Śmierć krytyka Kultura uczestnictwa a przemiany krytyki XX i XXI wieku

Prezentowana monografia to specyficzna kontynuacja refleksji badawczej zapoczątkowanej książką Między rusofobią a rusofilią. Postawy, poglądy i realizacje w literaturze polskiej od XIX do XXI wieku (Gdańsk 2016). Kontynuacja , ponieważ uwaga wielu autorów, jak w poprzedniej publikacji, skoncentrowana została na analizie artystycznych formuł ujawniania się postaw polskich wobec Rosji. Specyficzna, gdyż szkice podporządkowane zostały namysłowi: czy (i jak) możliwe było (jest) polskie pisanie o Rosji bez wpadania w którąkolwiek ze skrajności: rusofobię i, znacznie rzadziej, rusofilię? [...] Autorzy prezentowanych szkiców podjęli wysiłek odnalezienia takich twórców, w których podejściu trudno się doszukać znaczących nastawień apriorycznych: symptomów rusofobii bądź rusofilii, idiosynkrazji bądź adoracji. (Ze Wstępu).

Publikacja prezentuje muzykę Karaibów, jednak widzianą z perspektywy politologicznej. Autor wskazuje, że rozwój poszczególnych nurtów muzyki latynoskiej wiąże się ściśle z historią polityczną regionu i z procesami narodotwórczymi.

W problematykę książki wprowadza analiza zjawiska hybrydyczności oraz kształtowania się tożsamości narodowej w przestrzeni państwa narodowego i przestrzeni diasporycznej. W kolejnych rozdziałach autor opisuje muzykę Kuby, Dominikany, Portoryko, Jamajki oraz Trynidadu i Tobago, odnosząc się także wybiórczo do innych państw karaibskich, takich jak Barbados, St. Lucia, Haiti i Antyle francuskie. Praktyki muzyczne w poszczególnych krajach rozważane są na szerszym tle politycznym, etnicznym i antropologicznym.

Zygmunt Kałużyński nigdy nie oczekiwał, by jego czytelnicy zgadzali się ze wszystkim co pisał. Ważniejsza była dla niego wymiana myśli a nawet ożywiająca umysł prowokacja. To była istota jego publicystyki! Przecież nie był profesorem ani nauczycielem; był krytykiem filmowym i poszukiwaczem prawdy, którą potem na swoją odpowiedzialność głosił. Czasem upierał się przy niej, ale nigdy tych, którzy mieli inne zdanie nie lekceważył. Uważał, że dopiero w ogniu dyskusji powstają myśli, które się liczą.
Rozmowy z Zygmuntem Kałużyńskim były intelektualną rozkoszą. Przekonywałem się o tym przez prawie 30 lat naszej współpracy w telewizji ("Warianty", "Perły z lamusa" i wiele innych programów), w radiu, w tygodnikach "Polityka" i "Wprost", w czasie spotkań z czytelnikami i w trakcie pisania naszych 8 wspólnych książek. Przeszedłem wszystkie fazy: od zafascynowanego niepokornym krytykiem ucznia aż po jego przyjaciela, który przyjął na siebie zadanie zapewnienia mu nieśmiertelności. Przynajmniej w pamięci pokoleń, z którymi sam będę miał do czynienia.
30 września 2009 roku minęło pięć lat od śmierci Kałużyńskiego. Dopiero po tak długim okresie jestem gotowy, by przedstawić naszą ostatnią książkę złożoną prawie w całości z nigdy dotąd niepublikowanych rozmów. Nagrywałem je w czasie choroby Zygmunta, gdy nastał czas w naturalny sposób skłaniający do prywatnej refleksji i podsumowania. Teraz wreszcie mogliśmy w naszych dialogach wyjść poza magiczny krąg tematyki filmowej i porozmawiać o tym, co w naszym życiu najważniejsze.

Książka Doroty Barańskej pokazuje, że pojęcia zła i dobra są kluczowymi elementami obecnymi nie tylko w japońskim folklorze, ale w całej kulturze popularnej – od rozrywki ludowej poprzez animację do gier video. Stawia tezę, że kultura rozrywkowa jest niezwykle silnie związana z religiami Japonii, czerpie z buddyzmu, shinto, magii. I choć samo nawiązanie nie jest niczym niezwykłym, niezwykła jest drobiazgowość w przedstawianiu elementów tradycyjnych w nowej formie. Dzięki niej kultura popularna Japonii staje się źródłem do badań nie tylko nad samą kulturą, ale też nad religią, społeczeństwem, moralnością.

Analizując twórczość Petera Taylora (1919-1994), autorka podejmuje w książce temat współczesnej kobiecości amerykańskiego Południa jako praktyki performatywnej. Wychodząc z założenia, że kobiecość ta zasadza się na modelu "Idealnej Opiekunki" kultury Południa, oraz że ten ostatni jest "regionalnie nacechowanym" rozwinięciem XIX-wiecznego ideału Prawdziwej Kobiecości, ukazuje, jak model ów wpływał i nadal wpływa na trzy analizowane grupy kobiet Południa: białe mężatki z klasy uprzywilejowanej, białe kobiety niezamężne oraz kobiety czarne.

Książka jest próbą zademonstrowania, iż koncepcja "Idealnej Opiekunki", którą krytyka genderowa swojego czasu uznała za opresyjny model kobiecości, może być również postrzegana jako specyficznie twórczy sposób radzenia sobie z ograniczeniami narzucanymi kobietom Południa przez kulturę, którą przychodzi im się "opiekować".

Opis głównych nurtów Dyskursów o Macedonii opiera się na najważniejszych oraz najnowszych polskich i obcych opracowaniach z zakresu lingwistyki tekstu i dyskursu. Istotną cechą analiz jest wyeksponowanie zagadnień dotyczących teorii i praktyki dyskursu w macedońskiej kulturze, języku, literaturze, polityce i mediach. Popularność dyskursu przewyższyła najśmielsze oczekiwania jego twórców i badaczy. Może on dotyczyć wielu odrębnych merytorycznie i metodologicznie obiektów, a ich inter- i subdyscyplinarność łączy - wszechobecna w życiu społecznym, kulturowym i politycznym - dyskursywność, która ujawnia się nie tylko w codziennych, lecz także często ekstremalnych uwarunkowaniach życia macedońskiego społeczeństwa, państwa i narodu. Niniejsze ujęcie sytuuje dyskurs w teorii lingwistyki komunikacyjnej wraz z wypracowanymi w jej obrębie klasyfikacjami, a także jako istotny element analizy dyskursu w dwóch jej podstawowych odmianach: językoznawczej i politologiczno-medialnej.