Systematyczny przegląd literatury w naukach społecznych Przewodnik dla studentów, doktorantów i nie tylko

Kolejny numer czasopisma „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” (tom 19, 2/2014), którego temat przewodni: Konstruowanie świata osób niepełnosprawnych – różne aspekty rzeczywistości, wpisuje się w szeroko podejmowaną problematykę codzienności osób niepełnosprawnych, społecznych działań na rzecz poprawy ich sytuacji w różnych obszarach. Żyjemy w czasach bardzo dynamicznych zmian zachodzących prawie w każdej dziedzinie naszego życia. Te zmiany dotyczą również funkcjonowania osób niepełnosprawnych. W niniejszej publikacji ukazane zostały różne aspekty rzeczywistości tej grupy, takie jak: terapia, rehabilitacja, edukacja, funkcjonowanie w przestrzeni społecznej, kulturalnej czy zawodowej. Zamieszczone w trzech częściach artykuły stanowią holistyczny obraz rzeczywistości osoby niepełnosprawnej w obecnych czasach. Obraz ten – z perspektywy edukacyjnej, terapeutycznej, społecznej, a także zawodowej – przedstawiają badacze, ale również osoby będące w stałym kontakcie z osobami niepełnosprawnymi. Elementem szczególnie ciekawym jest transkrypcja panelu pt. „Świat widziany z drugiej strony – oczekiwania osób niepełnosprawnych”, który miał miejsce podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej w Ustroniu w kwietniu 2014 roku, a którego uczestnikami były osoby niepełnosprawne. Dyskusja ta zawiera różne perspektywy widzenia rzeczywistości przez pryzmat swojej niepełnosprawności, ale również miejsca w obecnym świecie i sprawowanej funkcji. Publikacja poprzez połączenie rozważań stricte badawczych z rozważaniami praktycznymi skierowana jest do naukowców, pedagogów, psychologów, socjologów, studentów, a także do praktyków pracujących na co dzień z osobami niepełnosprawnymi oraz do rodziców dzieci niepełnosprawnych.

Kim są antyszczepionkowcy? Czy szczepionki rzeczywiście są groźne? Jakie znaczenie mają dla bezpieczeństwa ludzkości? Jonathan M. Berman ukazuje całe spektrum prawd, półprawd i mitów, jakimi posługują się ludzie, którzy nie chcą szczepić siebie i swoich dzieci. Bada korzenie ruchu antyszczepionkowego, analizując jego historię – od początku XIX wieku aż do czasów współczesnych. Omawia główne hasła i strategie antyszczepionkowców, a także ukazuje różne modele przeciwdziałania ich ruchom. Antyszczepionkowcy są niezwykle wnikliwą analizą ruchów antyszczepionkowych, a także stanowią źródło rzetelnych informacji na ich temat. To książka zarówno dla osób chcących poszerzyć swoją wiedzę, jak i dla tych, które nie potrafią zająć jasnego stanowiska w dyskusji na temat szczepień. Antyszczepionkowcy to publikacja, która bardzo szeroko omawia ten skomplikowany i dla niektórych kontrowersyjny problem.

Praktyczne wprowadzenie do metodologii badań terenowych, od samego wyboru miejsca dokonywania badań, przez zbieranie materiałów, po interpretację i w końcu prezentację badań etnograficznych. Autor rozważa najważniejsze dylematy, również etyczne, związane z rozpoczęciem obserwacji, a także stosunkiem do podmiotów badania. Książkę podsumowuje przybliżenie perspektyw etnografii w XXI wieku.

