Sztuka argumentacji

Quaestiones super Praedicamenta Benedykta Hessego to jeden z pierwszych krakowskich komentarzy logicznych. Zredagowany został ok. 1420 roku, a najstarsza jego kopia pochodzi z końca lat 30. XV wieku, co dowodzi, iż dzieło to przez co najmniej 20 lat funkcjonowało w środowisku Uniwersytetu Krakowskiego jako podstawowy podręcznik nauczania Kategorii. Na jego szkolny charakter wskazuje zarówno forma wykładu, zakres poruszanych w nim zagadnień, jak również wielość i różnorodność przytaczanych autorytetów. Quaestiones... Hessego nie są bowiem dziełem o szczególnej oryginalności doktrynalnej i nie przedstawiają zwartej, jednolitej doktryny; są raczej prawzorem podręczników historii idei, których pierwszorzędnym zadaniem jest zapoznanie studenta z historią problemu i sposobami jego rozwiązywania, a nie głoszenie własnych poglądów autora i przekonywanie do nich. Przeciwnie, Hesse chętnie przywołuje różnorodne, często wykluczające się stanowiska i wówczas przeważnie nie wskazuje opinii, do której się przychyla. Przyjmując za podstawę rozumienia kategorii główne założenia tzw. burydanizmu, zwłaszcza w jego wersji umiarkowanej, sięgał także do dorobku przedstawicieli innych kierunków, przekazując w ten sposób możliwie pełny obraz ówczesnych interpretacji Kategorii. Komentarz sformułowany został w postaci kwestii, z których większość ma charakter quaestiones circa litteram, tzn. bezpośrednio odnoszących się do całego komentowanego tekstu Arystotelesa, bez ograniczania się do kilku wybranych zagadnień, jak to ma miejsce w reprezentatywnych XIV- i XV-wiecznych komentarzach w postaci quaestiones (np. Jana Burydana, Alberta z Saksonii).

"Przedmiotem niniejszej rozprawki Schopenhauera są takie chwyty, których używają w sporze ci, co za wszelką cenę- a więc i za cenę prawdy i słuszności, poprawności wywodu- chcą koniecznie "postawić na swoim", zrobić tak, żeby było uznane, że oni mają rację. Dobrze jest uprzytomnić sobie różne możliwe fortele, aby wiedzieć, na co można być narażonym w sporach z ludźmi nierzetelnymi"- czytamy w przedmowie Tadeusza Kotarbińskiego.

Znany, podstawowy podręcznik do nauki logiki, wykorzystywany przez studentów prawa i innych kierunków humanistycznych.

Podręcznik bazuje na obowiązkowym wykładzie z logiki dla studentów różnych kierunków humanistycznych, w tym dla studentów prawa. To, co odróżnia go od innych publikacji tego rodzaju to badania własne autora, w szczególności nad logiką treści, logikami niemonotonicznymi czy zrozumieniem procesu manipulacji wraz z samookłamywaniem.

„Zagadnienia logiczne, które ze swej natury dość powszechnie uchodzą za trudne, są w publikacji przedstawione w przystępny i zrozumiały sposób. Mimo swej przejrzystości książka nie trywializuje omawianych zagadnień. Każde ilustruje prostymi, zaczerpniętymi z życia przykładami, a niektóre także znanymi od wieków, wciąż fascynującymi paradoksami i zagadkami logicznymi”.
Prof. dr hab. Marek Zirk-Sadowski Ze wstępu

Książka, przeznaczona przede wszystkim dla studentów kierunków społecznych i humanistycznych, przydatna będzie również dla prawników, nauczycieli, dziennikarzy oraz przedstawicieli pozostałych zawodów, w których istotna jest praca słowem.

Podręcznik ten przeznaczony jest dla osób, które zamierzają przyswoić sobie podstawowe wiadomości z dziedziny logiki formalnej, a nadto dowiedzieć się, jaki wkład wnosi ta dyscyplina do współczesnej wiedzy o języku. Wykład zagadnień i metod logiki nie różni się tu istotnie od ujęć stosowanych w innych elementarnych podręcznikach. Sposób natomiast, w jaki przedstawiono związki między logiką formalną i językoznawstwem teoretycznym, a także rozwiązania niektórych problemów logicznych, z jakimi musi się uporać opis języka naturalnego, wyrażają stanowisko autorki w tych dyskusyjnych kwestiach. Różni się ono w pewnych punktach nie tylko od poglądów większości językoznawców, lecz także od rozwiązań preferowanych przez wielu logików. Różnice te sygnalizuje ona w odpowiednich miejscach tekstu, nie referuje jednak szczegółowo odmiennych stanowisk w poruszanych sprawach.

