ebook
Świadkowie świadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej
Anna Mach
Ten produkt nie ma jeszcze opinii
Twoja opinia
aby wystawić opinię.
- Wysyłka na email (tylko dla produktów cyfrowych) 0.00 zł brutto
Literatura postmemorialna omawiana przez badaczkę podejmuje wysiłek dawania świadectwa świadkom oraz bycia świadkiem świadectwa – zapewne nigdy do końca udany. Niełatwy proces włączania opowieści o Zagładzie dla wspólnotowej pamięci, który obserwujemy od lat 80. XX wieku, jest tutaj poddawany wnikliwej i krytycznej analizie. Autorka rozważa, na ile melancholijny podmiot literatury lat 90. ubiegłego stulecia przełamuje narcystyczną dominantę wcześniejszej dekady, i pokazuje, w jaki sposób w twórczości epoki „powrotu Realnego” może zaistnieć etyczny aspekt postpamięci. W autobiograficznej twórczości przedstawicieli drugiego pokolenia ocalałych dostrzega zaś dramat milczenia i uwięzienie w potraumatycznym symptomie, na które powojenna Europa skazała ofiary Zagłady. Badania tu poczynione, dotyczące między innymi wczesnej recepcji tekstów sprzed transformacji, w której – kosztem podtrzymywania mitów polskiej tożsamości – pomija się lub marginalizuje żydowskie i zakładowe wątki, wykazują konieczność rewizji dotychczasowych rozpoznań i redefinicji kanonu polskiej literatury Szoa.
- Tytuł
- Świadkowie świadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej
- Autor
- Anna Mach
- Język
- polski
- Wydawnictwo
- Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
- ISBN
- 978-83-941-6665-6
- Rok wydania
- 2016 Toruń
- Liczba stron
- 440
- Spis treści
- Wprowadzenie / 9
Po/wojnie – kompensacja i nacjonalizm / 13
Przełomowe lata osiemdziesiąte / 19
Wobec Zagłady – perspektywa europejska / 37
Współczesna humanistyka wobec Szoa / 44
Podziękowania / 56
Część teoretyczna
Współczesna humanistyka wobec pamięci i traumy
Rozdział 1. Zygmunta Freuda i Maurice’a Halbwachsa koncepcje pamięci a memory studies i trauma studies na przełomie XX i XXI wieku / 61
Traumatyczna pamięć jednostki a etyka psychoanalizy / 61
Trauma i historia – „luki, sprzeczności, powtórzenia” / 66
Socjologia pamięci albo Freud (z) Halbwachsem / 68
Pierre Nora: „między pamięcią a historią”. Nowe czasy i nowa wrażliwość / 76
Widmo żałoby krąży po Europie / 79
Rozdział 2. Postpamięć i etyka świadka-spadkobiercy zagłady w koncepcji marianne hirsch / 85
Traumatyczna pamięć i zerwanie komunikacji / 85
Postmemorialna estetyka i etyka świadkowania / 98
Część analityczna
Świadkowanie drugiego stopnia w polskiej literaturze najnowszej
Rozdział 3. Symptomy pamięci. kłopotliwa (nie)pamięć o zagładzie w literaturze polskiej drugiej połowy lat osiemdziesiątych / 115
Powroty świadków: Początek Andrzeja Szczypiorskiego i Umschlagplatz Jarosława Marka Rymkiewicza / 115
Wymazywanie żydowskości – Weiser Dawidek Pawła Huellego / 182
Zagłada Piotra Szewca – ocalenie w lustrze kultury / 205
Lata osiemdziesiąte jako triumf Wyobrażeniowego. Polska pamięć w stadium zwierciadła – podsumowanie / 220
Rozdział 4. „powrót realnego” – pamięć „nawiedzona” i historyczny/histeryczny podmiot w literaturze lat dziewięćdziesiątych XX wieku / 227
