The Most Famous Hoteliers of All Time Vol. 2

W monografii przedstawiono proces decyzyjny szczególnego rodzaju konsumenta, jakim jest turysta oraz dokonano identyfikacji czynników oddziaływujących na ten proces. Te wyniki badań są szczególnie ważne w kontekście wzrastającej roli turystyki w tworzeniu nowych miejsc pracy, ożywienia społeczno-gospodarczego i jej udziału w kształtowaniu PKB oraz obecnej niestabilnej sytuacji politycznej i ekonomicznej na świecie. Sytuacja ta zmieniła sposób zachowania konsumentów na rynku turystycznym, bowiem więcej osób samodzielnie organizuje wyjazdy. Na to zjawisko ma wpływ chęć ograniczenia kosztów podczas wyjazdów wakacyjnych, jak również coraz większy brak zaufania do biur podróży. Ale z drugiej strony rośnie świadomość społeczeństwa na temat zdrowego stylu życia. Konsumenci nie chcą rezygnować z wyjazdów turystycznych, gdyż są one niezbędne dla dobrego samopoczucia psychicznego, fizycznego oraz społecznego. To powoduje że modele zachowań turystów opracowane w latach siedemdziesiątych czy osiemdziesiątych XX wieku, nie sprawdzają się w warunkach jakie funkcjonują na rynku turystycznym w XXI wieku. Z tego powodu opracowano nowy autorski model zachowania konsumentów na rynku turystycznym.

