Tragiczny los artysty. Artur Grottger – Franciszek Wyspiański – Stanisław Wyspiański

Sous la rédaction de Aneta Chmiel, textes réunis et établis par Andrzej Rabsztyn, Zuzanna Szatanik, Ewelina Szymoniak Tematem prezentowanego numeru czasopisma jest obserwowany zarówno w sferze sacrum, jak i profanum fenomen rytuału i ceremonii we współczesnych społeczeństwach różnych kultur. Dwadzieścia siedem artykułów, napisanych w języku francuskim, hiszpańskim, włoskim i angielskim, zgrupowano w czterech częściach tematycznych: Rites dans le contexte religieux, Vers les cérémonies profanes, Rites et transitions, Création littéraire et création rituelle. W analizie tytułowego zagadnienia autorzy wykorzystują wybrane teksty takich twórców, jak: Albert Camus, Juan Jose Arreola, Oriana Fallaci, Hélène Rioux, Michel Tournier, René Depestre, Tiziano Scarpa, Leïla Marouane, Joan Perucho, Laurie Halse Anderson, Pier Vittorio Tondelli. W zamykającej numer stałej części Contes rendus zamieszczono cztery recenzje publikacji z dziedziny literaturoznawstwa romanistycznego.

Rozprawy zamieszczone w czwartym numerze „Śląskich Studiów Polonistycznych” dotyczą szeroko pojętego pisania. Autorzy poszczególnych artykułów analizują problematykę wybranych motywów lub zagadnień wyodrębnionych między innymi z kronik Galla Anonima i Wincentego Kadłubka, pism Marcina Paszkowskiego i Stanisława Samuela Szemiota, tekstów Czesława Miłosza, Jerzego Pilcha. Dwa artykuły poświęcone zostały staropolskiemu pamiętnikarstwu. Bohaterem części zatytułowanej Prezentacje jest Mariusz Sieniewicz. W tym numerze czasopisma zamieszczono fragment niepublikowanej dotąd powieści tego autora pod roboczym – jak twierdzi pisarz – tytułem Smak rabarbaru. W dziale Archiwalia opublikowano między innymi przekład fragmentu Poetyki Scaligera. Ponadto niniejszy numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” zawiera stały już dział Recenzje i omówienia. Tym razem analizie krytycznej poddano Małe folio Krzysztofa Mrowcewicza, Melancholię w poezji polskiej po 1989 roku Aliny Świeściak, Zapisywanie miejsca Elżbiety Dutki, Tematy (nie)opisane Sławomira Buryły oraz biografię autorstwa Hanny Kirchner Nałkowska albo życie pisane.

Zapis wystąpień z ogólnopolskiej konferencji naukowej Życie literackie po roku 1989, zorganizowanej przez Uniwersytet Śląski w listopadzie 2007 roku. Katowickie spotkanie otwarło cykl konferencji o wspólnej nazwie: Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009, współtworzony przez ośrodki akademickie w Szczecinie i Poznaniu. Zgromadzone w tomie artykuły cechuje wysoka różnorodność problemowa. Publikacja rozpoczyna się od pytań o sposób pojmowania natury i charakteru rzeczywistości w literaturze współczesnej. Dalej uwaga autorów koncentruje się wokół tematu autorytetu i literackiego mistrzostwa. Rozważania nad typologią postaw nestorów krytyki literackiej i dociekania metakrytyczne ustępują miejsca omówieniu fenomenu dwutygodnika „Nowy Nurt” i próbie reinterpretacji przełomu, jaki dokonał się w poezji polskiej po roku 1989. Dalszą część wypełnia polemika z wąskim rozumieniem politycznego wymiaru literatury oraz rekonstrukcja znaczeń i użyć kategorii „młodość” i „starość’ w odniesieniu do twórców kręgu „bruLionu”, której towarzyszy ciekawość o zmiany światoodczucia zarówno samych „bruLionowców”, jak i lirycznych bohaterów ich wierszy. Kolejne z tekstów poruszają problem komizmu w literaturze oraz związków kultury masowej i poezji po przełomie. Tom zamyka analiza sporu poetów młodego pokolenia – Dehnela i Kapeli, wskazująca na konfrontację sposobów poezjowania.

