To nie jest hip-hop. Rozmowy II

Jak żyć, gdy wszyscy patrzą?

Jerzy Stuhr – jeden z najbardziej uznanych polskich aktorów – szczerze o osobistych dylematach, życiu w Polsce i polityce. O Wałęsie i Stalinie. O Witkacym i Gombrowiczu. O tym, że osoby publiczne są pod nieustanną presją. Aktor nie tylko snuje opowieści o fascynacjach filmem, Włochami, urodą śródziemnomorskiego życia oraz napotkanymi ludźmi, lecz także widzi konieczność spojrzenia sobie w twarz i odpowiedzenia na pytanie, co dalej.

Pierwotnie cotygodniowy cykl prowadzony przez Marię Malatyńską zmienił się w mapę podróży Jerzego Stuhra, jego doświadczeń i poglądów na coraz bardziej komplikującą się rzeczywistość. Mimo trudnych tematów wciąż są to dyskusje dające nadzieję i odwagę, w wyjątkowy sposób i z przymrużeniem oka komentujące ostatnie lata kariery aktora.

Życie moje kompletnie się zmieniło: filmowe, teatralne, szkolne, wszystko odeszło. I jest to nie tylko przejście od roli uczestnika do obserwatora. Ja po prostu jestem… zresetowany. I dzięki temu mam, jak mi się wydaje, bardzo świeże spojrzenie na świat.

Jerzy Stuhr – aktor i reżyser teatralny i filmowy, długoletni rektor PWST (obecnie Akademia Sztuk Teatralnych) w Krakowie, skończył także polonistykę na UJ. Blisko współpracował m.in. z Krzysztofem Kieślowskim, Andrzejem Wajdą, Konradem Swinarskim. Związany z Krakowem i Włochami (m.in. grał w filmach Nanniego Morettiego). Autor kilku książek, m.in. dziennika Tak sobie myślę…czy rozmów Myśmy się uodpornili. Rozmowy o dojrzałości (z ks. Andrzejem Lutrem).

Maria Malatyńska – filmoznawczyni i publicystka, wykładowczyni PWST w Krakowie. Opublikowała m.in. tom wywiadów Ucieczka do przodu! Jerzy Stuhr od A do Z. Laureatka Nagrody Krytyki Filmowej, Nagrody ZAiKS-u i Nagrody Fundacji Kultury Polskiej, uhonorowana medalem Gloria Artis. Należy do Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz FIPRESCI (Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej), członkini Polskiej Akademii Filmowej.

Autor kultowej książki „Radykalni”, redaktor najbardziej popularnego tygodnika w Polsce opowiada o doświadczeniu Boga w swoim życiu. Boga Wszechmocnego, który przychodzi przez słabość, kruchość, kryzys. Który tęskni za nami, ale nikomu się nie narzuca. Boga, na którego miłość nie trzeba i nie można w jakikolwiek sposób zasłużyć, a jedynym sposobem, by Go naprawdę spotkać, są zgoda na własną bezradność i niemoc oraz dziecięca ufność w Jego nieskończoną moc. W swoich poruszających opowieściach Marcin Jakimowicz mówi
między innymi o tym:
- jak pewien historyk Kościoła zachęcił go do zrobienia wywiadu z człowiekiem, który pięknie klął przy klerykach paulińskich;
- jakich Bożych szaleńców spotkał na swojej drodze;
- jak o. Augustyn Pelanowski udowadniał, że Aniołowie są lepsi niż TP S.A.;
- jak demon stara się nas przekonać, że Bóg nas skrzywdzi;
- jak spotkanie z siostrami muchomorkami stało się jednym z największych doświadczeń duchowych w jego życiu;
- czy chrześcijański rock jest możliwy i czy można być zniewolonym muzyką;
- dlaczego młodzi ludzie wolą przyjeżdżać do Skrzatusza niż grać w Grand Theft Auto;
- jak ułomki budują Kościół;
- jak Duch pobudza do życia nowe wspólnoty;
- do czego prowadzi uwielbienie piękna w sobie;
- co tak naprawdę oznacza Boże wybranie;
- jak żyje się w trwałym kryzysie;
- czy na naszych oczach spełnia się Apokalipsa