Streszczenie
Przełom lat 80. i 90. był na świecie czasem wielkich przemian politycznych
i społeczno-gospodarczych. Ten okres to m.in. czas kryzysu gospodarczego
i politycznego w krajach europejskich, w których panował ustrój realnego
socjalizmu. Wraz z osłabieniem Związku Radzieckiego oraz wprowadzanymi
tam reformami pojawiły się możliwości przekształceń w innych
państwach socjalistycznych. W Europie Środkowo-Wschodniej objęły one
m.in. Polskę, Węgry, NRD, Czechosłowację.
Autorzy za podmiot badań w niniejszej pracy przyjęli grupę
wybranych miast postsocjalistycznych, leżących na terenie kilku państw
wchodzących w skład regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
Przedmiotem badań jest rozwój funkcji turystycznej w tych ośrodkach
miejskich zachodzący w wyniku procesu transformacji ustrojowej po upadku
realnego socjalizmu.
Zakres przestrzenny pracy obejmuje miasta zlokalizowane na obszarze
wybranych krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej: Polski (Łódź),
Słowacji (Bratysława), Rosji (Kaliningrad), Białorusi (Mińsk), Ukrainy
(Lwów). Autorzy celowo wybrali ośrodki miejskie o różnej randze tak, aby
uzyskać materiał badawczy przedstawiający miasta różnego typu, m.in.
ośrodki regionalne jak i stolice. W ten sposób przeprowadzona analiza bazuje
na zróżnicowanej próbie badawczej, a jej wyniki można uznać za reprezentatywne
dla dużych miast w badanym regionie. Analiza przedstawiona
w niniejszej pracy obejmuje miasta w ich granicach administracyjnych,
ma ona charakter dynamiczny i przedstawia przekształcenia,
które dokonały się w okresie od upadku systemu realnego socjalizmu do czasów
współczesnych.
W toku rozprawy autorzy zweryfikowali pozytywnie hipotezę badawczą
mówiącą, że:
„Jednym ze skutków zainicjowanych przez upadek socjalizmu
przekształceń był intensywny rozwój funkcji turystycznej w dużych miastach
zlokalizowanych na obszarze państw Europy Środkowo-Wschodniej.
Z uwagi na postępujący proces deindustrializacji oraz wzrost znaczenia
trzeciego sektora gospodarki usługi turystyczne zyskały w tych miastach istotne
znaczenie. Rozwinął się sektor obsługi turystycznej, na który składają
się działalności związane z hotelarstwem, gastronomią oraz sektorem
imprez. Doszło do poprawy dostępności komunikacyjnej badanych obszarów,
rewitalizacji przestrzeni miejskiej oraz wzrostu aktywności władz lokalnych
w zakresie programów rozwoju turystyki. Przemiany te skutkują rozwojem ruchu turystycznego, znacząco wzrosła liczba przyjazdów turystycznych,
a ich struktura uległa dywersyfikacji.”
Transformacja ustrojowa spowodowała daleko idące skutki dla gospodarki
i społeczeństwa, w tym dla mieszkańców dużych miast. Do głównych
czynników inicjujących przemiany badanych miast postsocjalistycznych
należy zaliczyć:
- przemiany społeczne i polityczne,
- szybką globalizację gospodarki byłych krajów socjalistycznych,
- przejście od fazy industrialnej do postindustrialnej,
- zmianę statusu administracyjnego części badanych ośrodków
miejskich (Mińska, Lwowa, Bratysławy),
- awans ze stolic republik lub obszarów do stolicy krajów.
Istotne zmiany zarejestrowano także w szeroko rozumianym sektorze
turystycznym omawianych miast. Zachodzące przekształcenia nie były
jednorodne w czasie, autorzy wydzielili trzy podstawowe etapy tych
przekształceń:
- etap upadku turystyki socjalistycznej,
- etap stabilizacji,
- etap rozwoju nowoczesnej turystyki.
Najczęściej odnotowanymi w badanej próbie przejawami przemian
miast pod wpływem rozwoju turystyki są:
- zmiany jakościowe i ilościowe bazy noclegowej,
- inwestycje kapitału zagranicznego w branżę hotelarską,
- zmiany jakościowe i ilościowe bazy gastronomicznej,
- zmiany jakościowe i ilościowe bazy towarzyszącej,
- zmiany w zakresie handlu detalicznego,
- rozwój infrastruktury transportowej,
- tworzenie organizacji odpowiedzialnych za promocje turystyczną
miast,
- rozwój działalności kulturalno-rozrywkowej, w tym festiwali.
Podstawowym miernikiem rozwoju turystyki w mieście jest zwiększająca
się liczba przyjazdów i odwiedzin w celach turystycznych. Zebrane
dane wskazują, że największa dynamika wzrostowa ruchu turystycznego
w okresie postsocjalistycznym miała miejsce w Kaliningradzie
(+174%) i Łodzi (+125%). Najmniejsze wzrosty ruchu turystycznego
zanotowała Bratysława (+50%) i Mińsk (+26%). Bardzo dynamiczny wzrost
liczby turystów w Kaliningradzie wytłumaczyć można specyficznym położeniem
tej rosyjskiej enklawy. Znajduje się ona bowiem w szczególnym
miejscu pomiędzy państwami Unii Europejskiej. W przypadku Kaliningradu
istotna jest także bliskość dwóch granic oraz fakt, że Kaliningrad był przez
długi okres zamkniętą strefą militarną. Łódź z kolei w okresie postsocjalistycznym postrzegana jako biedne i zaniedbane miasto bez szczególnych
walorów turystycznych przeszła intensywną transformację skutkująca
zwiększeniem atrakcyjności turystycznej. Bratysława – niewielki –
50% wzrost zawdzięcza bliskości Wiednia i dogodnemu położeniu komunikacyjnemu.
Wszystko to sprawia, że ruch turystyczny w stolicy Słowacji już
na początku okresu transformacji pozostawał na wysokim poziomie. Z kolei
Mińsk, miasto na wczesnym etapie przemian, ma słabo rozwiniętą infrastrukturę
turystyczną i okres dynamicznego wzrostu wielkości ruchu turystycznego
ciągle jeszcze przed sobą.
Przebadana grupa miast daje przegląd różnych stadiów turystycznej
transformacji obszarów miejskich. Przemiany te uwarunkowane są rzeczywistością
gospodarczą, społeczną jak również polityczną. Autorzy na podstawie
obserwacji wyróżnili trzy grupy miast.
Grupę pierwszą stanowią Łódź i Bratysława, które są miastami w fazie
głęboko zaawansowanej transformacji, z dużym udziałem dobrze rozwiniętej
turystyki o charakterze kapitalistycznym.
Do grupy drugiej zakwalifikowano Lwów i Kaliningrad będące miastami
na początkowym etapie zaawansowanej fazy transformacji, w których
turystyka rozwija się intensywnie wkraczając w stadium kapitalistyczne.
W ostatniej grupie znalazł się Mińsk będący ośrodkiem miejskim
w fazie średniozaawansowanej transformacji. Turystyka o charakterze kapitalistycznym
dopiero zaczyna się w mieście rozwijać, a infrastruktura towarzysząca
w większym stopniu służy obsłudze potrzeb mieszkańców niż przyjezdnych.