Dawid Weiser raz jeszcze (powrót wypartego) / 227
Historia jako Realne. Postmemorialna podmiotowość w twórczości Izabeli Filipiak / 232
Asymilacja stereotypu w Prawieku i innych czasach Olgi Tokarczuk / 264
„Nie chodzi o igraszki, chodzi o życie”. Postpamięć w Tworkach Marka Bieńczyka / 273
Zagładowe nawiedzenia – postscriptum / 290
Rozdział 5. Rodzinne ramy postpamięci / 301
Postpamięć „pogrobowca” Zagłady w Kamieniu granicznym Piotra Matywieckiego / 305
Problemy drugiego pokolenia ocalałych (Utwór o matce i ojczyźnie Bożeny Keff, Goldi i Frascati Ewy Kuryluk, Rodzinna historia lęku Agaty Tuszyńskiej, Zagubione w przekładzie Evy Hoffman) / 324
Stawanie się świadkiem / 376
Podsumowanie – formy postpamięci / 382
Zakończenie / 389
Bibliografia / 397
Summary / 425
Indeks osobowy / 429
- Format pliku
- ebook
Produkty podobne
"Korona polska" Kaspra Niesieckiego Pomnik staropolskiego piśmiennictwa heraldycznego
Pierwsze monograficzne opracowanie jednego z najważniejszych staropolskich herbarzy i przypomnienie postaci jezuity księdza Kaspra Niesieckiego. W pracy scharakteryzowano bogaty warsztat naukowy Niesieckiego, historię druku „Korony polskiej”, oraz odniesiono się do treści heraldyczno-genealogicznych. Przedstawionio okoliczności ponownej, XIX-wiecznej edycji, dzięki której dzieło Niesieckiego stało się tak popularne. Praca ukazuje także recepcję herbarza, jego wykorzystywanie w wywodach legitymacyjnych szlachty polskiej, zainteresowanie dziełem ze strony historiografów oraz miłośników i kolekcjonerów książek. Publikacja uhonorowana Nagrodą im. Adama Hejmowskiego.
"Zmieniając siebie - zmieniam świat" Gloria E. Anzaldúa i jej pisarstwo zaangażowanego rozwoju w ujęciu społeczno-kulturowym
Publikacja jest poświęcona analizie twórczości i filozofii pisarstwa Glorii E. Anzaldúy - znanej amerykańskiej pisarki meksykańskiego pochodzenia. Interdyscyplinarny charakter monografii wynika z tego, że wpisuje się ona zarówno w nurt badań nad Pograniczem (Border studies), studia amerykanistyczne, postkolonialne, jak i gender oraz queer studies. Poruszane są w niej ważne problemy społeczne, polityczne i kulturowe dotyczące mniejszości latynoskiej w USA, a przy tym zwraca się uwagę na walory literackie omawianych utworów. Dużą wartość książki stanowią tłumaczenia wierszy oraz fragmentów jej epokowego dzieła Borderlands/La Frontera dokonane przez Autorkę, ponieważ dotąd w Polsce nikt nie podjął się przekładu twórczości Anzaldúy.
Pomimo obszernej tematyki jest to pozycja napisana językiem zwięzłym i konkretnym, unikalna ze względu na bardzo szeroki krąg potencjalnych odbiorców, którymi mogą być studenci i studentki filologii obcych, studiów międzynarodowych, historii i studiów genderowych; pracownicy naukowi tych dyscyplin; czytelnicy zainteresowani interdyscyplinarnymi badaniami humanistycznymi, tematyką gender czy literaturą mniejszości. Ponadto warto zauważyć, że na polskim rynku wydawniczym brakuje jakichkolwiek materiałów dotyczących Glorii E. Anzaldúy, a w piśmiennictwie światowym nie powstała dotąd monografia jej poświęcona - liczne artykuły dotykające tej tematyki są rozproszone w książkach i periodykach naukowych.