Oddajemy czytelnikom kolejny tom będący efektem spotkań z twórcami gdańskimi i pomorskimi, w którym uwadze interpretacyjnej związanej z wybranymi tekstami towarzyszą rozmowy/dyskusje z kolejnymi bohaterami spotkań: Tadeuszem Dąbrowskim, Andrzejem Kasperkiem, Kazimierzem Nowosielskim, Jerzym Limonem, Teresą Ferenc i Zbigniewem Jankowskim, Aleksandrem Jurewiczem oraz Adamem Kamińskim. Ich tematykę w dużym stopniu zdominowały zagadnienia związane z tajemnicą, źródłami aktu twórczego, przemianami konwencji literackich, formami uczestnictwa w kulturze, problemami swojskości i obcości, ale rytmem przewodnim okazała się specyfika obecności/nieobecności w przestrzeni kulturowej poezji (literatury) jako sztuki słowa i tworzonych przez nią znaczeń o wymiarze niejednoznacznym, poddającym w wątpliwość funkcjonujące potocznie sensy.

Po ponad dwóch latach wytężonych prac, w czerwcu 2018 roku światło dzienne ujrzała bezprecedensowa książka „To nie jest hip-hop. Rozmowy”, w której znalazło się 20 obszernych wywiadów z nietuzinkowymi przedstawicielami polskiej branży hiphopowej. Jak się miało okazać niedługo po premierze, efekty pracy Jacka Balińskiego i Bartka Strowskiego spotkały się z uznaniem w opiniotwórczych mediach, takich jak „Polityka”, „Rzeczpospolita” czy „Wprost”.

Wszyscy zaproszeni do tej przewrotnie zatytułowanej książki goście wywodzą się z hip-hopu i mają dla niego ogromne zasługi, a przy tym hip-hop jest dla nich tylko jedną z płaszczyzn, na których się realizują. Z jednej strony, obok znakomitych raperów, producentów muzycznych i DJ-ów, w „To nie jest hip-hop. Rozmowy” znaleźli się również wydawcy, menedżerowie czy inżynierowie dźwięku. Z drugiej strony, obok prawnika czy wykładowcy akademickiego są tutaj przedsiębiorcy z branży kreatywnej i informatycznej czy filmowiec. Najciekawsze jest w tym, że obie strony reprezentują te same osoby.

„Gdy zlecałem przelew do drukarni za pierwszy nakład, kończyłem jeszcze studia i byłem pełen obaw, czy ta olbrzymia wówczas inwestycja się chociaż zwróci. Na szczęście okazało się, że czytelnicy byli wręcz spragnieni takiej pozycji, a szef wytwórni Asfalt Records Marcin »Tytus« Grabski podczas panelu dyskusyjnego w prestiżowym CSW Zamek Ujazdowski nazwał książkę »biblią polskiego hip-hopu«. Duże zainteresowanie publikacją sprawiło, że już dwukrotnie musieliśmy ją wznawiać, a do tego oczywiście wydaliśmy dwie następne części” – mówi wydawca, współautor i redaktor prowadzący Jacek Baliński.

Poza wysoką wartością merytoryczną, książka wyróżnia się również schludnym składem i designem. Komplet zdjęć wykonał Maciej Bogucki, natomiast za ilustracje odpowiada Mateusz Holak. Wznowione wydanie „To nie jest hip-hop. Rozmowy” zostało poprawione i pozbawione nielicznych błędów z pierwszej edycji.

„Jesteś magikiem – z mojej chaotycznej, fristajlowej gadki wyciągasz jedynie istotne informacje i ubierasz je w zdania, które czyta się z lekkością” – tak brzmiał fragment SMSa, którego do autora książki wystosował jeden z rozmówców w trakcie autoryzacji. To prawdopodobnie najlepsza rekomendacja, by sięgnąć po czwarty tom „To nie jest hip-hop. Rozmowy”.

Ponad 350-stronicowa publikacja stanowi zbiór 15 wyczerpujących i niezwykle rzetelnie przygotowanych wywiadów, z których najdłuższy trwał… blisko 8 godzin. Jacek Baliński po raz kolejny spotkał się z ważnymi dla polskiej sceny rapowej postaciami w celu przybliżenia czytelnikom ich historii. Wzorem trzech poprzednich i wciąż cieszących się dużym zainteresowaniem tomów, również i w tym pojawiają się osoby reprezentujące różne oblicza najpopularniejszego w Polsce gatunku muzycznego. Raperzy, producenci, DJ-e, wydawcy, menedżerowie – mniej lub bardziej aktywni, z krótszym lub dłuższym stażem, ale zawsze nietuzinkowi.

„To nie jest hip-hop. Rozmowy IV” to idealna propozycja dla odbiorców ceniących sobie starannie opracowane, angażujące i inspirujące treści, które zostaną z nimi na dłużej.

