The Unwomanly Face of War

Antony Beevor – Mistrz pisarstwa historycznego w Najlepszej formie Wstrząsający obraz ostatniej ofensywy Hitlera w czasie II wojny światowej 16 grudnia 1944 roku Hitler stawia wszystko na jedną kartę. Najnowocześniejsze niemieckie czołgi ruszają przez ośnieżone lasy i wąwozy Ardenów, zaskakując wojska sprzymierzone. Führer wierzy, że uda mu się wedrzeć między alianckie armie, dotrzeć do Antwerpii i doprowadzić do wycofania się z wojny Brytyjczyków. To ostatnia szansa, by zmusić aliantów do zawarcia pokoju. Czasu jest niewiele. Armia Czerwona szykuje się do ataku na Berlin. Niemieckimi generałami targają wątpliwości, ale młodzi oficerowie rzucają się do walki. Wierzą, że zwycięstwo pozwoli uratować zostawione w kraju rodziny przed bestialstwem Sowietów. Zaskoczeni Amerykanie stawiają czoła dywizjom pancernym wroga. Wielu z nich ze strachu opuszcza stanowiska lub się poddaje. Inni bohatersko walczą do końca. Belgijscy cywile, jeszcze przed chwilą powiewający amerykańskimi flagami, uciekają w popłochu przed zemstą nazistów. Surowa zima oraz intensywność bitwy przypominają walczącym front wschodni. Przed żołnierzami stoi prosty wybór: zwyciężą albo zginą. W odpowiedzi na zbrodnie Waffen SS Amerykanie wydają rozkaz mordowania jeńców. Ofensywa w Ardenach staje się najzacieklejszą bitwą na froncie zachodnim. Beevor w porywający sposób opisuje dramat ponad miliona żołnierzy biorących udział w morderczym boju o wszystko.

Atlas II wojny światowej jest wyczerpującym, ilustrowanym przewodnikiem po wydarzeniach tamtego okresu. Szczegółowo przedstawia przebieg kampanii lądowych, morskich i powietrznych, pozwalając czytelnikowi śledzić sukcesy i porażki obu stron konfliktu. 160 kolorowych map ilustruje przebieg walk na wszystkich obszarach działań wojennych. W książce opisano lądowe kampanie w Europie Północno-Wschodniej, Włoszech, Afryce Północnej, ZSRR, Azji Południowo-Wschodniej oraz na Pacyfiku, bitwy morskie na Atlantyku i Morzu Śródziemnym, batalie między lotniskowcami na Pacyfiku oraz bombardowania w Europie i w rejonie Pacyfiku, na zniszczeniu japońskich miast – Hiroszimy i Nagasaki – kończąc.

Tylko prawda jest ciekawa! – twierdził Stanisław Cat-Mackiewicz i Codzienność. Sierpień–wrzesień 1944 jest tych słów znakomitym potwierdzeniem – powstanie warszawskie widziane oczyma łączniczki. Bez ocen i sądów!
„Dzidzia-Klamerka” patrzy na świat uważnie, z dystansem, czasem nawet autoironią. Ma fotograficzną pamięć i dobre pióro. Bo Teresa Sułowska-Bojarska zdobyła literackie szlify, na długo wcześniej (…), nim zdecydowała się opisać powstańczą młodość.
Jej relacja, choć spisana nie na gorąco, a wiele lat po wojnie, uderza nie tylko detalami, ale przede wszystkim przyśpieszonym, zadyszanym rytmem. Bo w sierpniu i wrześniu 1944 roku dla młodych warszawiaków czas uległ niezwykłej kondensacji. A łączniczka, której oczami oglądamy obronę „Mokotowskich Termopil”, przechodzi przyspieszony kurs życia i człowieczeństwa, w ciągu kilkudziesięciu dni dowiadując się wszystkiego o bohaterstwie i o ludzkiej podłości, o cnocie odwagi i hańbie bestialstwa. „Zdobyła przyjaciół – pisał Tomasz Merta – by zaraz ich utracić i opłakać. Doświadczyła granic ludzkiej wytrzymałości i poświęcenia. Czuła cudowny smak wolności i gorycz powtórnej niewoli”. Relacja ważna nie tylko dlatego że „Dzidzia-Klamerka” była jedyną ocalałą łączniczką mokotowskiego sztabu WSOP, ale przede wszystkim dlatego, że siłą literacką dorównuje Pamiętnikowi… Mirona Białoszewskiego. Wydanie poprawione i rozszerzone o wybór poezji Teresy Sułowskiej-Bojarskiej.

