Socjologia pary Praktyki intymne w związkach nieheteroseksualnych

Tematem wiodącym pierwszego tomu wznowionej edycji „Górnośląskich Studiów Socjologicznych” jest ukazanie tradycji i stanu badań społecznych na Górnym Śląsku w zakresie wybranych dziedzin, w których dorobek badawczy jest znaczący i udokumentowany. Zbiór został podzielony na pięć działów: Śląsk – problemy społeczno-kulturowe; Kultura i przestrzenie historyczne; Ludzie i kapitał społeczno-kulturowy; Kobieta i rodzina; Grupy zawodowe i system edukacji.
Zadaniem przywróconego do obiegu naukowego czasopisma jest m.in.: prezentacja wyników badań socjologicznych, publikowanie opracowań prezentujących stan badań, budowanie zaplecza bibliograficznego, międzyinstytucjonalna integracja „śląskiego” środowiska socjologicznego, stworzenie płaszczyzny interdyscyplinarnych badań nad społeczno-kulturowymi, politycznymi i gospodarczymi problemami Śląska.

Kolejny numer czasopisma „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” (tom 19, 2/2014), którego temat przewodni: Konstruowanie świata osób niepełnosprawnych – różne aspekty rzeczywistości, wpisuje się w szeroko podejmowaną problematykę codzienności osób niepełnosprawnych, społecznych działań na rzecz poprawy ich sytuacji w różnych obszarach. Żyjemy w czasach bardzo dynamicznych zmian zachodzących prawie w każdej dziedzinie naszego życia. Te zmiany dotyczą również funkcjonowania osób niepełnosprawnych. W niniejszej publikacji ukazane zostały różne aspekty rzeczywistości tej grupy, takie jak: terapia, rehabilitacja, edukacja, funkcjonowanie w przestrzeni społecznej, kulturalnej czy zawodowej. Zamieszczone w trzech częściach artykuły stanowią holistyczny obraz rzeczywistości osoby niepełnosprawnej w obecnych czasach. Obraz ten – z perspektywy edukacyjnej, terapeutycznej, społecznej, a także zawodowej – przedstawiają badacze, ale również osoby będące w stałym kontakcie z osobami niepełnosprawnymi. Elementem szczególnie ciekawym jest transkrypcja panelu pt. „Świat widziany z drugiej strony – oczekiwania osób niepełnosprawnych”, który miał miejsce podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej w Ustroniu w kwietniu 2014 roku, a którego uczestnikami były osoby niepełnosprawne. Dyskusja ta zawiera różne perspektywy widzenia rzeczywistości przez pryzmat swojej niepełnosprawności, ale również miejsca w obecnym świecie i sprawowanej funkcji. Publikacja poprzez połączenie rozważań stricte badawczych z rozważaniami praktycznymi skierowana jest do naukowców, pedagogów, psychologów, socjologów, studentów, a także do praktyków pracujących na co dzień z osobami niepełnosprawnymi oraz do rodziców dzieci niepełnosprawnych.

Książka Katarzyny Bocheńskiej zasługuje na uwagę, gdyż umiejętnie łączy walory popularnonaukowe z poradnikowymi. Znajdziemy tu zatem treści odwołujące się do uznanych wyników badań naukowych z obszaru szeroko rozumianej komunikacji interpersonalnej, dotyczące jej praktycznego znaczenia, jak również doskonalenia umiejętności w jej zakresie. Z tego względu odbiorcami tej publikacji mogą być osoby profesjonalnie zajmujące się problematyką komunikacji międzyludzkiej, studenci różnych kierunków (zwł. psychologii społecznej, pedagogiki, politologii, socjologii itp.) oraz tak zwani przeciętni czytelnicy.