„Istoriâ o cesare Otone” v drevnerusskom perevode i ee pozdnejŝie obrabotki (issledovanie i izdanie tekstov)
Dziesiąty tom serii BIBLIOTEKA PRZEKŁADÓW ROSYJSKICH XVII–XVIII WIEKU Z LITERATURY STAROPOLSKIEJ jest poświęcony recepcji przekładu Historii o cesarzu Otonie – polskiej wersji popularnego romansu rycerskiego o cesarzu Oktawianie (Ottonie). Aby pokazać specyfikę rosyjskiego etapu dziejów tego interesującego utworu, we wstępnej części monografii przypomniano jego genezę i szczegółowo scharakteryzowano staropolską prozaiczną parafrazę niemieckiego romansu Eine schöne und kurzweilige Histori von dem Keyser Octaviano, seinem weib und zweien sünen autorstwa Wilhelma Salzmanna. Ustaliwszy najbardziej prawdopodobne źródło rosyjskiego przekładu, za jakie uznano siedemnastowieczną edycję Historii o cesarzu Otonie, podjęto w oparciu o zachowane odpisy przekładu (których liczbę zweryfikowano) próbę oceny strategii translatorskiej anonimowego autora. Porównanie polskiego oryginału z przekładem ujawniło, że starał się on zachować fabułę i wszystkie osobliwości kompozycji pierwowzoru, jednak nie ustrzegł się błędów wynikających z interferencji językowej. Osobliwością przekładu jest wyraźnie rzucające się w oczy wielosłowie, którego przyczyną bywają kłopoty ze znalezieniem rosyjskiego jednowyrazowego ekwiwalentu polskich leksemów i skłonność tłumacza do maksymalizacji określeń.
Rękopiśmienna forma transmisji staroruskiego przekładu Historii o cesarzu Otonie (w odróżnieniu od petryfikującego polski tekst druku) wpływała na pojawianie się w kolejnych odpisach mniejszych bądź większych odstępstw od pierwowzoru, ale równocześnie stwarzała doskonałą okazję do samodzielnych amplifikacji bądź redukcji motywów zbędnych z punktu widzenia kopisty-redaktora, ujawniających jego upodobania estetyczne i świadome dążenie do stworzenia na kanwie wielowątkowego oryginału swojej niepowtarzalnej wersji głównego wątku romansu. Analiza zachowanych odpisów pozwoliła wyodrębnić ponad dziesięć redakcji i wariantów przekładu romansu końca XVII – XVIII w., adaptacje teatralne i oryginalne przetworzenia romansowej fabuły w historie budujące, czyli Opowieść o carycy i lwicy oraz Opowieść o rzymskim cesarzu Antonie.
Ponieważ tekst staroruskiego przekładu Historii o cesarzu Otonie nigdy dotąd nie był publikowany, a znajomość jego odpisów wśród badaczy jest znikoma, w drugiej części monografii zamieszczono transkrypcje czterech rękopiśmiennych redakcji przekładu oraz teksty towarzyszących romansowi historyjek o niezwykłej płodności, tj. Historię o zacnej płodności, Historię o grabinej Altdorfskiej i powiastkę o Małgorzcie Wierzbosławskiej, która «jednym rodzeniem żywych dziatek trzydzieści i sześcioro porodziła ». Nadto opublikowano oryginalną rosyjską Opowieść o rzymskim cesarzu Antonie z początku XVIII w. i nigdy wcześniej nie wznawianą Bajkę o dwóch carewiczach ze zbiorku Opowiadacz bajek rosyjskich (1787), będącą pierwszą drukowaną parafrazą romansu o cesarzu Otonie.
„Wszystko lubię to, co pani...” Literackie portrety amantów i studentów
Książka Literackie obrazy amantów i studentów obrazuje, jak zmieniały się portrety wspomnianych męskich postaci na przestrzeni lat, w zależności od gustów epoki, dominującej estetyki, przesuwających się wciąż granic moralnych oraz, oczywiście, upodobań czytelników.
