Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku

Odpowiedzi na pytanie o sens i rolę granic politycznych szukają różne dziedziny nauki: historia, geografia, prawo, politologia. Każda z dziedzin bada ich różne cechy. Czy są one największym absurdem antropogenu, czy doskonałym sposobem organizacji życia społeczeństw?
Książka „Blizny historii…” stanowi barwny opis geograficznych aspektów przebiegu i funkcji granic państw. Dokonano ich oceny jako barier przestrzennych, ich przenikalności i przepuszczalności oraz geograficznych uwarunkowań kształtowania się więzi transgranicznych. Przestrzenne zróżnicowanie granic politycznych omówiono w ramach sześciu jednostek terytorialnych (kontynentów) uzupełnionych o granice morskie.
Intencją Autora było przygotowanie książki spełniającej kryteria podręcznika akademickiego a zarazem przydatnej dla wszystkich zainteresowanych problemami współczesnego świata.

„Wakacje spędzałem na polskim Spiszu, cudownym skrawku ziemi między Tatrami, Gorcami i Pieninami. Tu właśnie, na rubieżach Polski kształtowały się moje zainteresowania i pasje. Wstyd powiedzieć, że w wyniku nieposłuszeństwa. Gdy jako dwunastolatka rodzice zostawili mnie pod opieką gospodarzy, dostałem dwa zakazy: nie zbliżać się do granicy ani do wnyków na wilki. Trudno o lepszą zachętę. Podsłuchałem, że sidła zastawione są nad potokiem. Specjalnie przygotowanym drągiem niszczyłem te zasadzki, pozostawiając karteczkę (znowu wstyd) z napisem: „Pocałujcie mnie w d… . Wilk”. Resztę czasu spędzałem na wędrówkach wzdłuż granicy państwa.

Minęło niemal pół wieku i nic się nie zmieniło. Nadal poznaję nadgraniczne regiony świata, a ustawowy 1% podatku przekazuję na rzecz organizacji chroniącej wilki.”

Wywiad dla „Gazety Turystycznej” nr 23 z 2008 roku.


Stefan Kałuski, geograf, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalista w zakresie geografii regionalnej i politycznej. Autor książek, artykułów naukowych i reportaży turystycznych. Uczestnik licznych staży naukowych oraz wyjazdów studyjnych krajowych i zagranicznych. Wykładowca na wyższych uczelniach Austrii, Niemiec, Szwajcarii, Japonii i Nowej Zelandii.
Przez 20 lat opiekun Koła Naukowego Studentów Geografii Uniwersytetu Warszawskiego, laureat kilku nagród „Azymut”, przyznawanych przez studentów za najciekawsze wykłady. Współzałożyciel European Geography Association for Students, członek międzynarodowej organizacji Association for Borderlands Studies. Przez blisko 30 lat główny ekspert z zakresu geografii teleturnieju Wielka Gra. Brał udział w pracach Rady Muzeum Azji i Pacyfiku. Jego hobby to podróże, samochody terenowe i fotografowanie.

Podręcznik od lat znajduje się w kanonie podręczników akademickich. Nowe wydanie książki zostało podyktowane licznymi zmianami żywiołowo dokonującymi się na arenie geopolitycznej.


Uwzględniając aktualne tendencje autor omawia:

podstawowe pojęcia dotyczące podziału politycznego świata i stosunków międzynarodowych chronologicznie: od pierwszych odkryć geograficznych do dziś,
skomplikowane stosunki między państwami,
podział wpływów terytorialnych na lądzie, morzu i w przestrzeni kosmicznej,
rolę organizacji międzynarodowych: ONZ, UE, BŚ, MFW,OBWE,
temat poszerzania granic UE oraz NATO,
kwestię ekopolityki w aspekcie zachowania walorów naturalnych Ziemi, wyżywienia, globalnej polityki energetycznej i nowoczesnych technologii,
globalizację świata.


Podejmuje ponadto próbę typologii stosunków międzynarodowych i wspólnot politycznych.

Prezentowana książka, bazując na dorobku metodologicznym i koncepcyjnym światowej geografii społecznej, ma za zadanie przedstawić sytuację w Polsce – pierwszych dziesięcioleci 21 wieku. Celem autora jest, na tle uwarunkowań historycznych i „historii współczesnej”, pokazanie wymiaru przestrzennego podstawowych procesów i zjawisk politycznych, gospodarczych i społecznych kształtujących obraz i strukturę współczesnego społeczeństwa polskiego.
Przyjęto założenie, że książka będzie miała charakter syntezy merytorycznej badań nad zróżnicowaniami społeczno-przestrzennymi prowadzonymi w Polsce przez geografów, socjologów, politologów, urbanistów i planistów przestrzennych. Zamierzeniem jest, aby była to synteza stanu wiedzy na temat zróżnicowań społeczno przestrzennych naszego kraju oraz aktualnej metodologii badań.
Głównym celem koncepcyjnym książki jest dostarczenie charakterystycznej dla nauk geograficznych odpowiedzi na generalne pytanie, gdzie w przestrzeni? Podjęta będzie również próba znalezienia odpowiedzi na pytania, – dlaczego występują zróżnicowania przestrzenne i jaka jest ich geneza?