„Akademia umiejętności komunikacyjnych” – jak sugeruje tytuł – ma przede wszystkim na celu edukację zdolności komunikacyjnych. Z tą książką nie jest to trudne - autorka sprawnie operuje językiem, a przy tym posługuje się elementami wykładu, przytacza wiele ciekawych przykładów, podaje propozycje ćwiczeń. Publikacja ta ma zatem z jednej strony olbrzymie walory poznawcze (pozwala zdobyć dużą wiedzę o komunikacji interpersonalnej), z drugiej natomiast umożliwia doskonalenie własnych umiejętności interpersonalnych.

Książka wyróżnia się również dopracowaną stroną edytorską – liczne schematy i rysunki obrazują opisywane zjawiska oraz ułatwiają lepsze zrozumienie prezentowanych zagadnień. Praca składa się z 20 części, logicznie skonstruowanych, tworzących komplementarną całość, a przy tym napisanych z dużą znajomością rzeczy, niebanalnym, bogatym, a przy tym zrozumiałym i komunikatywnym językiem.

Książka pt. Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego, autorstwa doktora Rolanda Dobrzenieckiego-Łukasiewicza, prezentuje bezdomność z punktu widzenia „zwykłego obywatela” stykającego się z tą problematyką jako obserwator zewnętrzny otrzymujący informacje z mediów, plotek i obrazów ulicy i na tej podstawie kształtujący swoje „widzenie problemu”. Przedstawiona publikacja prócz szerokiego spektrum analiz statystycznych, w swym zakresie metodycznym, ujmuje część teoretyczną, w której zostały przedstawione aspekty budowania postaw przez wpływ mediów i informacji w nich zawartych. Autor, za pośrednictwem przeprowadzonych badań, ukazuje wiedzę i postawy społeczeństwa polskiego w zakresie bezdomności – przyczyniając się pod tym względem do wytwarzania grupowej niechęci, stereotypów i etykietyzacji. W tym kontekście przedstawione zostało obrazowanie bezdomności i osób bezdomnych przez ogólnie pojęte media. Warunkując tym samym język mowy, który odpowiedzialny jest za działania, kształtowane przez świadomość określoną przez mity, stereotypy czy wręcz archaiczne wnioskowanie z pominięciem wiedzy a w konsekwencji, w skrajnych przypadkach, prowadzący do zachowań patologicznych i kryminalnych. Problem bezdomności i osób w kryzysie bezdomności ujęty został przez doktora Rolanda Dobrzenieckiego-Łukasiewicza w książce Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego zarówno w kontekście działań instytucjonalnych, jak i postaw indywidualnych. Ujęcie to w sposób trafny pokazuje kształtowanie się działań pomocowych w kontekście aprobaty społecznej i społecznej wrażliwości. W tym znaczeniu wrażliwość społeczna stanowi ważną zmienną, wprost odnosząca się do postaw społecznych. Autor ujmuje powyższe podając przykład realizacji projektu socjalnego pt. „Najpierw mieszkanie”. Stanowiący z jednej strony bardzo potrzebny projekt kierowany do osób bezdomnych w postaci oferowanych mieszkań mających być podstawowym narzędziem wyjścia z bezdomności. Z drugiej strony zderzamy się jako społeczeństwo z problemem braku mieszkań dla osób „niebezdomnych” czyli funkcjonujących w realiach swoich ról społecznych, ale których nie stać na własne mieszkanie. Autor opracowania wprost wskazuje na możliwość powstania niechęci jednej grupy do drugiej. Realizacja tegoż projektu może stworzyć antagonizmy społeczne i zwiększenie skali niechęci osób „domnych” wobec bezdomnych, które i tak w obecnej chwili – co potwierdza także przeprowadzone badanie doktora Dobrzenieckiego-Łukasiewicza nie ma charakteru pozytywnego, a wręcz oparte jest na stereotypach, uprzedzeniach i antagonizmach wywołanych często przez występujące kryzysy.

