Studia Regionalne i Lokalne nr 2(56)/2014

Geography and Tourism to interdyscyplinarne czasopismo naukowe upowszechniające wyniki badań teoretycznych i empirycznych z zakresu nauk geograficznych i turystyki. Pismo w całości w języku angielskim.

Geography and Tourism is an interdisciplinary scientific journal aimed at promoting the results of theoretical and empirical research in geographical sciences and tourism.

Oddajemy Państwu dziewiąty tom serii „Geologia i geomorfologia Pobrzeża i południowego Bałtyku”. Pod względem merytorycznym jest on bardziej niż dotychczasowe skierowany na problematykę rozwoju nadbrzeży.
Niniejszy tom zawiera siedemnaście artykułów obejmujących treści dotyczące geologii i dynamiki nadbrzeży, ze szczególnym wyeksponowaniem: zagadnień związanych z rozwojem wybrzeży wydmowych, wpływu organizmów na rozwój wydm nadmorskich, technicznych problemów ochrony strefy brzegowej oraz aspektów hydrologicznych, geochemicznych i biologicznych rozwoju środowiska stref brzegowej, pobrzeży i pojezierzy. Autorzy artykułów udowodnili po raz kolejny, że ich warsztat naukowy jest nowoczesny i urozmaicony, a otrzymane wyniki badań są wartościowe, nowatorskie i interesujące.
Wszystkie prace zostały uprzednio zaprezentowane i poddane dyskusji na dziewiątej konferencji „Geologia i geomorfologia Pobrzeża i południowego Bałtyku”, która odbyła się w Ustce 31 maja i 1 czerwca 2010 roku. Konferencję, podobnie jak osiem poprzednich, zorganizowała grupa pracowników Zakładu Geomorfologii i Geologii Czwartorzędu Instytutu Geografii Akademii Pomorskiej w Słupsku, wspierana organizacyjnie przez słupski oddział Polskiego Towarzystwa Geograficznego i pod patronatem Sekcji Geologii Morza Komitetu Badań Morza PAN. (Fragment Wstępu)

Nowe, zmienione wydanie popularnego podręcznika akademickiego przedstawiającego budowę geologiczną naszego kraju w ujęciu regionalnym z wyróżnieniem jednostek geologiczno-strukturalnych i ich charakterystyką. Omówiono w nim jednostki geologiczne, poczynając od tych, w których budowie dominują skały starsze (platforma wschodnioeuropejska), a kończąc na jednostkach utworzonych ze skał najmłodszych (Karpaty).

Kolejne, trzecie już wydanie tego podręcznika uzupełniono o opublikowane po 1987 roku wyniki badań z zakresu geologii regionalnej Polski oraz badań geofizycznych uaktualnionych w roku 1997.

W książce opisano etapy rozwoju geologicznego Polski – od utworzenia fundamentu krystalicznego niespełna 2 mld lat temu po okres czwartorzędowy i epokę lodową, do czasów obecnych i najbliższej przyszłości. Dzisiejsza budowa kraju jest przedstawiona jako efekt nakładających się kolejno na siebie procesów i zdarzeń geologicznych, częściowo wykorzystujących wcześniejsze plany i struktury tektoniczne. Etapy historii omówiono w nawiązaniu do aktualnej międzynarodowej skali stratygraficznej, na rozległym tle globalnym i kontynentalnym.

Autor odwołuje się do wyników najnowszych badań geofizycznych i geologicznych prowadzonych między innymi z jego udziałem. Każdy rozdział kończy się podsumowaniem problemów otwartych, czekających na rozstrzygnięcie i będących przedmiotem dyskusji.

Publikacja jest cenną lekturą dla pracowników naukowych zajmujących się szeroko pojętymi naukami o Ziemi, dla studentów, doktorantów, a także nauczycieli przedmiotów geograficznych szkół średnich.

