Uczta pod Wiszącą Skałą Metafizyczność i nieokreśloność w sztuce (nie tylko) literackiej

Publikacja zapisuje związki pomiędzy utworami Marcina Świetlickiego skupione wokół trzech kręgów tematycznych: autentyczności, romantyczności, (nie)religijności. W pierwszym z nich zostały zamknięte poszczególne edycje Zimnych krajów. Kolejne natomiast to ogląd na całość twórczości. Konkretne tomy i wiersze wyodrębniają sensy, figury, kategorie, które można połączyć we współgrającą, ale też nieraz zgrabnie pogrywającą ze sobą całość. Niniejsza książka przez interpretację kataloguje i porządkuje wyłaniające się z wierszy autora Zimnych krajów różne oblicza i tożsamości bohatera lirycznego, często zwielokrotnionego, rozdartego, pogrążonego — jak pisze Joanna Orska — w byciu jedynie połowicznym. Bohatera, który stale jest w drodze, nie zatrzymującego się i tym samym nie pozwalającego albo też nie potrafiącego siebie określić, uchwycić w jedno, konkretne i stałe „ja”.

Tom 7. część 1 czasopisma „Przekłady Literatur Słowiańskich” poświęcony jest refleksji badaczy i tłumaczy nad przekładem w zakresie literatury i kultury polskiej, słowackiej, słoweńskiej w relacji do literatur chorwackiej, polskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej oraz literatur niemieckojęzycznych pogranicza austriacko-słoweńskiego i niemiecko-rumuńskiego.

Treść zamieszczonych w nim artykułów tworzy panoramę teoretyczną i historyczną w zakresie dyscypliny, jak również konkretnych praktyk translatorskich. Spojrzenie z tych dwóch perspektyw na jednostkowe rozwiązania tłumaczy lepiej oświetla ich rolę jako pośredników (a czasem inicjatorów stylu i myślenia), decyzje, funkcje i pragmatyczność przekładu. W tym kontekście w tomie skupiono uwagę na takich problemach, jak: dominująca w praktyce i/lub w teorii norma tłumaczenia, określająca poetykę historyczną przekładu; aspekt intertekstualności przekładu, czyli jego istnienie wśród innych utworów tłumaczonych albo w kontekście serii; znajomość oryginału w kręgach artystycznych i intelektualnych kultury przyjmującej oraz wieloaspektowość przekładu artystycznego, związana z jego zapotrzebowaniem rodzimym, a także z preferencjami tłumacza, który może być „ambasadorem” obcości lub jej „legislatorem,” wzbogacając własny warsztat artystyczny i/ lub literaturę docelową.

Publikacja adresowana jest do badaczy literatur i kultur słowiańskich (w tym polskiej), studentów oraz do wszystkich zainteresowanych wiedzą o innych kulturach słowiańskich.

Red. naczelny Adam Dziadek, redaktor materiałów w części „Męskie sprawy” Adam Dziadek



W dziale głównym Rozprawy i artykuły noszącym tytuł Męskie sprawy tematyka męskości w literaturze została poruszona między innymi przez Krystynę Kłosińską, Mateusza Skuchę, Tomasza Kaliściaka, Wojciecha Śmieję, Sławomira Buryłę, Dawida Matuszka i Grzegorza Olszańskiego. Autorów zainteresowały między innymi przemiany męskości w literaturze po 1945 roku oraz męskość w literaturze socrealizmu, przez pryzmat tematu numeru omówiono Ferdydurke Gombrowicza (projekt krytyki analnej), wskazano na temat ojcostwa w polskiej poezji męskich autorów po 1990 roku oraz poruszono zagadnienie końca męskości na przykładzie postaci Wiedźmina.

Bohaterką działu Prezentacje jest Marta Syrwid, prozaiczka, autorka między innymi powieści Bogactwo. W dziale tym zamieszczono artykuł Michała Sowińskiego o powieściach Syrwid oraz rozmowę Anny Kałuży z autorką. Opublikowano też nowe opowiadanie Marty Syrwid Właścicielka, napisane specjalnie dla „Śląskich Studiów Polonistycznych”.