Kryzys planowania przestrzennego w Polsce narasta od wielu lat. Rezultatem niekontrolowanej urbanizacji i rozlewania się miast jest nierówny dostęp do infrastruktury i podstawowych usług publicznych. Autorka sprawdza, w jaki sposób warszawiacy odczuwają skutki tych deficytów. Rekonstruuje praktyki podejmowane przez mieszkańców wybranych dzielnic, pokazując ich klasowe zróżnicowanie. Książka stanowi źródło informacji na temat społecznych kosztów nierównomiernego rozwoju miasta. Pomaga też zrozumieć oczekiwania społeczne zgłaszane wobec samorządu i państwa jako głównych dostarczycieli usług publicznych.

Na polskim rynku wydawniczym brakowało książki, którą charakteryzowałyby zarazem rygor metodologiczny i zaangażowanie społeczne i która łączyłaby problemy żywiołowości procesów urbanizacji, wyrażone w decyzjach mieszkaniowych gospodarstw domowych, z systematyczną analizą uzyskiwania dostępu do usług publicznych w miejscu zamieszkania

dr hab. Katarzyna Kajdanek, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego


Nie ma jednej Warszawy. Czym innym żyje się na Nowym Wilanowie, czym innym na Zawadach, jeszcze czym innym na Starej Ochocie czy na osiedlach Wawra. Justyna Orchowska pokazuje funkcjonowanie tych światów i zderzenia między nimi. Bez wiedzy zawartej w jej książce trudno myśleć o ich pogodzeniu.

dr hab. Maciej Gdula, Uniwersytet Warszawski



Justyna Orchowska, doktor nauk społecznych, socjolożka, pracuje w Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG na Uniwersytecie Warszawskim. Jej zainteresowania badawcze obejmują socjologię miasta, partycypację społeczną oraz klasy społeczne i stratyfikację. Od 2014 roku związana z warszawskim trzecim sektorem oraz ruchami miejskimi.

Michał Jan Lutostański – socjolog, doktor nauk społecznych i absolwent Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Jego działalność naukowa skupia się na młodzieży oraz muzyce. Pracownik instytutu badawczego TNS Polska, gdzie zajmuje się ilościowymi badaniami konsumenckimi. Członek Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku i Opinii. Autor wielu publikacji oraz wystąpień konferencyjnych. Zdobywca I miejsca w Konkursie o Nagrodę Publiczności na Najlepsze Wystąpienie podczas XIV Kongresu Badaczy Rynku i Opinii 2013 r.
Punk’s not dead. Stare hasło, które pamiętam z koncertów sprzed trzydziestu lat, powraca echem, gdy czytam książkę doktora Michała Jana Lutostańskiego. Przy czym zawołanie to odnosi się nie tylko do punk rocka, lecz także subkultur młodzieżowych jako takich.
Książka Lutostańskiego była dla mnie podróżą sentymentalną, przywołującą z pamięci to i owo. W kulturze, która zwykła traktować to, co zdarzyło się przed pięciu laty, jak zamierzchłą, paleolityczną niemal przeszłość, jest to cenne i znaczące. Po prostu.
Mariusz Czubaj
profesor Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie

Brzydkie słowa, brudny dźwięk to efekt kilkuletnich prac empirycznych nad subkulturami młodzieżowymi w Polsce. Pierwsza jej część dotyczy przyjętego modelu komunikacyjnego między muzykami a słuchaczami w tychże grupach oraz zastosowanej triangulacji metodologicznej. Druga skupia się na nadawcach oraz analizie przekazu w piosenkach ośmiu zespołów. Trzecia zaś kładzie nacisk na słuchaczy w subkulturach z uwzględnieniem stworzenia modeli idealnych ich członków, a kończy się odtworzeniem modelu łączącego nadawców i odbiorców przekazu komunikacyjnego.
Książka ta ma na celu ukazanie kluczowej roli, jaką w subkulturach odgrywa muzyka; może zainteresować nie tylko socjologów, lecz także kulturoznawców, muzykologów czy medioznawców.