Systemy medialne w XXI wieku Wspólne czy różne drogi rozwoju?

Drugi tom czasopisma poświęcono problemowi społecznych konsekwencji rozwoju, a obecnie upadku przemysłu na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Część artykułów oparta jest na badaniach procesów przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych starych regionów Europy. Badania te prowadzone były przez zespół socjologów pod kierunkiem Kazimiery Wódz w ramach unijnego projektu „Space, Place and the Historical and contemporary articulations of regional, national and European identities through work and community in areas undergoing economic REstructuring and regeneration” - SPHERE. W pozostałych szkicach przedstawiono ogólne refleksje nad restrukturyzacją przemysłu oraz jej społecznymi konsekwencjami, ukazano także problem przemian w innych regionach kraju.

W rozdziale 1 monografii omówiono zadania rozwojowe człowieka w świetle różnych koncepcji psychologicznych. Przedmiotem rozdziału drugiego jest problematyka kształcenia, orientacji na rozwój i kreatywnego myślenia pracowników wiedzy ze wskazaniem czynników i mechanizmów, które je wyzwalają. Rozdział 3 jest poświęcony analizie teoretycznych i empirycznych determinant funkcjonowania absolwenta uczelni, przyszłego pracownika wiedzy, na rynku pracy. Autorki rozważają istniejące zagrożenia, wskazując możliwości ich przezwyciężenia, a następnie omawiają wyniki empirycznych badań opinii na temat sytuacji na rynku pracy. W rozdziałach 4 i 5 skoncentrowano się na pozytywnych aspektach takiego „projektowania” organizacji, aby mogła się ona stać przyjaznym miejscem, w którym pracownik osiąga własne cele oraz wykorzystuje możliwości i zainteresowania, a jednocześnie aby przyczyniała się do rozwoju organizacji i wzrostu jej konkurencyjności. W końcowej części pracy zaprezentowano autorską koncepcję zarządzania dyskretnego, sprzyjającego funkcjonowaniu pracowników wiedzy i pracowników szczególnie uzdolnionych jako kreatorów innowacyjności, także popartą wynikami badań empirycznych.

Druga część podręcznika Antropologia kulturowa, zatytułowana: ”Kultura obyczajowa początku XXI wieku” ukazuje proces zmian i ciągłości w kulturze w kontekście przeobrażeń obyczajowych. Punktem wyjścia rozważań jest kategoria ciała i cielesności, które różnie interpretowane tutaj ukazane są w aspekcie uwarunkowań w kulturze obyczajowej.

     W strukturze treści rozdziałów, co jest nowością, uwidacznia się podział związany z kategoriami kultury (kultura bytu, społeczna, duchowa). Rozdział pierwszy dotyczy głównie współczesnego kultu ciała, młodości, wzorów kobiet i mężczyzn, praktyk związanych z higieną i troską o urodę, dotyczące mody, ubioru i zdobienia ciała. Rozdział drugi dotyczy obyczajowości związanej z zagadnieniami bytowymi, m.in. potrzeba schronienia, bezdomności i emigracji zarobkowej, odżywiania i obyczajowości kształtowanej przez supermarkety. Rozdział trzeci dotyczy obyczajowości związanej z zaspokojeniem wartości witalnych: zdrowia i seksu. Porusza m.in. problem otyłości i anoreksji, różnorodnych zachowań seksualnych, problem trzeciej płci i homoseksualizmu.

     Rozdział czwarty traktuje o reliktach obyczajowych, związanych np. z rekreacją, formami życia społeczno-rodzinnego i towarzyskiego. Jest tu mowa o targach i jarmarkach, turniejach rycerskich, zwyczajach łowieckich, Ochotniczej Straży Pożarnej, a także o domowych formach życia towarzyskiego, o reliktach kultury szlacheckiej i żydowskiej. Rozdział piąty traktuje o obyczajowości religijno-świeckiej typu renesansu egzorcyzmów i pielgrzymek oraz nowych zjawisk dotyczących pochówku ludzi i zwierząt oraz zmian występujących w religijności wiernych i w życiu instytucji Kościoła.

     Rozdział szósty dotyczy obyczajowości młodego pokolenia. Są to zarówno zachowania patologiczne jak i godne uznania.