„Życie rodzinne Zanussich. Rozmowy z Elżbietą i Krzysztofem” to pierwsza książka pokazująca dotąd mało znane życie prywatne Krzysztofa Zanussiego i jego żony Elżbiety. Tę sferę wybitny reżyser przez lata otaczał dyskrecją. Jego legendarna powściągliwość i arystokratyczny dystans sprawiają, że jest osobowością nie dającą się zamknąć w żadnym schemacie. Książka Barbary Gruszki-Zych pozwala jednak dotknąć tajemnicy Zanussiego, którą w dużym stopniu pomaga odkryć jego żona Elżbieta.

Oboje są artystami, ale o malarstwie Elżbiety, wywodzącej się z arystokratycznej rodziny Grocholskich, jest mniej głośno. Dała mężowi pierwszeństwo, uznając, że to on ma większy talent i możliwości oddziaływania, bo jego dzieła filmowe mogą „dotknąć czyjejś duszy” bardziej niż jej obrazy. Rzeczywiście, bez jego filmów, takich jak „Imperatyw”, „Barwy ochronne”, „Cwał”, „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową” nie można sobie wyobrazić polskiego ani europejskiego kina. Znakomity reżyser jeszcze nigdy nie dopuścił w rozmowie tak blisko nikogo ze swoich rozmówców. Na skrócenie dystansu wpłynął fakt, że prowadząca ją Barbara Gruszka-Zych przyjaźni się z nim i jego żoną od ponad dwudziestu lat, co, naturalnie, narzuca inną perspektywę. Atutem książki jest dynamiczna formuła równoczesnej rozmowy z małżonkami, która nie tylko otwiera na nowe przestrzenie życia reżysera – między innymi poznajemy historię jego pierwszej miłości, dowiadujemy się, że po Powstaniu Warszawskim o mało nie trafił z matką do Oświęcimia. Uzyskujemy wiedzę o tym, co inspirowało go do tworzenia kolejnych filmów, skąd brał na nie pomysły, jakie problemy z życia znalazły w nich odbicie. „Życie rodzinne Zanussich” to wyjątkowy zbiór odpowiedzi na pytania dotyczące spraw najważniejszych w każdym związku, nie tylko artystycznym. Dowiadujemy, że dla Zanussich miłość to ciężka praca, poznajemy zasady według jakich żyją, uzyskujemy odpowiedzi na pytanie czy boją się śmierci i czym jest dla nich wiara. Sprawy ważne w ich życiu są przetykane anegdotami. Mamy okazję zorientować się w szczegółowych upodobaniach kulinarnych twórcy „Iluminacji”, który zdradza swoją słabość do majonezów. Jesteśmy zaskoczeni, że eleganckie ubrania kupuje w second-handach na Mazurach i w Miami. Książka to fascynujące spotkanie z wyjątkowymi nauczycielami życia, którzy sami nieustannie się uczą. Na stronie zanussi.ursines.pl znajdują się informacje o książce oraz nagrania video z spotkań promocyjnych.

AUTORKA
Barbara Gruszka-Zych – poetka, pisarka, dziennikarka. Od 1988 roku pracuje w tygodniku Gość Niedzielny. Jest autorką ponad dwudziestu tomików wierszy. Jej najbardziej znane książki biograficzne to Takie piękne życie. Portret Wojciecha Kilara (2015), Mój poeta (2007) o Czesławie Miłoszu oraz najnowsza Moi ważni. Portrety prywatne (2022) poświęcona dwudziestu pięciu osobom, które wpłynęły na jej życie. Opublikowała też zbiory reportaży Mało obstawiony święty. Cztery reportaże z Bratem Albertem w tle (2002), Zapisz jako… (2004). Jest laureatką wielu nagród za wywiady i reportaże, m.in. nagrody Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich im. Macieja Łukasiewicza (2012), a także nagród literackich, m.in. Nagrody imienia ks. Jana Twardowskiego (2015).



"Krzysztof i Elżbieta - tak po przeczytaniu tego wywiadu myślisz o jednym z najwybitniejszych twórców kina Krzysztofie Zanussim i Elżbiecie Grocholskiej-Zanussi. Są małżeństwem od ponad 30 lat, ale po raz pierwszy tak otwarcie opowiadają o sobie, wspólnych chwilach, o przyjaźni, miłości, o radości i udręce życia. Pomiędzy wierszami wkradają się słowa i myśli filmowych bohaterów Mistrza, bo czy można oddzielić życie rodzinne od „Życia rodzinnego”?"

GRAŻYNA TORBICKA dziennikarka, krytyk filmowy