Numer uzupełniają stałe działy: Recenzje i omówienia, Varia oraz Kronika.

Książka Literackie obrazy amantów i studentów obrazuje, jak zmieniały się portrety wspomnianych męskich postaci na przestrzeni lat, w zależności od gustów epoki, dominującej estetyki, przesuwających się wciąż granic moralnych oraz, oczywiście, upodobań czytelników.
Publikacja rozpoczyna się od gotyckiej estetyki amanta i sięga czasów romantyzmu, by analizując utwory dziewiętnasto- i dwudziestowieczne, dotrzeć do czasów współczesnych i skończyć na wieku XXI. Teksty w niej zamieszczone dotyczą utworów autorów polskich (Anna Mostowska, Zygmunt Krasiński, Stanisław Rzewuski, Władysław Reymont, Tadeusz Rittner, Natalia Krzyżanowska, Zofia Niedźwiedzka, Edward Słoński, Antoni Sobański) oraz zagranicznych (Don Juan, Balzac, Elfriede Jelinek), dając przekrój czasowy i przestrzenny w postrzeganiu postaci amantów i studentów.

Spójrzmy Prawdzie w oczy. Jakie oblicze prawdy wówczas zobaczymy? Czy w XXI wieku ten termin ma jeszcze rację bytu? Czy istnieje jedna Prawda, czy wiele prawd? Co jest jej przeciwieństwem – kłamstwo, fikcja, a może nieprawda? Jak badać prawdę – czy potrafimy ocenić, co jest, a co nie jest prawdziwe? Czy możemy mówić prawdę o świecie i sobie samych, czy potrafimy mówić o prawdzie? Czy chcemy jeszcze o niej słuchać? Jaką rolę odgrywa prawda we współczesnej sztuce, mediach i w przestrzeni społecznej?
Autorzy poruszają w swoich artykułach różnorodne rozumienie przewodniego hasła tego tomu. Prawdę postrzegają między innymi jako kryterium określające stosunek artystów-performerów wobec realiów społecznych, element literackiej historiozofii Jarosława Marka Rymkiewicza czy wartość etyczną w literaturze faktu. Nieprawda to dla nich również fikcja literacka podniesiona do rangi instytucji prawnej, mistyfikacja we współczesnym kinie czeskim lub kategoria określająca sposób funkcjonowania sztuki w muzeach wirtualnych. Tak urozmaicone ujęcia tytułowej problematyki współbrzmią polifonicznie w naukach humanistycznych.

„W cienkiej szczelinie pomiędzy odmianami czasu, mam takie nieodparte wrażenie, wydarza się pisarstwo Andrzeja Stasiuka. Ta książka będzie właśnie dyskretną i cierpliwą próbą pobytu w tym prześwicie”.
Z rozdziału Żeby bardziej być

Błyskotliwa opowieść Adriana Glenia to zaproszenie do szczególnej podróży po życiu i twórczości jednego z najbardziej znanych współczesnych polskich pisarzy. Dzieło i życie zostały tu pokazane jako swego rodzaju jedność bliska formule życiopisania. Autor przekonuje, że literatura jest dla Stasiuka zapisem życia oraz sposobem wyrażania tajemnic istnienia. Tropi egzystencjalne i metafizyczne wątki tego pisarstwa, takie jak fenomen nicości i śmierci, fascynacja światłem, peryferiami i pustką, pragnienie zmysłowego poznania świata czy apoteoza egzystencji.
Osobisty styl Glenia godzi warsztat eksperta z doświadczeniem miłośnika twórczości Stasiuka.
PROJEKT: EGZYSTENCJA I LITERATURA
Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom – ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer – społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe...
W serii ukazały się tomy:
Agnieszka Katowska, Witkacy. Etyka
Marzena Woźniak-Łabieniec, Rymkiewicz. Metafizyka
Maciej Urbanowski, Brzozowski. Nowoczesność
Anna Legeżyńska, Hartwig. Wdzięczność
Tomasz Garbol, Miłosz. Los
Wkrótce:
Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Krasiński. Świadectwo