Niniejsza monografia dotyczy bardzo ważnego i aktualnego problemu wynikającego ze starzenia się społeczeństwa w krajach emitujących ruch turystyczny, w tym w Polsce, i związanych z tym problemów dostosowania usług do potrzeb turystów seniorów. Autorki prezentują najnowsze zagadnienia związane z tendencjami i rozwojem rynku usług hotelarskich, odnoszą się do nowych trendów, zmian pokoleniowych, nowych potrzeb turystów seniorów, a także ich podziału na różne segmenty.
(…) Poruszana w monografii tematyka może być interesująca dla różnych kręgów odbiorców reprezentujących zarówno stronę praktyczną rynku usług hotelarskich, jak też osób pragnących poszerzyć swoją wiedzę teoretyczną na ten temat.
Z recenzji prof. nadzw. UEP dr hab. Agnieszki Niezgody
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Turystyka należy do najszybciej rozwijających się dziedzin gospodarki. Jednym z najważniejszych jej segmentów jest turystyka kulturowa, zwłaszcza w Europie - uważanej za kolebkę światowej kultury. Turystyka kulturowa to podróżowanie ludzi z miejsc ich stałego zamieszkania do miejsc atrakcji kulturowych, aby poszerzyć wiedzę, zdobyć nowe doświadczenia czy zaspokoić własne potrzeby poznawcze. W książce autor opisuje główne nurty turystyki kulturowej oraz zachęca do poznawania skarbów światowej kultury.
Książka jest przeznaczona dla studentów różnych typów szkół na kierunkach związanych z turystyką, krajoznawstwem, geografią turystyczną i hotelarstwem. Z pewnością będzie też przydatna słuchaczom studiów podyplomowych oraz osobom profesjonalnie zajmującym się organizacją turystyki.

Pierwsza tak obszerna publikacja na rynku polskim, w której omówiono jednocześnie teoretyczne aspekty turystyki zrównoważonej, jej formy, jak i rozwiązania praktyczne - m.in. działania władz publicznych, organizacji pozarządowych, instytucji ponadnarodowych w ramach szeroko rozumianej polityki turystycznej i planowania turystycznego.


Książka składa się z 3 części:


* Część I zawiera rozważania na temat teoretyczno-metodologicznych aspektów turystyki zrównoważonej (geneza, definicja, podział wewnętrzny, związane z nią koncepcje teoretyczne, problemy planowania i zarządzania).


* Część II poświęcona jest przyrodniczym aspektom turystyki zrównoważonej (m.in. turystyka geologiczna, ornitologiczna, botaniczna).


* Część III dotyczy kulturowych aspektów turystyki zrównoważonej (m.in. turystyka etnograficzna, przemysłowa, historyczna, kulinarna).


Książka przeznaczona jest dla osób interesujących się różnorodnymi formami turystyki kulturowej (od turystyki religijnej po rozrywkową) i przyrodniczymi uwarunkowaniami turystyki, a także jej rolą w aktywizacji społeczno-gospodarczej miejscowości i regionów. Sięgną po nią studenci i badacze interesujący się turystyką, geografią, socjologią turystyki i antropologią kulturową. To również cenny materiał dla pracowników administracji rządowej i samorządowej zajmujących się organizacją i promocją turystyki oraz planowaniem przestrzennym.

Prezentowana książka jest wynikiem ze wszech miar interesującego, oryginalnego, solidnie przygotowanego i obiecującego przedsięwzięcia naukowego. Dokonano w niej wiarygodnego zdiagnozowania analizowanej rzeczywistości w zakresie oceny wielowymiarowych efektów organizowania wielkich wydarzeń (igrzysk olimpijskich i wystaw światowych EXPO). Wywód poprowadzono logicznie i przekonująco. (…)
Niezależnie od swojej wartości epistemologicznej praca Marka W. Kozaka powinna także pomagać w rozwiązywaniu praktycznych problemów istotnych w polityce regionalnej i lokalnej. Jej celem jest jednocześnie wyjaśnienie różnorodności oraz konsekwencji wynikających z przeprowadzenia globalnych wydarzeń masowych, a kompleksowe rozwiązanie epistemologiczne w formie modelu: „Mechanizm – główni aktorzy (interesariusze) i powiązania” stanowi podstawę do zrozumienia realnego świata organizacji wielkich wydarzeń.

z recenzji prof. Jacka Kaczmarka (UŁ)
Marek W. Kozak
Dr hab., prof. UW, pracownik Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG). Ukończył Uniwersytet Warszawski (1980). Doktorat zrobił w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN (1986), a habilitację w Instytucie Studiów Politycznych PAN (2009). W latach 1991–2014 był pracownikiem administracji centralnej i instytucji skarbu państwa. Od 2012 r. profesor UW. Wykłada politykę regionalną (i spójności) UE, ewaluację oraz turystykę w rozwoju. Jest członkiem Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Regional Studies Association, Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, a także ekspertem UE, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz różnych instytucji badawczych. Współkoordynuje sieć badawczą Regional Studies Association „Turystyka i Rozwój Regionalny”. Kierował zespołem EUROREG w ramach projektu międzynarodowego HORIZON 2020 COHESIFY. Autor przeszło 200 krajowych i zagranicznych publikacji naukowych.