The monograph contains reflections divided into seven parts. The first part Towards the Philosophy of Localness is a theoretical interpretation of the idea of localness being developed as a broad and affirmative concept defining the humans’ way according to the teaching of a place. This part stems from the need to trace a creative power in what is only seemingly passive, stiffened, separate. A local man is demonstrated in the power to create bonds with the world and a valid story of a place. The next part Being at Home on the Border: The Silesian History of Place and Things introduces into the understanding of local space as world space because it is a place which is the beginning of determining oneself as an individual and as a part of a community – there is Jedermann in a local man. Silesian Görlitz, together with the experience of wandering and stories of those who lost home, enables reflection on localness in the proximity of home and migration. In the part The Transgression of History and the Desire for Nature: The Value of a Derelict Park I focus on the experience of existence developed by a local man, which is formulated on the very margins of the world. The reflection is focused on a fallen landscape design of the former Fazaniec park in Silesia. The next part The Narrative of the Cultural Border and the Silesian Philosophy of Home is focused on the description of the borders and the problem of the dialectics of oppression and border protection. Where could one search for new ways of narrating the border, ones that would not only constitute a novelty but affect the realm of relations? The reflection leads to the Silesian narrative of home. The part An Insight into a Post- Industrial Place is focused on the post-industrial place which is more than just design. The post-factory teaches us to understand we are attached to the ground and offers us such a journey which is perhaps a passage to the heart of darkness. It also inscribes our existence in the larger event of dwelling. The Philosophy of Localness and the Arts combines thinking about a city with thinking about a metaphysical community, home and localness, which directs to the description of cultural practice in Barcelona, but also to the reflection upon a local metropolis. The last part University and the Idea of Place is an interpretation of the idea of the university at the intersection of the world and home. The main aim of this part is to describe problems of autonomy, location, and connection with regions. The explanation of the idea of wonder leads to the consideration of an important role of university as an independent and autonomous place in our common space.

The item considered by all of us to be particularly significant in interpreting social realities, but also ourness-otherness, is space and especially its corresponding social concepts of territoriality. Undertaking an analysis of territoriality, we should not assume that it is a crucial component in the construction of any notion of social differentiation. Without a doubt, however, a denial of territoriality as an organizing principle in social order, and the concept of non-territoriality of cultural differences suggest an important role played by space in constructing the social world. These concepts thus uphold the importance of this category in scholarly discourse. Our discussion of the role of space and territoriality in constructing cultural interpretations of social realities may be divided into two main perspectives as reflected in the volume's two parts. First, space is an element of a social conception of the world. This perspective permits studying its various understandings by contemporaries. [...] Part II addresses the problem of multiple symbolic orders and their superimposition as experienced by territory-bound communities as well as immigrants. Here the concept of social field is suggested as a theoretical tool permitting effective description of the symbolic entanglements resulting from such multiplicity.
Introduction, pp. 8-9

Moim zdaniem omawiana propozycja wydawnicza podejmuje bardzo ważny problem teorii społecznej, wykazuje bardzo dobrą orientację Autorki we współczesnej socjologii (a także w niektórych, potrzebnych tutaj, aspektach uprawiania dyscyplin pokrewnych), jej zdolność analitycznego a także syntetycznego myślenia, zdolność łączenia teorii społecznej z praktycznymi zagadnieniami społecznymi, które powinna ona wyjaśniać.”

Prof. dr hab. Janusz Mucha

Praca ta składa się z sześciu rozdziałów, tworzących przejrzystą, dobrze skonstruowaną całość. (…) Kluczowy i w moim odczuciu najciekawszy, bo podejmuje się w nim kwestie ciągle jeszcze słabo opracowane w polskim piśmiennictwie, jest rozdział piąty. Jest on poświęcony koncepcjom działania podmiotowego trojga najwybitniejszych myślicieli zajmujących się tym zagadnieniem: Pierre’a Bourdieu, Margaret Archer i Anthonego Giddensa. Rozdziały – trzeci poświęcony Maxowi Weberowi i czwarty poświęcony Colemanowi, których koncepcje autorka omawia wnikliwie i z czymś co określiłbym jako swadę intelektualną, traktować można jako wprowadzenie do wspomnianego rozdziału piątego. W efekcie otrzymujemy bardzo ciekawe, ukazane w szerokiej perspektywie historycznej opracowanie jednego z kluczowych w teoriach socjologicznych problemu – sprawstwa podmiotowego.

Prof. dr hab. Andrzej Szpociński