     Rozdział siódmy dotyczy obyczajowości życia artystycznego, naukowego i politycznego. Całość kończą rozważania dotyczące globalnego charakteru ponowoczesnej obyczajowości kreowanej przez media.

Fundamentalna publikacja dla nowoczesnego myślenia o tańcu. W badaniach nad tańcem, prowadzonych z perspektywy antropologicznej, Royce łączy własne doświadczenia związane z tańcem z wiedzą etnograficzną i wiedzą o kulturze, co pozwala jej sytuować taniec w obrębie innych sztuk performatywnych.

Książka jest klasycznym podręcznikiem dla studentów teatrologii, etnologów zgłębiających problematykę rytuałów i obrzędów środkowoamerykańskich, studentów kierunków kulturoznawczych i szeroko pojętej humanistyki, a także praktyków badających taniec w działaniu (instruktorów, choreografów) czy specjalistów od terapii tańcem.

Publikacja dopełnia wydaną przez WUW w 2010 roku książkę tej samej autorki: "Antropologia sztuk widowiskowych. Artyzm, wirtuozeria i interpretacja w perspektywie międzykulturowej".

W swoich badaniach nad tańcem – prowadzonych z perspektywy antropologicznej – Royce łączy własne doświadczenia związane z tańcem z wiedzą etnograficzną i wiedzą o kulturze. Jak sama to ujmuje, w jej pracy ważne stało się pytanie o miejsce tańca i sztuk performatywnych w różnych kulturach, zarówno w przeszłości, jak obecnie, oraz o to, w jaki sposób taniec buduje/nabiera/przenosi znaczenia. [...] [Analizuje] problemy „wspólnego” wytwarzania znaczenia w tańcu oraz kwestie […] związane ze szczególną pozycją społeczną tancerza: kto może tańczyć (przed innymi) i kto tworzy taniec (choreograf? ten, który tańczy? tradycja? kultura?). (Z recenzji Ewy Guderian-Czaplińskiej)

Książka Anyi Peterson Royce jest dla wykształcenia […] kadry krytyków w dziedzinie tańca rzeczą niezbędną. [...] zawiera usystematyzowaną wiedzę z perspektywy historycznej [...] i stanowi znakomitą próbę zdefiniowania zjawiska tańca w całej panoramie ekspresji człowieka. Wyznacza tropy dla przyszłych badaczy i porządkuje teoretycznie działanie „dojrzałych” twórców teatru tańca, może też stanowić bazę do uporządkowania poszukiwań artystycznych wielu młodych ludzi, którzy żywiołowe i instynktowne zafascynowanie tańcem mają szansę podbudować świadomą refleksję. (Z recenzji Piotra Cieślaka)

*********

The Anthropology of Dance

In her dance studies, conducted from an anthropological perspective, Royce combines her own experiences of dance with ethnographical knowledge and knowledge of culture, which enables her to situate dance within other performative arts. The publication is a textbook for theatre studies students, ethnologists exploring the topic of rituals and central-American rites, students of cultural studies and the humanities, as well as practitioners analysing dance in action (instructors, choreographers) or specialists in dance therapy.

Socjologowie omawiają badania religijności przeprowadzone w obu krajach, ukazują rezultaty tych badań i sygnalizują konsekwencje prezentowanych postaw.

Oceniana monografia stanowi trud badawczy Autorki, poprzedzony rozważaniami na temat późnej dorosłości, szczególnie zaś wielowymiarowości radzenia sobie ze stresem przez seniorów, oraz rodziny zastępczej jako formy rodzinnej opieki i wychowania. Należy podkreślić, że senioralna piecza zastępcza rozumiana jest w pracy Autorki jako forma zastępstwa w relacji pokrewieństwa z dzieckiem, gdy nie istnieje możliwość opieki przez rodziców biologicznych. ta podwójna w życiu seniorów rola rodzicielska otwiera przed nimi pasmo sukcesów, a jednocześnie niepowodzeń, których nie doświadczyliby, gdyby nie zaistniała sytuacja. Oczywiście sposób wypełnienia tej funkcji i związane z nią życiowe konsekwencje zależą w dużej mierze od posiadanych i zgromadzonych w życiu zasobów osobistych, i tym właśnie sprawom poświęcone zostały badania oraz wnioski z przemyśleń Autorki. (Z recenzji dra hab. lek. med. Waldemara Tłokińskiego)