Publikacja rozpoczyna się od gotyckiej estetyki amanta i sięga czasów romantyzmu, by analizując utwory dziewiętnasto- i dwudziestowieczne, dotrzeć do czasów współczesnych i skończyć na wieku XXI. Teksty w niej zamieszczone dotyczą utworów autorów polskich (Anna Mostowska, Zygmunt Krasiński, Stanisław Rzewuski, Władysław Reymont, Tadeusz Rittner, Natalia Krzyżanowska, Zofia Niedźwiedzka, Edward Słoński, Antoni Sobański) oraz zagranicznych (Don Juan, Balzac, Elfriede Jelinek), dając przekrój czasowy i przestrzenny w postrzeganiu postaci amantów i studentów.
Alors je reverai des horizons bleuatres… Etudes dediees a Barbara Sosień
Spojrzenie na całość publikacji i prac Barbary Sosień pozwala docenić połączenie spójnej metody analizy z różnorodnością badanych tematów, motywów i autorów. Erudycja i jasność spojrzenia, kunszt analiz, które z finezją sondują głębie i meandry poetyckiego uniwersum, wreszcie znakomity styl pisarski opatrują prace Pani Profesor pieczęcią oryginalności i niepodważalnej wartości naukowej. Jeśli do tego dodać niezwykle żywą ciekawość intelektualną, talent polemiczny i umiejętność prowadzenia debaty literackiej, otrzymamy wierny portret niezwykłej osobowości, jaką jest Jubilatka w oczach swoich kolegów i studentów. Ta księga, której tytuł i tematyka są zainspirowane pracami Pani Profesor Barbary Sosień, jest tylko skromnym wyrazem wdzięczności i uznania, jakim darzą Ją wszyscy przyjaciele w Polsce, we Francji, w Hiszpanii, we Włoszech... Regina Bochenek-Franczakowa
Ananke i Polska O liryce Zdzisława Stroińskiego
Prezentowana książka to studium poświęcone interpretacji liryki Zdzisława Stroińskiego, który razem z Krzysztofem Kamilem Baczyńskim, Tadeuszem Gajcym i Andrzejem Trzebińskim należy do cenionych poetów generacji wojennej (1939-1945).
Autor analizuje dziewięć wierszy rytmicznych, stanowiących według niego cykl liryczny, pokazujący stan świadomości ówczesnych młodych ludzi, prawdę o pokoleniu młodzieży, której wkraczanie w dorosłość splata się z wybuchem wojny. Autor ukazuje także związki liryki Stroińskiego z polską poezją patriotyczną po 1795 roku i wierszami rówieśników poety (głównie z Tadeuszem Gajcym). Udowadnia obecność tragedii pokolenia wojennego w analizowanym cyklu. Pokazuje, że wiersze te zderzają patriotyczne ideały z przeszłości z okrucieństwem czasu wojny, zawarte jest w nich tragiczne połączenie powszedniości i metafizyki, dominująca świadomość samotności i zdrady, ale też wiara w potrzebę podejmowania decyzji na własną odpowiedzialność w sytuacji bezsilnej walki o zachowanie tożsamości narodowej.
Recenzje książki ukazały się w czasopismach:
„Gazeta Uniwersytecka UŚ” # 5 (185), luty 2011, s. 29 (A. NĘCKA: Stroiński na nowo (od)czytany
„Forum Akademickie” 2011, nr 6, s. 71 (A. PALICKA: Tragizm buntu – dostępna pod adresem: www.forumakademickie.pl)
„Śląsk” 2011, nr 12, s. 72 (D. OPACKA-WALASEK: Stroiński, Ananke i Kisiel – dostępna pod adresem: www.alfa.com.pl)
„Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego”, z. 70. Seria Filologiczna. Historia Literatury 6: Tematy i Konteksty. Red. J. Pasterska. Rzeszów 2011, s. 367-371 (Z. OŻÓG: Zdzisław Stroiński i jego liryka).
