” wobec ludności ukraińskiej środków, metod i form pracy operacyjnej. W pierwszej kolejności zarysowałem rolę odegraną przez osobowe źródła informacji i uzupełniające efekty ich pracy rzeczowe środki pracy operacyjnej. W następnych podrozdziałach omówiłem rewizje domowe i tajne przeszukania, rozmowy operacyjne, działania propagandowe i ingerencję w politykę kadrową przedsiębiorstw i instytucji. Szerszego zaprezentowania wymagał udział aparatu bezpieczeństwa operacjach przesiedleńczych z lat 1944–1947 oraz wpływu na migracje krajowe i zagraniczne polskich Ukraińców. Osobny podrozdział poświęciłem współpracy z władzami partyjnymi i administracyjnymi. Kolejne partie niniejszej pracy opisują najbardziej znane metody działań policji politycznej: zatrzymania, kombinacje, gry, dezintegracje i rozpracowania operacyjne.
Czwarty rozdział zamyka omówienie form pracy operacyjnej, w którym zamieściłem i zilustrowałem przykładami kategorie spraw operacyjnych zakładanych przez UB/SB w latach 1944–1989. (Fragment Wstępu)

Prezentowany tom „Średniowiecza Polskiego i Powszechnego” tym razem jest pokłosiem międzynarodowej konferencji pt. „Pogranicza Europy Środkowo-Wschodniej - ludzie pogranicza i elity regionalne”. Została ona zorganizowana przez Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w dniach 7-9 grudnia 2009 roku w Katowicach i Ustroniu. Referaty polskich i ukraińskich badaczy, którzy wystąpili w panelu średniowieczno-nowożytnym na tej konferencji, zostały na potrzeby niniejszego wydawnictwa zmienione, rozbudowane i w tejże postaci opublikowane. Dotyczą one takich kwestii, jak: przemiany kulturowe śląskich elit w XIII wieku pod wpływem recepcji zachodnioeuropejskich wzorców; symbolika wielbłąda w śląskiej heraldyce rycerskiej w XIV wieku; relacje między biskupem kamieńskim Hermanem von Gleichen a książętami pomorskimi i margrabiami brandenburskimi; polityka małżeńska w rodzinach monarszych; postawa elit Prus Królewskich wobec zagrożenia tureckiego w XV wieku; kontakty Giedyminowiczów i Piastów; elita ziemi dobrzyńskiej na przełomie XIV i XV wieku; elity intelektualne; Władysław Opolczyk w ocenie klasyka historiografii ukraińskiej M. Hruszewskiego; kształtowanie się struktur administracyjnych w ziemi lwowskiej do końca XV wieku; późnośredniowieczne i nowożytne elity chłopskie i małomiasteczkowe.

Książka jest powieściowym zapisem podróży po Afganistanie latem 2001 r. i wynikiem wypraw badawczych do Azji Środkowej. Bogato ilustrowana, zawiera szczegółowe informacje nt. codziennych zwyczajów, obyczajowości, wierzeń i zawiłości najnowszej polityki Afganistanu. Czytelnik znajdzie w niej szczegółowe kalendarium, które przybliży historię Afganistanu, przede wszystkim zdarzenia ostatnich 22 lat. W Dodatku umieszczono m. in. pełny tekst wywiadu z Ahmedem Shahem Masudem, afgańskim bohaterem narodowym i charyzmatycznym przywódcą, zabitym przez terrorystów miesiąc później.

Mit dem Vertrag über gute Nachbarschaft und freundschaftliche Zusammenarbeit, der am 17. Juni 1991 unterzeichnet wurde, wurden die Grundlagen für die bilateralen Beziehungen zwischen Polen und Deutschland gelegt. Es ist kein Zufall, dass seine politische Bedeutung mit der des deutsch-französischen Elysée-Vertrags (unterzeichnet am 22. Januar 1963) verglichen wird. Als „großer“ Vertrag ist er das Symbol der guten deutsch-polnischen Nachbarschaft.

Dank der in diesem Vertrag bekräftigten und festgelegten Möglichkeiten konnte die deutsch-polnische Nachbarschaft durch intensive Wirtschaftsbeziehungen und ein ständig wachsendes Netz persönlicher und institutioneller Kontakte und Beziehungen mit Inhalt gefüllt werden. Die deutsch-polnische Nachbarschaft ist fest in der Europäischen Union verwurzelt, die den Status der wirtschaftlichen Akteure und die Rechte der EU-Bürger schützt und garantiert.

Die gute deutsch-polnische Nachbarschaft ist „immun“ geworden gegen politische Turbulenzen und Versuche, alte Ressentiments für kurzfristige politische Zwecke zu instrumentalisieren. Dies ist der Beweis der tatsächlichen Errungenschaften der letzten dreißig Jahre deutschpolnischer Nachbarschaft und der Bedeutung dieses „großen“ Vertrags.

Już za chwilę zabłysną latarnie uliczne wzdłuż chodników i znów pójdziemy Wałami Hetmańskimi w kierunku Teatru Wielkiego...

W dworku na Kaleczej Góra, Stanisław Wronowski stoi pośrodku rzęsiście oświetlonego salonu, rozgląda się, sprawdzając czy wszystko jest na miejscu - za chwilę podjadą powozy i wysiądą największe sławy tego miasta - wieczór w towarzystwie muzyków, literatów i aktorów będzie jak zwykle najlepszy we Lwowie. Wtorki warto spędzać u dyrektora Ossolineum Adama Kłodzińskiego, czwartki u literata Józefa Dzierzkowskiego. Do domu Władysława Bełzy ściągają znani goście z całego kraju, tu mogą liczyć na gościnę, długie rodaków rozmowy i nalewki serwowane przez pana domu. Matki szykując kolacje zapalają lampy naftowe, ojcowie zrzucają cylindry i surduty, zasiadają do czytania "Gazety Lwowskiej". Tyle jeszcze chcą zrobić, śpieszą się bardzo i starają. Kolekcjonują, budują, fundują i zakładają - szlifują diament miasta. Czas ucieka nieubłaganie, zmieniają się ludzie i układy polityczne, a miasto Lwów urodzone z ich pracy, beztroski oraz marzeń nie przestaje zadziwiać i zachwycać.

Flores astrologie Albumasara były jednym z najbardziej popularnych dzieł do nauki astrologii tego autora, powielanym tak w wersjach rękopiśmiennych, jak i drukowanych w Europie XV i XVI wieku. Po wielokroć odwoływali się do niego średniowieczni astrologowie wywodzący się z kręgu kultury chrześcijańskiej. Flores astrologie vel Liber florum, ukazało się drukiem po raz pierwszy w roku 1488 w Wenecji przez znakomitego drukarza i wydawcę Erharda Ratdolta. Ponowny dodruk miał miejsce w roku 1495. Do roku 1506 opublikowano kolejne 3 wydania już w wersji starodruku. Drukarze chętnie podejmowali się druku tego dzieła, gdyż cieszyło się ono niesłabnącą popularnością. Świadectwem tego jest znaczna liczba zachowanych po dziś dzień egzemplarzy starodruków, przechowywanych w europejskich, a więc również w polskich zbiorach bibliotecznych. Niniejsze polskojęzyczne tłumaczenie Flores Astrologie stanowi cenne źródło dla historyków, historyków nauki, ponadto dla badaczy historii kultury życia codziennego w średniowieczu, jak również dla kulturoznawców, badaczy kultury islamskiej i filozofów przyrody.