Przedstawiona ewolucja geologiczna obszaru Polski jest wywodem nie tylko kompletnym, ale również eleganckim, jeżeli można użyć tego słowa w odniesieniu do tekstu naukowego. Historia zaczyna się tak dawno jak tylko współczesna wiedza to umożliwia, a kończy nawet wybiegnięciem w nieodległą geologicznie przyszłość. […] Narkiewicz bardzo umiejętnie przybliża czytelnikowi wszystkie zasadnicze hipotezy, wnikliwie przedstawia argumentację i akcentuje swoją opinię, nie pomijając innych poglądów. […]cenne jest kończenie rozdziałów podsumowaniem obejmującym kwestie sporne i problemy otwarte. To uświadamia czytelnikowi czy jego wątpliwości wynikają z prostej niewiedzy, czy też są obiektywnym rezultatem aktualnego stanu poznania. (Z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Skompskiego)

Recenzowana praca […] jest bardzo aktualnym i oryginalnym dziełem autorskim, niepodobnym do innych publikacji zajmujących się podobną tematyką. Jest to dojrzałe dzieło naukowe bardzo potrzebne i pożyteczne, napisane przez kompetentnego naukowca o ogromnej wiedzy, doświadczeniu i dorobku naukowym. Praca ta wnosi – bez wątpienia – istotny wkład do bardzo szerokiego obszaru wiedzy obejmującego całokształt geologicznej historii Polski oraz podejmuje próbę uporządkowania lawinowo przyrastających, coraz to nowszych wyników badań. Podejmując tę tematykę, bardzo dobrze wpisuje się w aktualną dyskusję naukową dotyczącą różnych aspektów ewolucji geologicznej naszego kraju na tle rozwoju Europy. Mieści się ona w czołówce najlepszych pozycji o tej tematyce. (Z recenzji prof. dr. hab. Jerzego Żaby)

Marek Narkiewicz – absolwent Wydziału Geologii UW, gdzie doktoryzował się w 1977 roku w dziedzinie geologii stratygraficzno-poszukiwawczej pod kierunkiem prof. Michała Szulczewskiego. Od końca lat 70. prowadzi geologiczne badania regionalne jako pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie. Zajmuje się stratygrafią dewonu, a także analizą basenów fanerozoicznych w Polsce i w sąsiednich krajach europejskich, zwłaszcza sedymentacją i diagenezą oraz modelowaniem subsydencji i rozwoju termicznego. W ostatniej dekadzie brał udział również w badaniach geofizyczno-geologicznych głębokiej struktury i ewolucji tektonicznej Polski.

******

Geological History of Poland

The book describes successive stages of Poland’s geological history: from accretion of the crystalline basement nearly 2 billion years ago to recent times and the near future. Present geological structure of the country is shown as the result of overlapping processes and events, using earlier tectonic patterns and structures. Historical phases are discussed against the current chronostratigraphy, in the continental and partly even global context. The author refers to the results of latest geophysical and geological research.

In this publication the attempt was undertaken to present the economic history, spatial devel-opment and contemporary image of two cities – Lviv and Łódź.
Lviv is situated on an upland in the western part of Ukraine, and Łódź in a lowland area in the central part of Poland.

In the interwar period Łódź was the second and Lviv the third biggest city of the Polish Republic. Currently, both cities have a similar number of inhabitants, but they differ substantially as re-gards the city area within administrative boundaries and average population density.

Although so different in their historical course of development, both cities encounter at the mo-ment many similar problems and challenges, facing the necessity to create their future prosperi-ty exploiting their specific local potentials and to continue their best traditions of urban growth in all aspects – spatial, social, cultural and economic.

Niniejsza praca prezentuje szeroką wiedzę z zakresu: właściwości chemicznych i fizycznych zanieczyszczeń węglowodorowych i ich migracji w ośrodku geologicznym, zmian właściwości fizycznych gruntu wskutek jego zanieczyszczenia produktami ropopochodnymi, jedno- i dwuwymiarowego rozpoznania skażeń oraz kontroli procesu bioremediacji drożdżami Yarrowia lipolytica z zastosowaniem metod konduktometrycznych i metody obrazowania oporności. Wielosezonowe badania prowadzono na terenach byłych wojskowych baz paliwowych jednostek Armii Radzieckiej. W badaniach uwzględniono czynniki wpływające na wyniki pomiarów, a zatem i charakter anomalii, jak: budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne, warunki atmosferyczne, szata roślinna, a także czas, jaki upłynął od momentu skażenia.

Monografia może być przydatna specjalistom z zakresu ochrony środowiska naturalnego, a także pracownikom firm zajmujących się oceną skażeń po katastrofach ekologicznych, jak również późniejszą ich rekultywacją. Skierowana jest również do studentów geologii i geofizyki, z uwagi na szeroko przedstawione w niej podstawy nowoczesnych metod badawczych geoelektrycznych wraz z ich interpretacją.