Tomasz Bonek, Demony śmierci. Zbrodniarze z Gross-Rosen – Auschwitz? W Auschwitz w porównaniu z tym, co działo się w Gross-Rosen, było jak... w sanatorium – opowiada były więzień „kamiennego piekła”. Lekarze z SS zabijający zastrzykami z benzyny i fenolu. Polowanie obozowych strażników na więźniów ze złotymi koronami zębowymi. Mordercza praca w kamieniołomach. Przeraźliwy głód i epidemie chorób zakaźnych. To wszystko dziesiątkowało zesłanych do KL Gross-Rosen, jednego z najcięższych obozów III Rzeszy. Tutejszymi kapo i blokowymi zostawali przede wszystkim niemieccy recydywiści: gwałciciele, złodzieje i mordercy. To oni wraz ze zwyrodnialcami z SS znęcali się nad uwięzionymi. Tomasz Bonek, reporter, dokumentalista i autor reportaży historycznych, dociera do zeznań więźniów niemal już zapomnianego kacetu założonego pod dolnośląską Rogoźnicą. Każdy z kolejnych analizowanych dokumentów jest bardziej przerażający. Wszystkie układają się w przejmującą opowieść o demonach śmierci – oprawcach z KL Gross-Rosen.

" […] publikacja ta jest próbą wielostronnego omówienia propagandowego obrazu epizodycznych, a jednak symptomatycznych dla operacji bojowych zdarzeń, które od kilkudziesięciu lat rzutują na społeczne postrzeganie II wojny światowej w Polsce, skutkując fałszywą interpretacją elementów rozstrzygnięcia konfliktu, a także na przemiany terytorialne i ludnościowe w tej części kontynentu. Jej pozornie lokalny charakter naturalnie wpisuje się w dyskurs o Europie Środkowo-Wschodniej, która przez pół wieku zasłonięta była „żelazną kurtyną”, w znacznej mierze również w sensie historiograficznym." - Ze Wstępu

Tomasz Gliniecki (ur. 1967) – historyk, pedagog, dziennikarz. Jest autorem licznych działań popularyzujących przeszłość i budujących tożsamość, zwłaszcza regionalną – wystaw muzealnych, zajęć i wydarzeń kulturalnych, książek i artykułów prasowych, audycji radiowych i dokumentów filmowych. W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku koordynuje prace w sferach edukacji i zbiorów. Wśród najważniejszych zainteresowań badawczych lokuje styk historii wojskowości z medioznawstwem – prezentację obrazów wojny w świetle propagandy oraz mitologizację zdarzeń militarnych i heroizację ich uczestników.

Jedenaście wywiadów, jedenaście bohaterek
i bohaterów, którzy przeżyli okupację, getta, obozy –Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück, Majdanek, Stutthof, Bergen-Belsen.
W każdej rozmowie przewija się motyw dbania o wygląd jako bardzo ważny czynnik zachowania godności w sytuacjach granicznych.

Oprócz tego dwadzieścia fotografii i dwadzieścia mikrohistorii o przedmiotach i obrazach, które pokazują wojnę od strony osobistego doświadczenia codzienności, materialności, płci, ciała i stroju.

Karolina Sulej, autorka książki Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady, znów pokazuje przemilczane do tej pory aspekty życia
w czasie II wojny – życia mimo wszystko.