(U)sługi domowe. Przemiany relacji społecznych w płatnej pracy domowej

Problematyka prezentowanych badań skoncentrowana jest na środowisku rodzimym, co obliguje do analizy przede wszystkim społecznych, a szczególnie rodzinnych uwarunkowań agresywności. Badania skoncentrowano na środowisku rodzinnym i społecznym. Rozważania mają charakter interdyscyplinarny - z punktu widzenia psychologii, pedagogiki, socjologii, prawa. Rozpatrywana problematyka zawarta została w ogólnym problemie badawczym sformułowanym następująco: jakie różnice w poziomie i rodzajach agresywności dorastających dziewcząt i chłopców związane są ze spostrzeganymi przez nich postawami wychowawczymi rodziców?

Celem publikacji jest przedstawienie wybranych metod i perspektyw badawczych, stosowanych we współczesnej analizie dyskursu, która od początku była i pozostaje obszarem spotkania wielu dyscyplin: językoznawstwa, socjologii, historii, kulturoznawstwa, politologii, a także pedagogiki i filozofii. To spotkanie powoduje, że analiza dyskursu jawi się jako dziedzina w oczywisty sposób inter- i multidyscyplinarna. Niekiedy korzystanie z wielorodnych inspiracji prowadzi do wypracowania własnych, zintegrowanych, a zatem interdyscyplinarnych języków analitycznych. W innych przypadkach obserwujemy raczej sytuację multidyscyplinarną w postaci wzajemnego uzupełniania się odmiennych strategii badawczych.
Analizując polskie tekstów publiczne autorzy używają instrumentarium badawczego wywodzącego się z nauk humanistycznych i społecznych, uwzględniając obecne w polskiej tradycji nurty badawcze oraz specyfikę kontekstu społeczno-kulturowego. Prezentowane w tomie analizy były przedmiotem wspólnych dyskusji, które pozwalały na konfrontację różnych metodyk (dominującym ujęciem okazały się jakościowe metody semiotyczno-lingwistyczne) i metodologii oraz perspektyw teoretycznych (deskryptywna, krytyczna).
Teksty metodologiczne zostały podzielone na trzy kategorie: metody (przedstawiono wybrane metody analizy dyskursu: analizę pola semantycznego, analizę narracyjną, analizę multimodalną, analizę semiotyczną oraz analizy ramowania), perspektywy badawcze (perspektywa krytycznej analizy dyskursu, perspektywa postkolonialna, perspektywa feministyczna oraz perspektywa postfoucaultowskiej analizy dyskursu) a także dwie analizy tego samego materiału.
Prezentowany tom stanowi dobrą ilustrację zastosowania w praktyce badawczej reguł interdyscyplinarności i efektów multidyscyplinarności oraz zestawiania ze sobą różnych punktów widzenia w badaniach nad komunikowaniem publicznym, które jest wdzięcznym polem dla takich ujęć badawczych.
Książka powinna cieszyć się zainteresowanie wszystkich interesujących się debatą publiczną w Polsce, jej historycznymi odsłonami oraz poszukiwaniem narzędzi dla jej poznawania i analizy.

Znaczna część zamieszczonych w tym tomiku tekstów ukazywała się w ostatnich latach w biuletynie Polskiego Towarzystwa Socjologicznego „Informacja Bieżąca”, najczęściej pod kryptonimem Ankor.

Najżywszy odzew wywołały limeryki. Niektórzy socjologowie, a nawet ich spadkobiercy, poczuli się bardzo urażeni, autor zaś wzywany był do publicznych przeprosin. Nie uczynił tego, musiałby bowiem przyznać, że imiona Jana, Piotra czy Stefana oznaczają konkretne osoby, a tak nie jest. Wszelako w sytuacji, jaka zaistniała, autor czuje się w powinności, aby stwierdzić, że jakiekolwiek podobieństwo postaci i sytuacji tutaj przywołanych do żyjących i nieżyjących socjologów (a także przedstawicieli innych zawodów) jest najzupełniej przypadkowe.

Co się tyczy anegdot, które Merriam Webster’s Dictionary & Theasaurus definiuje jako short narrative of interesting, amusing, or biographical incident, to spotkały się z zarzutem, że ten czy ów socjolog (zwłaszcza rodzimy socjolog!) nie mógł powiedzieć lub zrobić tego lub owego, kłóciłoby się to bowiem z jego wizerunkiem, jego charakterem, temperamentem, poczuciem humoru lub innymi znanymi(?) jego przymiotami. Według tej opinii jeden z nadzwyczaj sympatycznych profesorów (notabene promotor doktoratu autora tych słów, a także, notabene, mąż kilku żon), nie mógł porównać wykładanego przez siebie przedmiotu do kostiumu bikini, bo to jakoby nie licowało z jego z sylwetką i stylem bycia...

