Studia Socjologiczno-Polityczne 1(10)2019

Jest to pierwsza na polskim rynku wydawniczym książka poświęcona wyłącznie metodom oraz technikom badawczym służącym analizie danych zastanych. Z roku na rok analizy tego rodzaju zyskują na znaczeniu w związku z tym, że oferują możliwość przeprowadzania szybkich, niezbyt drogich, a przy tym rzetelnych badań.
Niniejsza publikacja złożona jest z dwóch części. Pierwsza omawia czym są dane zastane, gdzie można ich szukać oraz jak najlepiej prezentować otrzymane rezultaty. Druga część książki skomponowana jest następująco: rozdział poświęcony metodzie badawczej, a następnie przykład raportu z badania wykorzystującego tę metodę. Omówione w ten sposób są: desk research, analiza treści oraz analiza statystyczna danych zastanych.
Książkę tę kierujemy przede wszystkim do studentów, ale może być również przydatna osobom, które wykonują różnego rodzaju analizy i zestawienia na potrzeby świata biznesu i polityki z wykorzystaniem danych zastanych. Napisana jest prostym i zrozumiałym językiem, posługuje się dużą liczbą praktycznych przykładów. Wskazuje na najnowsze trendy badawcze w sferze analizy danych zastanych oraz akcentuje wpływ rozwoju nowych mediów na podejmowane obecnie badania.
W tomie publikują:
Rafał Boguszewski, Kamil Jagnicki, Agnieszka Maj, Marta Makowska, Magdalena Mikołajczyk, Małgorzata Mikucka, Tomasz Nowakowski, Dorota Nyckowska, Ewa Sadurska-Duffy, Iwona Pilchowska, Wojciech Połeć, Konrad Świderek, Magdalena Wiśniewska, Agata Zabłocka-Bursa.

Praktyczny poradnik jakościowej analizy dyskursów medialnych w prasie, radiu, telewizji, internecie. Książka w przystępny sposób tłumaczy, na czym polega analiza dyskursu (ze szczególnym uwzględnieniem metodologii wypracowanej na gruncie tzw. krytycznej analizy dyskursu), a także ukazuje różnorodne, praktyczne zastosowania jakościowych metod badania tekstu w prasie, mediach elektronicznych, reklamie. Poradnik przeznaczony jest dla studentów dziennikarstwa i medioznawców, może być jednak przydatny także adeptom innych kierunków humanistycznych – socjologii, kulturoznawstwa, historii, nauk politycznych.

Znaczna część zamieszczonych w tym tomiku tekstów ukazywała się w ostatnich latach w biuletynie Polskiego Towarzystwa Socjologicznego „Informacja Bieżąca”, najczęściej pod kryptonimem Ankor.

Najżywszy odzew wywołały limeryki. Niektórzy socjologowie, a nawet ich spadkobiercy, poczuli się bardzo urażeni, autor zaś wzywany był do publicznych przeprosin. Nie uczynił tego, musiałby bowiem przyznać, że imiona Jana, Piotra czy Stefana oznaczają konkretne osoby, a tak nie jest. Wszelako w sytuacji, jaka zaistniała, autor czuje się w powinności, aby stwierdzić, że jakiekolwiek podobieństwo postaci i sytuacji tutaj przywołanych do żyjących i nieżyjących socjologów (a także przedstawicieli innych zawodów) jest najzupełniej przypadkowe.

Co się tyczy anegdot, które Merriam Webster’s Dictionary & Theasaurus definiuje jako short narrative of interesting, amusing, or biographical incident, to spotkały się z zarzutem, że ten czy ów socjolog (zwłaszcza rodzimy socjolog!) nie mógł powiedzieć lub zrobić tego lub owego, kłóciłoby się to bowiem z jego wizerunkiem, jego charakterem, temperamentem, poczuciem humoru lub innymi znanymi(?) jego przymiotami. Według tej opinii jeden z nadzwyczaj sympatycznych profesorów (notabene promotor doktoratu autora tych słów, a także, notabene, mąż kilku żon), nie mógł porównać wykładanego przez siebie przedmiotu do kostiumu bikini, bo to jakoby nie licowało z jego z sylwetką i stylem bycia...

Niedorzeczną pretensją jest oczekiwanie, że każda anegdota będzie opatrzona stemplem autentyczności. Do anegdotycznej narracji nie stosuje się bowiem kryterium prawdy i fałszu, co najwyżej prawdopodobieństwa. Nie ma więc sensu dociekać, czy opisana w anegdocie sytuacja na pewno się wydarzyła i czy jej bohaterem była ta właśnie, a nie inna osoba.