Książka omawia:
logiczne własności zdań,
rachunek zdań,
rachunek kwantyfikatorów,
granice logiki - język a komunikacja,
rachunek zbiorów i relacji.

Nowe, rozszerzone wydanie opisuje aktualną w ostatnich dziesięcioleciach problematykę granic logiki i jej rolę w komunikowaniu się:
języki naturalne i sztuczne,
pytania, rozkazy, oceny,
nieekstensjonalność,
wieloznaczność,
okazjonalność,
implikatury konwersacyjne,
interpretacja a znaczenie językowe,
antynomia kłamcy,
problem poprawności wnioskowania.

Mimo, iż semantyka rachunku kwantyfikatorów została wyrażona w terminach struktury, nie zaś w terminach modeli, stosunkowo często używa się tu podstawowych pojęć teorii zbiorów i relacji. Czytelnik nie znający tych pojęć teoriomnogościowych znajdzie ich wyjaśnienie w dołączonym na końcu Dodatku.

Książka polecana studentom nauk humanistycznych i społecznych na zajęcia z logiki.

Autorzy zapraszają czytelników w podróż do krainy racjonalności, która różni się od znanych nam dotąd terytoriów kognitywistyki czy ekonomii. Tradycyjne wizje racjonalności mają w zwyczaju przedstawiać ludzi jako istoty o nadludzkiej sile rozumu, nieograniczonej wiedzy i całej wieczności na dokonanie wyboru. Aby zrozumieć proces podejmowania decyzji w prawdziwym świecie potrzebujemy innego, bardziej psychologicznie realnego pojęcia o racjonalności, a ta książka je zapewnia. Opowiada o prostych i szybkich heurystykach - łatwych zasadach pomagających podjąć decyzję pod presją czasu, kiedy przemyślenia to luksus, na który nie można sobie pozwolić. Heurystyki te mogą umożliwić zarówno żywym organizmom, jak też sztucznej inteligencji dokonywanie inteligentnych wyborów, klasyfikacji i predykcji przy użyciu racjonalności ograniczonej. Jednak jak i kiedy takie proste i szybkie heurystyki mogą zadziałać? Czy osądy dokonane na podstawie jednego dobrego powodu mogą okazać się tak dokładne jak te, opierane na wielu powodach? Czy mniejsza wiedza może doprowadzić do lepszych osądów niż większa? Zagadki heurystyk decyzyjnych odpowiadają na te pytania, rozwijając modele obliczeniowe heurystyk oraz testując je poprzez eksperymenty i analizy. Publikacja ta pokazuje jak szybkie i proste heurystyki mogą stworzyć adaptacyjne decyzje w sytuacjach tak różnych, jak wybór partnera, podział środków między potomków czy inwestycje na rynku akcji. Jako interdyscyplinarna praca, która jest zarówno użyteczna, jak i angażująca, książka ta przeznaczona jest dla szerokiej publiczności. Jest idealna dla badaczy psychologii poznania, psychologów ewolucyjnych, podobnie jak ekonomistów i naukowców zajmujących się sztuczną inteligencją. Zainteresuje również każdego, kto po prostu pragnie podejmować trafne decyzje. W ciągu ostatnich kilku lat teoria racjonalnego (rozsądnego) zachowania ludzkiego uwolniła się od iluzorycznego i empirycznie nieuzasadnionego poglądu, że racjonalne podejmowanie decyzji oznacza maksymalizację oczekiwanego pożytku. Badania nauczyły się poważnie traktować i empirycznie badać sposób, w jaki istoty ludzkie ... faktycznie rozwiązują ogrom złożoności świata, który zamieszkują. Książka Zagadki heurystyk ... oferuje fascynujące wprowadzenie do tej rewolucji w nauce kognitywnej, zadając ogromny cios zdrowemu rozsądkowi w podejściu do ludzkiej racjonalności. Herbert A. Simon, Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii i Profesor Informatyki i Psychologii w Carnegie Mellon University Jeżeli pasjonujesz się sztuczną inteligencją, dzięki tej książce poznasz kluczowe właściwości ludzkiego umysłu, pomocne przy konstruowaniu sztucznego mózgu. dr hab. Piotr Zielonka, prof. nadzw. SGGW, autor książki „Giełda i psychologia"