Niedorzeczną pretensją jest oczekiwanie, że każda anegdota będzie opatrzona stemplem autentyczności. Do anegdotycznej narracji nie stosuje się bowiem kryterium prawdy i fałszu, co najwyżej prawdopodobieństwa. Nie ma więc sensu dociekać, czy opisana w anegdocie sytuacja na pewno się wydarzyła i czy jej bohaterem była ta właśnie, a nie inna osoba.

Zapewne sporną jest kwestią, czy powtarzane z pokolenia na pokolenie anegdoty, złote myśli, aforyzmy, maksymy, sentencje, facecje, dykteryjki, powiastki, dewizy, kalambury i fabulacje należą do dóbr (kanonu) kultury, czy też powinno się im przyznać znacznie niższą rangę. Zdaje się natomiast nie ulegać wątpliwości (choć nie jest to oczywiste dla wszystkich socjologów), że owe drobne, ulotne w większości utwory, mniej lub bardziej udane lub zupełnie chybione, są nośnikiem nie tyle treści poznawczych, choć i takie w nich się znajdzie, ile emocjonalnych pobudzeń i nastrojów raczej żartobliwych niż poważnych.

Podręcznik dla studentów socjologii i nauk społecznych:
- krok po kroku pokazuje, jak przygotować i prowadzić badania społeczne
- wprowadza teorię i paradygmaty badań społecznych
- szczegółowo omawia strukturę procesu badawczego, typy obserwacji i sposoby analizy danych
- przedstawia problemy etyczne i społeczny kontekst badań
- przejrzysty układ treści oraz dziesięć dodatków przybliżających praktykę badań społecznych
- zawiera słowniczek terminów oraz bibliografię uzupełniającą w języku polskim.

Książka dotyczy dwóch kwestii społecznych -starości i aborcji -omawianych z perspektywy artystycznej (filmowej) i socjologicznej. Autorka ukazała oba zjawiska, odwołując się do współczesnego kina amerykańskiego, europejskiego i polskiego, zwracając uwagę na subiektywny, kulturowo uwarunkowany przekaz filmowy w odniesieniu do rzeczywistości. Przedstawiła także wyniki badań własnych na temat recepcji wybranych filmów o starości i aborcji. Publikacja jest skierowana do szerokiego grona humanistów, miłośników kina, w tym szczególnie do studentów socjologii, kulturoznawstwa, dziennikarstwa i kierunków filmoznawczych.
„Oryginalność książki polega na łączeniu kompetencji socjologa z zainteresowaniami współczesnym filmem oraz wiedzą o filmie. Pojęcia socjologiczne i relacje o badaniach społecznych odnoszone są do materii artystycznej. Badanie ma charakter krytycznej analizy wybranych filmów z perspektywy socjologii. Kiedy filmoznawstwo uprawia socjolog, spotyka się z krytyką ze strony filmoznawców, a jeśli filmoznawcy analizują problemy społeczne w filmie, ujawnia się brak znajomości badań społecznych w danej kwestii. Praca jest oryginalna i – jak każde badanie z pogranicza dyscyplin – wiąże się z podjęciem pewnego ryzyka.”
Z recenzji prof. dr. hab. Bogusława Sułkowskiego

"Książka podejmuje bardzo ważny problem relacji płci wobec współczesnych zasad funkcjonowania rynku, systemów zabezpieczenia społecznego w ramach różnych modeli polityki społecznej oraz skutków tych relacji uwidocznionych w strukturalnym i społecznym ubóstwie kobiet i ich rodzin w poszczególnych krajach Unii Europejskiej. Praca ta jest ważna poznawczo nie tylko ze względu na zakres i sposób analizy, lecz także przede wszystkim dlatego, że badany problem nie znika pomimo poprawy ogólnych warunków bytu, lecz trwa w większym zakresie w kryzysie gospodarczym i na ogół w mniejszym po wyjściu gospodarek z kryzysu. Praca ta dostarcza argumentów i wzmacnia dyskurs naukowy, publiczny i praktyczny, ponieważ podnosi problemy, które wymagają mocniejszego ich usytuowania w polityce społecznej i skuteczniejszego osłabiania negatywnych zjawisk i tendencji mających wpływ na ubóstwo kobiet i ich rodzin."
prof. dr hab. Adam Kurzynowski

"Ujęcie tematu opracowania jest wieloaspektowe, oscylujące wokół nierówności niezawinionych, ich genezy, natury, konsekwencji. Autorka, przytaczając odpowiednio dobrane poglądy i dane, przedstawia własne interpretacje i oceny. Dotyczą one biedy, rodziny, struktur gospodarstw domowych, zatrudnienia oraz rynku pracy, ze szczególnym uwzględnieniem położenia kobiety. Wielce trafnie podejmuje wątek kumulacji ryzyka niedostatku w rodzinach niepełnych, kiedy to z reguły obowiązki utrzymania i wychowania dziecka obciążają samotną matkę. Godny podkreślenia jest wysoki poziom erudycji autorki, znajomości wielu obcojęzycznych publikacji oraz umiejętność doboru licznych danych porównawczych."
prof. dr hab. Antoni Rajkiewicz