Zapewne sporną jest kwestią, czy powtarzane z pokolenia na pokolenie anegdoty, złote myśli, aforyzmy, maksymy, sentencje, facecje, dykteryjki, powiastki, dewizy, kalambury i fabulacje należą do dóbr (kanonu) kultury, czy też powinno się im przyznać znacznie niższą rangę. Zdaje się natomiast nie ulegać wątpliwości (choć nie jest to oczywiste dla wszystkich socjologów), że owe drobne, ulotne w większości utwory, mniej lub bardziej udane lub zupełnie chybione, są nośnikiem nie tyle treści poznawczych, choć i takie w nich się znajdzie, ile emocjonalnych pobudzeń i nastrojów raczej żartobliwych niż poważnych.

Księga powstała z okazji jubileuszu Profesor Ewy Nowickiej. Zebrane w niej teksty autorstwa najwybitniejszych polskich antropologów, historyków i socjologów (m.in. Wojciecha J. Burszty, Iwony Kabzińskiej, Grzegorza Babińskiego, Haliny Grzymały-Moszczyńskiej, Marcina Kuli, Elżbiety Hałas) składają się na niezwykle interesujący tom, którego autorzy zabierają czytelnika w podróż po całym świecie: od Łemkowszczyzny przez Śląsk i Kaszuby aż po Japonię, Ałtaj czy kraje byłego ZSRR.

Tom został podzielony na pięć części, omawiających kolejno różne aspekty twórczości naukowej Profesor Ewy Nowickiej. Książka zawiera biografię Jubilatki oraz pełną bibliografię Jej dzieł.

*********

Anthropological inspirations. Jubilee book in honour of Professor Ewa Nowicka

Jubilee book dedicated to Professor Ewa Nowicka, comprised of five parts devoted to various aspects of the academic work of Professor Nowicka. It features contributions by Polish anthropologists, historians and sociologists, which take the reader on a journey around the world: from the Lemko region, through Silesia and Kashubia, all the way to Japan, the Altai Mountains or the former USSR countries.

Monografia jest przeznaczona dla osób, które zajmują się naukowo i zawodowo edukacją w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy. W pierwszym rozdziale zaprezentowano programy kształcenia na uczelniach wyższych, na kierunkach inżynieria bezpieczeństwa pracy oraz bez-pieczeństwo i higiena pracy, a także propozycje kształcenia na kierunku ergonomia. W dwóch następnych rozdziałach omówiono wyniki badań polegających na analizie i ocenie skuteczności szkoleń z zakresu bezpieczeństwa pracy: w rozdziale drugim przedstawiono analizę ich jakości, a w rozdziale trzecim – wyniki analizy skuteczności wprowadzenia do treści szkoleń wstępnych i instruktażu stanowiskowego elementów ergonomii układu człowiek–komputer. Rozdział czwarty zawiera przemyślenia na temat dydaktycznych problemów edukacji w zakresie bezpie-czeństwa i higieny pracy w ramach kształcenia zawodowego w Polsce. Problemy te przedsta-wiono na przykładzie podstawy programowej kształcenia w kilku zawodach. W rozdziale pią-tym scharakteryzowano zawód specjalisty ds. bezpieczeństwa i higieny pracy. Szósty rozdział zawiera wyniki przeprowadzonych przez autora badań, których celem było ustalenie obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego uczniów klas IV–VI na skutek noszenia plecaków z wyposa-żeniem szkolnym.

Problem główny niniejszej monografii stanowi określenie poziomu wyuczonej bezradności u młodzieży licealnej, a problemy szczegółowe dotyczą stylu wyjaśniania zdarzeń (optymistycznego vs pesymistycznego, czyli sprzyjającego bezradności, zagrożeniu nią bądź wprost przeciwnie – chroniącego przed bezradnością), bezradności intelektualnej, objawów depresji, korelacji stylu wyjaśniania i bezradności intelektualnej z podatnością na objawy depresyjne oraz korelacji stylu wyjaśniania, a także bezradności intelektualnej z osiągnięciami szkolnymi (ocenami z głównych przedmiotów i średnią ocen). Do ustalenia poziomu różnorodnych zmiennych, ważnych dla tej pracy, zastosowano badania ilościowe – skale psychologiczne oraz kwestionariusz ankiety, a także badanie jakościowe – wywiad w grupach fokusowych. (Fragment Wstępu)