Redakcja naukowa: Magdalena Dąbrowska, Piotr Głuszkowski, Zbigniew Kaźmierczyk

Choć mogłoby się wydawać, że tematyka związków Adama Mickiewicza z Rosjanami jest już wyeksploatowana, to zawartość prezentowanej monografii i jej interdyscyplinarny charakter wyraźnie temu przeczą. Przygotowane w nowatorskim ujęciu badawczym kolejne rozdziały książki przybliżają zapomniane bądź nieznane wręcz fakty dotyczące wielkiego pisarza – jego relacji z Rosjanami, recepcji jego dzieł w Rosji w XIX i XX wieku, a także problematyki rosyjskiej w dorobku Mickiewicza i jej znaczenia. Szczególnym i godnym podkreślenia walorem monografii jest różnorodna metodologia poszczególnych tekstów wynikająca ze specyfiki dyscypliny reprezentowanej przez autorów, którymi obok literaturoznawców i językoznawców (rusycystów, polonistów) są także historycy filozofii, kulturoznawcy, jak również bibliotekoznawcy.

Redaktorzy naukowi prezentowanej książki w doskonały sposób zapanowali nad szerokim wachlarzem tematycznym, chronologicznym i metodologicznym artykułów, grupując je w odpowiedniej kolejności w sześć części tworzących jednolitą, ale zróżnicowaną pod względem poruszanej w nich problematyki, strukturę. Tytuły tych części mówią same za siebie: Refleksje (nie tylko) antropologiczne, W kręgu arcydzieł, Ludzie i miejsca, Badania i popularyzacja, W XX i XXI wieku oraz Muzealia.
z recenzji prof. dr hab. Anny Wardy

Agezylausz to jeden z najmniej znanych, ale równiej jeden z najbardziej niezwykłych dramatów Juliusza Słowackiego. Opublikowany dopiero po jego śmierci, do dziś fascynuje badaczy i ludzi teatru. W intensywności wydarzeń i emocji przypomina świat szekspirowski, ale napisany w okresie mistycznym twórczości poety, dotyczy tyleż historii, co duchowości. Jego akcja toczy się w antycznej Sparcie, która bardzo przypomina Polskę szlachecką, i w istocie to polskość utożsamiona ze spartańskością jest w centrum zainteresowania twórcy. Czytelnik znajdzie w książce nową edycję dramatu o królu Agisie wraz z obszernymi komentarzami i studium o Grecji mistycznego Słowackiego, stanowiącym kontynuację prac autorki o hellenizmie i filhellenizmie autora Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu.

Spojrzenie na całość publikacji i prac Barbary Sosień pozwala docenić połączenie spójnej metody analizy z różnorodnością badanych tematów, motywów i autorów. Erudycja i jasność spojrzenia, kunszt analiz, które z finezją sondują głębie i meandry poetyckiego uniwersum, wreszcie znakomity styl pisarski opatrują prace Pani Profesor pieczęcią oryginalności i niepodważalnej wartości naukowej. Jeśli do tego dodać niezwykle żywą ciekawość intelektualną, talent polemiczny i umiejętność prowadzenia debaty literackiej, otrzymamy wierny portret niezwykłej osobowości, jaką jest Jubilatka w oczach swoich kolegów i studentów. Ta księga, której tytuł i tematyka są zainspirowane pracami Pani Profesor Barbary Sosień, jest tylko skromnym wyrazem wdzięczności i uznania, jakim darzą Ją wszyscy przyjaciele w Polsce, we Francji, w Hiszpanii, we Włoszech... Regina Bochenek-Franczakowa