Słownik biograficzny profesorów uniwersytetów Drugiej Rzeczypospolitej. Uniwersytet Poznański

Since the initial arrival of Spanish, French and English explorers, North America has stirred controversies, discussions and conflicting interpretations. A source of fascination for explorers, settlers and those in the Old World, the continent has, not surprisingly, generated many myths, fictions and stereotypes. The United States of America, the first independent country established on the continent, in particular and virtually from its inception engendered various interpretations and misinterpretations, readings and misreadings, as expressed in scientific, scholarly and artistic endeavors. The United States meant different things to residents, who had to deal with the country’s sometimes painful realities, and to prospective immigrants, for whom America was primarily a noble idea or a dream. Even today, extreme variations in perspective predominate: America and Americans are portrayed from radically different and often mutually exclusive viewpoints. The present volume offers essays which detail the various ways in which the United States, its people, its history and its culture have been depicted, understood and misunderstood throughout centuries. The authors explore this vast subject with reference to literature, film, music, painting and politics. They write about the past, the present and the potential future using different methodologies which reflect the polyvocal nature of their subject. The image of America and its people that emerges is far from smooth and consistent, but that is entirely in keeping with the inexhaustible complexity and the infinite variety of the nation under consideration in this volume.

Publikacja powstała z okazji 75. rocznicy urodzin Profesora Adama Massalskiego. Grono przyjaciół, współpracowników i uczniów Jubilata przygotowało tę księgę jako wyraz wielkiego uznania dla jego dorobku i dokonań. Profesor Adam Massalski jest nie tylko znakomitym historykiem: wytrawnym badaczem polskich dziejów XIX i XX wieku, lecz także doskonałym erudytą, archiwistą, muzealnikiem, organizatorem konferencji, paneli dyskusyjnych i badań zespołowych, pomysłodawcą licznych projektów naukowych, promotorem kilkudziesięciu doktoratów oraz inspiratorem wielu habilitacji.
W prezentowanym tomie zamieszczono artykuły przygotowane z okazji nadania Profesorowi w 2015 r. tytułu Członka Honorowego Kieleckiego Towarzystwa Naukowego.

Książka dotyczy historii państwa Kilindich, leżącego w górach Usambara w Afryce Wschodniej, na obszarze dzisiejszej Tanzanii. Autor próbuje odpowiedzieć na pytania wiążące się z powstaniem i funkcjonowaniem tego państwa okresie od połowy XVIII wieku do utraty niepodległości w 1895 roku. Praca opiera się na założeniach, że państwo Kilindich funkcjonowało dzięki - dającej korzyści obu stronom - swoistej umowie społecznej, zawartej pomiędzy lineażem panującym rodu Kilindich a wspólnotami plebejskimi. Odtwarzając układ sił i rozkład ciężarów związanych z utrzymaniem instytucji państwa, autor odczytał treść tej umowy i sposób, w jaki interpretowali ją uczestnicy.

Przez pięć i pół wieków od założenia pierwszego w Polsce biskupstwa istniały w Poznaniu zaledwie dwie szkoły średniego typu: szkoła katedralna i założona w XIV. wieku przy kościele św. Marii Magdaleny szkoła miejska. Na dalsze studia, najczęściej teologiczne, wysyłano młodzież do Włoch lub na Akademię Krakowską. Dopiero w roku 1519 powstała w Poznaniu za sprawą Jana Lubrańskiego, gorącego humanisty i biskupa poznańskiego, wyższa uczelnia, zwana od jej założyciela Kolegium Lubrańskiego. Zasłużony biskup ten uposażył szkołę dobrami Stawiszyn pod Kaliszem. Fundację zatwierdził r. 1520 Zygmunt Stary. Sam biskup nie doczekał się wykończenia gmachu szkolnego. Uczynił zaś szkołę kolonią Akademii Krakowskiej i stąd zwano ją też szkołą akademicką, a nawet akademią.

„Dadzą mi manierkę z gorzałczyną…” śpiewali ongiś żołnierze, opowiadając o swoim niełatwym losie.

Książka podejmuje niezmiernie istotny i subtelny problem wczesnego chrześcijaństwa, który, jak zaznacza autor we wstępie, był „decydujący o sensie istnienia nowego wyznania”, mianowicie kwestię boskości Jezusa Chrystusa. Śledzi zjawisko anomeizmu, którego przejawy dostrzega już w teologii przednicejskiej, a które zyskało wyraz w wielkich heterodoksyjnych nurtach IV wieku, jakimi były arianizm, neoarianizm i eunomianizm. Należy zgodzić się z Autorem, że anomeizm i dyskusje z nim związane stanowiły problem zarówno teologiczny, jak też filozoficzny, a niekiedy nawet filologiczny. Ważnym walorem pracy jest jej charakter źródłowy. Wykorzystuje też obszerną literaturę przedmiotu, o czym świadczą obszerne przypisy oraz obfita bibliografia, ale przede wszystkim odniesienia w tekście do dyskusji czy opracowań istniejących w literaturze naukowej, także w tej najnowszej.