Krajobraz kulturowy, ów ludzki ślad na powierzchni Ziemi, stanowi przedmiot zainteresowania tak naukowców różnych dyscyplin, jak i zwykłych ludzi, którzy przecież w tym krajobrazie żyją. Książka ukazuje zmiany zakresu znaczeniowego terminu w nauce i w mowie potocznej, jego niejednoznaczność. Koncentrując się na geografii polskiej, praca zawiera liczne odwołania do różnych dyscyplin i do dorobku geografii w innych krajach, zwłaszcza we Francji. Pokazuje, jak ważna jest troska o autentyczność i ochronę krajobrazu kulturowego.

Florian Plit – geograf, pracownik Uniwersytetu Warszawskiego (1970–2013), od 2013 Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Specjalista w zakresie geografii regionalnej obszarów międzyzwrotnikowych i strefy śródziemnomorskiej, zagospodarowania stref suchej i półsuchej, pustynnienia i jego zwalczania. Pod wpływem geografii francuskiej zainteresował się krajobrazem kulturowym, co znalazło wyraz m.in. w monografii Krajobraz kulturowy – czym jest? (2011).

"Trzeci rozdział siedmiorozdziałowego kompendium wiedzy geograficznej dla maturzystów przedstawione w sposób przejrzysty i interesujący.
Chociaż w geografii bardzo ważny jest rysunek, to nagrana część opisowa daje duże szanse zapoznania się z tematyką potrzebną do egzaminu maturalnego. Z zagadnieniami dotyczącymi obliczeń geograficznych oraz map należy jednak zapoznać się wcześniej, a audiobook traktować w tym przypadku jako powtórzenie.
Spis treści rozdziału trzeciego:
1. Atmosfera.
2. Temperatura powietrza atmosferycznego.
3. Redukcja temperatury powietrza i ciśnienia atmosferycznego do wartości na poziomie morza.
4. Ciśnienie atmosferyczne.
5. Cyrkulacja powietrza w atmosferze.
6. Wiatry lokalne i sezonowe.
7. Chmury, opady i osady atmosferyczne.
8. Zagrożenia atmosferyczne.
9. Pogoda i klimat.
10. Środowisko przyrodnicze Polski.
11. Budowa geologiczna Polski.
12. Ukształtowanie powierzchni Polski.
13. Klimat Polski.
14. Cechy klimatu Polski.
15. Wody i gospodarka wodna w Polsce.
16. Gleby.
17. Zbiorowiska roślinne.
18. Bibliografia.
Opracowanie: Adam Sochaczewski, Anna Borowicz, Karolina Wolszczak
Recenzja: Beata Rogoziewicz-Rundo"

Piąty rozdział siedmiorozdziałowego kompendium wiedzy geograficznej dla maturzystów przedstawione w sposób przejrzysty i interesujący.
Chociaż w geografii bardzo ważny jest rysunek, to nagrana część opisowa daje duże szanse zapoznania się z tematyką potrzebną do egzaminu maturalnego. Z zagadnieniami dotyczącymi obliczeń geograficznych oraz map należy jednak zapoznać się wcześniej, a audiobook traktować w tym przypadku jako powtórzenie.
Spis treści rozdziału piątego:
1. Naturalne czynniki warunkujące rozwój rolnictwa.
2. Pozaprzyrodnicze czynniki warunkujące rozwój rolnictwa.
3. Struktura użytkowania ziemi na Świecie.
4. Zróżnicowanie poziomu produkcji rolnej na Świecie.
5. Produkcja roślinna.
6. Produkcja zwierzęca.
7. Rybołówstwo.
8. Leśnictwo i gospodarka leśna.
9. Obszary niedoborów i nadwyżek żywności. Przyczyny głodu.
10. Sposoby zwiększenia produkcji żywności.
11. Transport na Świecie.
12. Turystyka.
13. Bibliografia.
Opracowanie: Adam Sochaczewski, Anna Borowicz, Karolina Wolszczak
Recenzja: Beata Rogoziewicz-Rundo